Ντίνος Χριστιανόπουλος ( 20 Μαρτίου 1931 - 11 Αυγούστου 2020)

Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος (Θεσσαλονίκη, 20 Μαρτίου 1931 - Θεσσαλονίκη, 11 Αυγούστου 2020) ήταν Έλληνας ποιητής, διηγηματογράφος, δοκιμιογράφος, μεταφραστής, ερευνητής, λαογράφος, εκδότης και βιβλιοκριτικός. Το πραγματικό όνομα του λογοτέχνη είναι Κωνσταντίνος Δημητριάδης και καταγόταν από την Ανατολική Θράκη.Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε αρκετές γλώσσες.

Ο Χριστιανόπουλος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη και ήταν γιος προσφύγων από την Ανατολική Θράκη. Φοίτησε στο τμήμα Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και πήρε πτυχίο του Τομέα Κλασικών Σπουδών. Κατόπιν, εργάστηκε ως βιβλιοθηκάριος στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της πόλης από το 1958 ως το 1965. Έπειτα εργάστηκε ως επιμελητής εκδόσεων. Το 1958 ίδρυσε και ανέλαβε υπό τη διεύθυνσή του το περιοδικό Διαγώνιος -που κυκλοφόρησε ως το 1983 με ολιγόχρονες παύσεις- και τον εκδοτικό οίκο Εκδόσεις Διαγωνίου.  Εκείνη την περίοδο αναπτύχθηκε ο λεγόμενος "κύκλος των λογοτεχνών της Διαγωνίου".

Η πρώτη ποιητική συλλογή του Εποχή των ισχνών αγελάδων (1950) διακρίνεται για το προσωπικό ύφος της και για τις δημιουργικές επιρροές από τον Καβάφη και τον Τ. Σ. Έλιοτ, ενώ στις επόμενες εμφανίσεις του εκφράζεται καθαρά το κυρίαρχο θέμα της ποίησής του, η εφήμερη ομοφυλοφιλική σχέση και το ερωτικό πάθος που οδηγεί στην ταπείνωση και στη μοναξιά. Βέβαια, ορισμένα ποιήματά του (π.χ. τα ποιήματα της σειράς Ο αλλήθωρος) έχουν και το στοιχείο μιας κοινωνικής οπτικής. Κατά καιρούς κυνηγήθηκε πολύ από το κοινωνικό κατεστημένο της εποχής, όπως, για παράδειγμα, όταν κόντεψε να συλληφθεί από τη Χούντα λόγω της άρνησής του να παραλάβει σχετικό βραβείο για ένα πεζό του έργο, τον "Χιλιαστή". Το 2011 τιμήθηκε με το Μεγάλο Βραβείο Γραμμάτων για το σύνολο του έργου του. Αρνήθηκε όμως να το παραλάβει παραπέμποντας στο κείμενό του "Εναντίον" από το 1979, όπου αναφέρει χαρακτηριστικά: «Είμαι εναντίον της κάθε τιμητικής διάκρισης, απ' όπου και αν προέρχεται. Δεν υπάρχει πιο χυδαία φιλοδοξία από το να θέλουμε να ξεχωρίζουμε. Αυτό το απαίσιο "ὑπείροχον ἔμμεναι ἄλλων", που μας άφησαν οι αρχαίοι.». Τον Ιούνιο του 2011 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτορας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης από το Τμήμα Φιλολογίας. Απεβίωσε στις 11 Αυγούστου του 2020, σε ηλικία 89 ετών. Ο Ντίνος Χριστιανόπουλος κηδεύτηκε, δαπάνη του Δήμου Θεσσαλονίκης, την Πέμπτη, 13 Αυγούστου από τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου (Σαράντα Εκκλησιών) και ενταφιάστηκε στο Κοιμητήριο Αναστάσεως του Κυρίου Θεσσαλονίκης.https://el.wikipedia.org/

Εργογραφία

(πρώτες αυτοτελείς εκδοσεις) 

