Συμβουλές ενίσχυσης της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού

 Γράφει η: Ευγενία Πολυδούρη*,

Λογοθεραπεύτρια

Κάθε παιδί έχει εξατομικευμένους ρυθμούς σε ό,τι αφορά τη γλωσσική εξέλιξη. Μερικά παιδιά αναπτύσσονται γλωσσικά και μιλούν γρηγορότερα, ενώ άλλα αργότερα. Δεν χρειάζεται να κάνετε συγκρίσεις με άλλα παιδιά της ίδιας ηλικίας. Όμως εσείς θα δίνετε στο παιδί όλα τα κατάλληλα ερεθίσματα για να ενθαρρύνετε τη γλωσσική ικανότητα

Μη χάνετε ευκαιρία να συνομιλείτε με το παιδί με ερωτήσεις και παιχνίδια ρόλων. Εφόσον ο παιδίατρος έχει αποκλείσει το ενδεχόμενο της μειωμένης ακοής, δεν υπάρχει λόγος να ανησυχείτε εάν το παιδί σας δεν εξελίσσεται γρήγορα στην ανάπτυξη του λόγου και της ομιλίας.

Η γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών είναι ένα από τα βασικά κριτήρια για τη σχολική ετοιμότητα των παιδιών. Η απόκτηση πλούσιου λεξιλογίου, οι γραμματικές και οι συντακτικές δομές του προφορικού λόγου αποτελούν την βάση για να καλλιεργήσει τον γραπτό λόγο. Παιδιά με γλωσσικές δυσκολίες στη νηπιακή ηλικία έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να αντιμετωπίσουν μαθησιακές δυσκολίες στο δημοτικό σχολείο.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά στην ανάπτυξη του λόγου;

Μιλάμε αργά και καθαρά στο παιδί μας (το κοιτάμε στα μάτια είναι καλό να βεβαιωθούμε ότι βλέπει το στόμα μας και τις εκφράσεις του προσώπου. Είναι καλό οι προτάσεις μας να έχουν μία παραπάνω λέξη από αυτές που μπορεί να φτιάξει το παιδί μας).

Παρέχουμε ορθά γλωσσικά μοντέλα:χρησιμοποιούμε απλές προτάσεις στα μικρά παιδιά αλλά πάντοτε με ορθή προφορά των λέξεων. Δε χρησιμοποιούμε «μωρουδίστικες» λέξεις. Για τα πιο μεγάλα παιδιά δεν φοβόμαστε να χρησιμοποιήσουμε «δύσκολες»- κατά τη γνώμη μας – ως προς την προφορά ή την εννοιολογική ερμηνεία, λέξεις. Ακόμα και αν τα παιδιά δεν καταλαβαίνουν τη σημασία τους και δυσκολεύονται με την προφορά τους σταδιακά μέσα από τη χρήση τους κατανοούν πότε αυτές χρησιμοποιούνται.

Ονομάζουμε ό, τι βλέπουμε γύρω μας: μπορούμε να δίνουμε τις ονομασίες των αντικειμένων γύρω μας ακόμη και πιο σύνθετων και εξειδικευμένων. Τα παιδιά λατρεύουν να μαθαίνουν τα ονόματα του κόσμου που τα περιβάλλει.

«Χτίζουμε» πάνω στις προτάσεις των παιδιών: Μπορούμε να ενισχύουμε την παραγωγή φράσεων ή προτάσεων των παιδιών «χτίζοντας» πάνω στις προτάσεις που ήδη χρησιμοποιούν προσθέτοντας 1-3 λέξεις στην υπάρχουσα πρόταση. π.χ. όταν το τρίχρονο παιδί λέει «να πάμε βόλτα» και δείχνει το αυτοκίνητο, ο ενήλικας επαναλαμβάνει και προσθέτει «να πάμε βόλτα με το αυτοκίνητο».

Σχολιάζουμε τα πράγματα που κάνουμε μαζί:καθώς παίζουμε, καθώς κάνουμε δουλειές του σπιτιού, σχολιάζουμε τη δραστηριότητα έτσι ώστε να δίνουμε άμεσο γλωσσικό μοντέλο αλλά και πληροφορίες στο παιδί.

Συζητούμε και σχολιάζουμε τα πράγματα που γίνονται γύρω μας: πάντοτε δίνουμε εξηγήσεις και αναλύουμε τους λόγους που συμβαίνουν πράγματα π.χ. «πλένουμε τα χέρια μας για να φύγουν τα μικρόβια».

Επίσης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ερωτήσεις «ανοιχτού» τύπου για να ενθαρρύνουμε το παιδί να εκφράσει, συναισθήματα, απόψεις, ερμηνείες. Οι ερωτήσεις αυτές μπορούν αρχίζουν κάπως έτσι:

«Τι γνώμη έχεις…», «Πες μου γιατί …», κ.λπ.

Παράλληλα με τα καθημερινά γεγονότα και εμπειρίες, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τα βιβλία κάθε είδους και τα παραμύθια. Το βιβλίο, είναι ένα πολύτιμο «γλωσσικό εργαλείο» καθώς έχει πολλαπλά οφέλη για τη γλωσσική ανάπτυξη του παιδιού και όχι μόνο.

Μαθησιακές δυσκολίες

Αν το παιδί κατά τη διάρκεια της Α΄ Δημοτικού παρουσιάσει δυσκολίες, οι γονείς θα πρέπει να εξετάσουν και να αρχίσουν να αναρωτιούνται αν αυτά σχετίζονται με την ωρίμανση του παιδιού ή υπάρχουν ενδείξεις κάποιας μαθησιακής δυσκολίας.

Προς το τέλος της Α΄ με αρχή της Β΄ Δημοτικού, ένα παιδί μπορεί να εμφανίσει τα πρώτα συμπτώματα δυσλεξίας ή άλλης μαθησιακής δυσκολίας.

Οι πρώτες ενδείξεις είναι συνήθως ότι παρουσιάζει δυσκολία με την εκμάθηση της Ανάγνωσης και της Γραφής, προσθέτει ή αφαιρεί γράμματα σε λέξεις ή παραλείπει ολόκληρες λέξεις, έχει δυσκολία στο να μάθει να λέει την ώρα, γράφει πολύ αργά και δεν προλαβαίνει να ολοκληρώσει τις εργασίες του μαζί με τα άλλα παιδάκια στην τάξη. Αυτό δε σημαίνει σε καμία περίπτωση ότι το παιδί δεν είναι έξυπνο. Τα παιδιά που παρουσιάζουν τέτοιες ιδιαιτερότητες απλά βλέπουν, ακούν και αντιλαμβάνονται τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο.

Είναι άσκοπο να πιέζετε το παιδί, αφού δεν μπορεί να προσπαθήσει περισσότερο ή να συγκεντρωθεί από μόνο του, αν δεν του δείξετε τον κατάλληλο τρόπο για να το πετύχει. Να θυμάστε ότι ο τρόπος με τον οποίο συμπεριφερόμαστε εμείς, έχει περισσότερη επίδραση στην εξέλιξη του παιδιού από όσο φανταζόμαστε.

πηγή 

*Η Ευγενία Πολυδούρη είναι λογοθεραπεύτρια, πτυχιούχος του Α.ΤΕΙ Ιωαννίνων, μέλος του πανελληνίου Συλλόγου Επιστημόνων Λογοθεραπευτών Ελλάδος, υποψήφια μεταπτυχιακού προγράμματος και εργαστηριακή συνεργάτιδα του Α.ΤΕΙ Καλαμάτας. Έχει δημιουργήσει και λειτουργεί το Κέντρο Λογοθεραπείας «Λόγος και Γραφή» στην οδό Μουλαβασίλη 2, στη Μεσσήνη, τηλ. 27220 29143.

ΑΝΑΔΗΜΟΣΙΕΥΣΗ ΑΠΟ http://paidikamas.gr/