Ι.Ποίηση
• Εποχή των ισχνών αγελάδων. Θεσσαλονίκη, Κοχλίας, 1950.
• Ξένα γόνατα · Ποιήματα 1950-1955. Θεσσαλονίκη, 1957.
• Ανυπεράσπιστος καϋμός · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1960.
• Ποιήματα 1949-1960. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1962.
• Το κορμί και το σαράκι · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964.
• Ποιήματα 1949-1964. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1964.
• Προάστια · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1969.
• Το κορμί και το μεράκι · Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1970.
• Ποιήματα 1949-1970. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1974.
• Μικρά ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1975.
• Ιστορίες του γλυκού νερού . Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1980.
• Το αιώνιο παράπονο · Ποιήματα και τραγούδια. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981.
• Νέα ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1981 (και σε δεύτερη έκδοση με τίτλο Νεκρή πιάτσα· Πεζά Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984).
• Δώδεκα τραγούδια εικονογραφημένα με ξυλογραφίες του Νίκου Νικολαΐδη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1984.
• Ποιήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1986 (δεύτερη έκδοση 1992, τρίτη έκδοση 1998).
• Νεκρή πιάτσα· Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997.
• Το κορμί και το σαράκι · Νεώτερα ποιήματα (1990-1996). Παιανία, Μπιλιέτο, 1997.
• Η πιο βαθιά πληγή. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1998.

ΙΙ.Μελέτες - Παρουσιάσεις - Δοκίμια
• Κάρολος Τσίζεκ · Μια παρουσίαση από τον Ντίνο Χριστιανόπουλο και τον Ηλία Πετρόπουλο. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1959.
• Ιστορική και αισθητική διαμόρφωση του ρεμπέτικου τραγουδιού. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1961.
• Έκθεσις βιβλίων περί Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη, Έκδοση Επιτροπής Πνευματικών Εκδηλώσεων εορτασμού πεντηκοστής επετείου από της απελευθερώσεως της Θεσσαλονίκης, 1962.
• Δοκίμια σειρά πρώτη. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1965.
• Στρατής Δούκας · Μελέτη. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1969.
• Τα γλυπτά της νεώτερης Θεσσαλονίκης (έρευνα με τη συνεργασία του Ι.Βλαχόπουλου και φωτογραφίες του Δημήτρη Τσίτου). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1969.
• Ο ζωγράφος Γιώργος Παραλής (εισαγωγή - επιλογή έργων). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1971.
• Ο ζωγράφος Στέλιος Μαυρομάτης (εισαγωγή - επιλογή έργων). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1971.
• Στιχάκια του στρατού (σημείωμα - ανθολόγηση). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ, Διαγώνιος, 1973.
• Τα πρώτα λογοτεχνικά περιοδικά της Θεσσαλονίκης (1921-1924). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1975.
• Ο ζωγράφος Κάρολος Τσίζεκ (εισαγωγή - ). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1976.
• Ν.Μουτσόπουλος, Αναμνήσεις [Σχέδια] (πρόλογος - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1976.
• Βασίλειος Λαούρδας, Φιλολογικά δοκίμια (εισαγωγή - επιλογή κειμένων). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1977.
• ΑποθήκηΑ’ · Βιβλιοκρισίες. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1978.
• Οι μεταφράσεις του ‘Ύμνου εις την Ελευθερίαν’ του Σολωμού · Βιβλιογραφία - Πληροφορίες Σχόλια. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από τον τόμο Αφιέρωμα στον καθηγητή Λίνο Πολίτη, 1978.
• Μελχιόρ Φρόμμελ · 34 σχέδια (πρόλογος - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1979.
• Λογοτεχνικά βιβλία και περιοδικά που τυπώθηκαν στη Θεσσαλονίκη (1850-1950) · Πρώτη καταγραφή. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ.Διαγώνιος, 1980.
• Ελληνικές εκδόσεις στη Θεσσαλονίκη επί Τουρκοκρατίας (1850-1912) · Πρώτη καταγραφή. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από το περ. Διαγώνιος, 1986.
• Ζωγράφοι της Διαγωνίου (εισαγωγή - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1983.
• Ο Αμπεντίν πασάς και ένα ελληνικό ποίημά του. Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από τον πρώτο τόμο της επετηρίδας του κέντρου ιστορίας Θεσσαλονίκης Η Θεσσαλονίκη, 1985.
• Διαγώνιος: Τριάντα χρόνια προσφοράς · Έκθεση τευχών και εκδόσεων του περιοδικού Διαγώνιος (1957-1986). Θεσσαλονίκη, Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, 1986.
• Εναντίον · Τρία κείμενα του Γιάννη Σκαρίμπα και του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Αθήνα, Άγρα, 1986.
• Χρειάζεται πολλή δουλειά ακόμη · Προτάσεις για τη μελέτη των καλών τεχνών στη Θεσσαλονίκη. Αθήνα, ανάτυπο από τον τόμο 1ο Συμπόσιο για την τέχνη του Τελλογλείου Ιδρύματος, 1986.
• Η ποίηση στη Θεσσαλονίκη από το 1913 ως το 1940 (μελέτη - ανθολογία - βιβλιογραφία). Θεσσαλονίκη, ανάτυπο από τον τόμο Η Θεσσαλονίκη μετά το 1912 του κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης, 1986.
• Εκατό χρόνια λογοτεχνικού περιοδικού στη Θεσσαλονίκη (1889-1989) · Έκθεση λογοτεχνικών περιοδικών Θεσσαλονίκης. Θεσσαλονίκη, Δημοτική Βιβλιοθήκη Θεσσαλονίκης, 1986.
• Φαίδων ο Πολίτης · Ποιήματα (εισαγωγή - επιλογή). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1988.
• Με τέχνη και με πάθος · Δοκίμια. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1989.
• Συμπληρώνοντας κενά: Σολωμός - Καβάφης - Καββαδίας - Δούκας - Λαούρδας · Φιλολογικές μελέτες. Αθήνα, Ρόπτρον, 1988.
• Τα αλαμπουρνέζικα ή η γλώσσα των σημερινών κουλτουριάρηδων · Μια συζήτηση με τον Περικλή Σφυρίδη. Θεσσαλονίκη, Τα τραμάκια, 1990.
• Εισαγωγή στα ρεμπέτικα. Θεσσαλονίκη, 1991.
• Το επ’ εμοί · Δοκίμια. Αθήνα, Μπιλιέτο, 1993.
• Εναντίον · Δοκίμια. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1993.

ΙΙΙ.Πεζογραφία
• Η κάτω βόλτα · Διηγήματα. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1963.
• Οι ρεμπέτες του ντουνιά · Μικρά πεζά. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1986.
• Οι προγραμματισμένοι στο χαμό · Ποιήματα Θεσσαλονικέων ποιητών για την καταστροφή των Εβραίων της Θεσσαλονίκης · Επιλογή. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1990.
• Δώδεκα τραγούδια του Ντίνου Χριστιανόπουλου. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1994.

IV. Μεταφράσεις - Διασκευές
• Εντευκτήριο · Μεταφράσεις ποιημάτων. Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1966.
• Τρία παραμύθια · Σπουδές λαϊκού λόγου (διασκευές). Θεσσαλονίκη, Διαγώνιος, 1989.
• Το Άγιο Ευαγγέλιο κατά τον Ματθαίο. Αθήνα, Το Ροδακιό, 1997.

http://www.ekebi.gr/

ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Ἐπικίνδυνη Μοναξιά Ὅταν τις νύχτες τριγυρνῶ στη μοναξιά μου, ψάχνω μέσ᾿ σὲ χιλιάδες πρόσωπα να βρῶ ἐκεῖνο το τρεμούλιασμα στην ἄκρη τοῦ ματιοῦ σου. Ἂν ἔστω κι ἕνας μόνο ἀπηχοῦσε κάτι ἀπ᾿ τη δική σου ὀμορφιά, θα τοῦ ῾λεγα: -«Λοιπόν, τί περιμένεις; με τα καρφιά τῶν παπουτσιῶν σου κάρφωσέ με». και δε θα καρτεροῦσα πια γλυκό φιλί οὔτε μία τρυφερή  περίπτυξη. Ἀναστολή Ὅ,τι ὀνειρεύτηκα τόσα και τόσα βράδια, ὅ,τι πεθύμησα με τόση ἀλλοφροσύνη, ὅ,τι σχεδίασα με τόσο πυρετό, μόλις σε δῶ, γλυκιά μου ἐξουθένωση, στα μάτια και τα χείλη τὸ ἀναστέλλω, για μία στιγμή πιο ἀπελπισμένη το ἀναβάλλω, γιατί μονάχα ὅταν τα χέρια μου σε χάνουν, ἡ πονεμένη φαντασία μου σε κερδίζει. (ἀπό τη Συλλογή: «Ξένα Γόνατα») Ἐκεῖνοι πού μᾶς παίδεψαν Ἐκεῖνοι που μᾶς παίδεψαν βαραίνουν μέσα μας πιο πολύ, ὅμως ἡ δική σου τρυφερότητα πόσο καιρό ἀκόμα θα βαστάξει; Ὅ,τι μᾶς γλύκανε, το ξέπλυνε ὁ χρόνος κι ἡ συναλλαγή, ἐκεῖνοι που μᾶς χαμογέλασαν βουλιάξαν σε βαθιά πηγάδια και μείναν μόνο κεῖνοι που μᾶς πλήγωσαν, ἐκεῖνοι που ἀρνήθηκαν να τους   ὑποταχτοῦμε. Ἐκεῖνοι που μᾶς παίδεψαν βαραίνουν πιο πολύ... (1955) Ἑνός λεπτοῦ σιγή Ἐσεῖς που βρήκατε τον ἄνθρωπό σας κι ἔχετε ἕνα χέρι να σᾶς σφίγγει τρυφερά, ἕναν ὦμο ν᾿ ἀκουμπᾶτε την πίκρα σας, ἕνα κορμί να ὑπερασπίζει την ἔξαψή σας, κοκκινίσατε ἄραγε γιο την τόση εὐτυχία σας, ἔστω και μία φορά; Εἴπατε να κρατήσετε ἑνός λεπτοῦ σιγή για τούς ἀπεγνωσμένους; Συλλογή: «Ἀνυπεράσπιστος Καημός» Το Δάσος Δεν ξεριζώνονται οἱ νύχτες ἀπό μέσα μας, βλασταίνουν φύλλα και κλαδιά κι ἔρχονται τα πουλιά τοῦ ἔρωτα και κελαηδοῦνε. Δεν ξεριζώνονται οἱ νύχτες ἀπό μέσα μας, οἱ σπόροι τους φυτρώνουν δάσος σκοτεινό, στις λόχμες του ὁ φόβος ἐνεδρεύει. Ζῷα μικρά και ζῷα ἄγρια το κατοικοῦν, ὄχεντρες ἕρπουν και ρημάζουν τις φωλιές μας, λιοντάρια ἑτοιμάζονται να μᾶς ξεσκίσουν. Δεν ξεριζώνονται οἱ νύχτες ἀπό μέσα μας, ἔγιναν δάσος σκοτεινό και μᾶς πλακώνουν.  Συλλογή: «Ὁ Ἀλλήθωρος» Ὁ Φωτογράφος Σ᾿ αὐτήν ἐδῶ τη γειτονιά σ᾿ αὐτά ἐδῶ τα μέρη ὁ φωτογράφος θά ῾πρεπε να ἤτανε ξεφτέρι νά ῾ταν τεχνίτης, μερακλής κι ἀπ᾿ ομορφιά να ξέρει. Σ᾿ αὐτήν ἐδῶ τη γειτονιά ἂς ἤμουν φωτογράφος να ὑπηρετῶ την ομορφιά με τέχνη και με πάθος. Νά ῾ρχοντ᾿ ὀμορφοκόριτσα και λαϊκές παρέες να παίρνουν πόζες ὄμορφες καμαρωτές κι ὡραῖες για εἰκοσιτετράωρες καὶ ἑβδομαδιαῖες. ΤΙ ΝΑ ΤΑ ΚΑΝΩ ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΣΑΣ Τί να τα   κάνω τα τραγούδια σας ποτέ δε λένε την ἀλήθεια ὁ κόσμος ὑποφέρει και πονᾷ κι ἐσεῖς τα ἴδια παραμύθια Τί να τα κάνω τα τραγούδια σας εἶναι πολύ ζαχαρωμένα ταιριάζουν σὲ σοκολατόπαιδα μα δε ταιριάζουνε για μένα

Η ΘΑΛΑΣΣΑ

Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:
μπαίνεις και δεν ξέρεις αν θα βγεις.
Πόσοι δεν έφαγαν τα νιάτα τους –
μοιραίες βουτιές, θανατερές καταδύσεις,
γράμπες, πηγάδια, βράχια αθέατα,
ρουφήχτρες, καρχαρίες, μέδουσες.

Αλίμονο αν κόψουμε τα μπάνια
Μόνο και μόνο γιατί πνίγηκαν πεντέξι.
Αλίμονο αν προδώσουμε τη θάλασσα
Γιατί έχει τρόπους να μας καταπίνει.
Η θάλασσα είναι σαν τον έρωτα:
χίλιοι τη χαίρονται – ένας την πληρώνει

http://users.uoa.gr/

Εγκαταλείπω την ποίηση

εγκαταλείπω την ποίηση δε θα πει προδοσία,
δε θα πει ανοίγω ένα παράθυρο για τη συναλλαγή
τέλειωσαν πια τα πρελούδια, είρθε η ώρα του κατακλυσμού
όσοι δεν είναι αρκετά κολασμένοι πρέπει επιτέλους να σωπάσουν,
να δουν με τί καινούριους τρόπους μπορούν να απαυδήσουν στη ζωή
ν' ανοίξουν χαρακώματα για να κυκλοφορεί ο θάνατος σε όλο τους το σώμα

εγκαταλείπω την ποίηση δε θα πει προδοσία
να μη με κατηγορήσουν για ευκολία, πως δεν έσκαψα βαθιά,
πως δε βύθισα το μαχαίρι στα πιο γυμνά μου κόκκαλα
όμως είμαι άνθρωπος και γώ, επιτέλους κουράστηκα, πώς το λένε,
κούραση πιο τρομαχτική από την ποίηση υπάρχει;

εγκαταλείπω την ποίηση δε θα πει προδοσία
βρίσκει κανείς τόσους τρόπους να επιμεληθεί την καταστροφή του.

http://photodentro.edu.gr/

ΜΙΚΡΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Το Κορμί και το Σαράκι

μπατιρημένο κουρείο
Σάββατο βράδυ
χωρίς δουλειά
μπατιρημένο κορμί
Σάββατο βράδυ
χωρίς έρωτα


το φιλί
ενώνει πιο πολύ
απ’ το κορμί
γι’αυτό το αποφεύγουν
οι πιο πολλοί


το γατί μου
δε χορταίνει μόνο με χάδια
θέλει και φαί
το κορμί μου
δε χορταίνει μόνο με φαί
θέλει και χάδια


απ’ όλα τα αφηρημένα ουσιαστικά
πειράζει να εξαιρέσουμε τη μοναξιά;

αφαίρεσε τη νύχτα απ’ τα μάτια σου –
πώς να παλέψω μόνος με τους δυό σας;


η νύχτα είναι παγερή
και μ’ έχεις στήσει
με γέλασες
με γέρασες


μην καταργείτε την υπογεγραμμένη
ιδίως κάτω από το ωμέγα
είναι κρίμα να εκλείψει
η πιο μικρή ασέλγεια
του αλφαβήτου μας



κάθε φορά που νομίζω πως σ’ έχω στο χέρι
βλέπω πόσο ο έρωτας είναι αχειροποίητος


έλαιον θέλω και ου θυσίαν
κι εμείς που θυσιαστήκαμε;
κι εμείς που δε λαδώσαμε;


έχτισα τον παράδεισό μου
με τα υλικά της κόλασής σου


θυσίασα τον ύπνο μου κυρία
για να διαβάσω τα ποιήματά σας
κι εκείνα μ’ αποκοίμησαν


Θανάση γιατί έκοψες το άλφα από μπροστά;
για ένα γράμμα χάνεις την αθανασία


τα πρόβατα απήργησαν
ζητούν καλύτερες συνθήκες σφαγής


“όταν πεθάνω, να με θάψτε στο χωριό” –
θέλουν να τιμήσουν με το πτώμα τους
την πατρίδα που αρνήθηκαν με το σώμα τους


ωραία ερμηνεύεις τα τραγούδια
ας δούμε πως τα καταφέρνεις και στα παρατράγουδα


και τι δεν κάνατε για να με θάψετε
όμως ξεχάσατε πως ήμουν σπόρος


μια γυναίκα στο δρόμο
μαλώνει το παιδάκι της
“δε θα πάμε στο σπίτι;
θα σε κρεμάσω ανάποδα”
γύρισα κι είδα το μικρό:
ήτανε κιόλας κρεμασμένο


η νύχτα με οδήγησε σ’ αυτούς τους δρόμους;
ή αυτοί οι δρόμοι με οδήγησαν στη νύχτα;


για το πέτσινο σακάκι σου
που σε κάνει τόσο ωραίο
έχασε τη ζωή του ένα ζώο
και κοντεύω να τη χάσω κι εγώ
https://www.sarantakos.com/