Βιβλιοκριτική
Βιβλίο: Η ΚΡΑΥΓΗ του Φεγγαριού.
Συγγραφέας: Θεόδωρος Δεύτος
Εκδόσεις: Χάρτινη πόλη
Κριτική : Άννα Δεληγιάννη-Τσιουλπά
Φιλόλογος, συγγραφέας, ποιήτρια, κριτικός λογοτ.
«Η ΚΡΑΥΓΗ του φεγγαριού» είναι ο τίτλος του νέου βιβλίου του συγγραφέα Θεόδωρου Δεύτου.
Ένα κοινωνικό μυθιστόρημα, μια ιστορία που διαδραματίζεται στη Μάνη, όπου πρωτοδιορίστηκε ως καθηγητής μαθηματικός στα 1987 και έμελλε να τον σημαδέψει ένα δράμα το οποίο κράτησε καλά μέσα του, για να το μεταφέρει με αξιοθαύμαστο, εντυπωσιακό τρόπο και να μας το αναπτύξει σε 463 σελίδες περνώντας στους αναγνώστες πολλά κοινωνικά μηνύματα και ιδέες.
Προκαλεί τη ματιά μας ο τίτλος, που ξεκινάει με κεφαλαία για να ολοκληρωθεί με μικρά γράμματα αλλά εικάζω ότι και Η ΚΡΑΥΓΗ από μόνη της αποτελεί έναν τίτλο, καθώς παραπέμπει και σηματοδοτεί ένα δράμα. Δένει άριστα στο εξώφυλλο, με την επιλογή ίδιου χρωματισμού με το φεγγάρι και στο σύνολό του ο τίτλος γεννά την περιέργεια του αναγνώστη, ο οποίος ήδη εισπράττει μια προαναγγελία του κακού. Το κόκκινο φεγγάρι είναι σπάνιο και εκτός από την ομορφιά, στην εικόνα του αντικατοπτρίζεται η μοναξιά, η θλίψη ή ένα ιδιαίτερο σημασιολογικό φορτίο, όπως αυτό του περιεχομένου του μυθιστορήματος. Με τις χρωματικές του επιλογές,ερμηνεύεται ως δηλωτικό και της ποικιλομορφίας της ίδιας της ζωής και των συναισθημάτων μας.
Στο διάβα του μυθιστορήματος, ο αναγνώστης θα συναντήσει πολλές ανατροπές, στη ζωή των προσώπων, όμως δεν θα του φανούν άγνωστες ή απόμακρες καθώς η κοινωνία σήμερα νοσεί ποικιλότροπα και είναι καθημερινά τα φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας τα οποία περιγράφονται στο βιβλίο.Στην ουσία, «Η ΚΡΑΥΓΗ του φεγγαριού» δεν είναι παρά επιθυμία έξαρσης της αγάπης του συγγραφέα για τον συνάνθρωπο, για την ίδια τη ζωή και προσπάθεια να μετριάσει τα κακώς κείμενα, να ελαχιστοποιήσει τις δυσκολίες που γεννά η καθημερινότητα να φωτίσει τη θέση της γυναίκας στη σκοτεινή ακόμα επαρχία, εκεί που ένας πατέρας φαύλος θα αποτολμήσει τον βιασμό της κόρης του, αφού πρώτα έχει θητεύσει σε διάφορες άλλες εξωσυζυγικές καταστάσεις, ένα πάθος βασανιστικό που θα το επαναλαμβάνει μέχρι να προκαλέσει τις υποψίες της συζύγου και μάνας των παιδιών του.
Η λογοτεχνία για τον συγγραφέα, είναι το ιδανικότερο μέσον ή ο καλύτερος τρόπος ως ανατομικό και συνθετικό εργαλείο, να προβάλλει σε σώμα, σκόρπιες απόψεις, παρατηρήσεις και ιδέες που έχουν όμως να κάνουν κάθε φορά με ένα διαφορετικό θέμα, εν προκειμένω με ένα, ηθελημένα, σκοτεινό θέμα το οποίο θα φωτίσει παραδίδοντας το στο μέλλον, σε ένα αύριο -γιατί αυτό τον ενδιαφέρει-καλύτερο, με τη δύναμη της αγάπης προς τον συνάνθρωπο. Το παν είναι η απόφαση, η αρχή και όλα παίρνουν το δρόμο τους κι ας μην είναι στρωμένος με ροδοπέταλα.
Προς τούτο ο συγγραφέας που γνωρίζει, προβληματίζεται, αγανακτεί και εξοργίζεται, επινοεί έναν τριτοπρόσωπο αφηγητή ο οποίος θα αποτελέσει και τον οδηγό στη ροή των γεγονότων και συντελεί στην ακριβή παρουσίασή τους και στη ρέουσα πλοκή.
Έτσι με το παρόν βιβλίο,αναλύει, συνθέτει, δημιουργεί, διδάσκει, διδάσκει ήθος σε μια εποχή αναγνωστικά δύσκολη, καθώς τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης «έκλεψαν» τον χρόνο της ανάγνωσης ενός βιβλίου σε εποχή, που ναι μεν αναζητεί οδηγούς, πρότυπα ζωής, αλλά οι ρυθμοί είναι τόσο γρήγοροι που δεν απομένει χρόνος για αφομοίωση των όσων καθημερινά ζούμε.
Ζω σημαίνει διατηρώ την ελπίδα ακόμα και πίσω από το τεράστιο μέγεθος των προβλημάτων μου. Και υπό αυτή την έννοια ζει και ελπίζει η ωραία ηρωίδα, η Μυρτώ έστω και μέσα από το φόβο που γεννούν τα αδιέξοδα. Ο συγγραφέας καταγράφει τα πραγματικά γεγονότα και εντέχνως τα περιπλέκει με τα μυθοπλαστικά μέσα από έναν καθημερινό ανεπιτήδευτο λόγο, με την παρουσίαση και πραγματικών προσώπων και μέσα από τη δική του οπτική.
Επιστρατεύει όλες του τις δυνάμεις, για να κάνει ένα μυθιστόρημα προσιτό, ευανάγνωστο, εμμένοντας στο πέρασμα ιδεολογικών φιλοσοφικών και κοινωνιολογικών προβλημάτων, παρά στην αναγκαιότητα ανάδειξης του λογοτεχνικού του τάλαντου.Είναι ένα βιβλίο που θα τραβήξει την προσοχή μας, θα μας προβληματίσει πολύ περισσότερο σήμερα που η υπαρξιακή οδύνη μεγιστοποιείται.
Δεν περιορίζεται μόνο στη ζωή, υιοθετώντας τη μεταφυσική της φύσης περιλαμβάνει στο έργο του και το θάνατο με το δεδομένο ότι κάθε αρχή πορεύεται προς το τέλος .
Τα πρόσωπα του έργου ο καθηγητής των μαθηματικών και η Μυρτώ θα πορευθούν μαζί από τη στιγμή της γνωριμίας τους μέχρι το τέλος ως πρόσωπα αναφοράς γύρω από τα οποία δένει ο μύθος με την πραγματικότητα και προβάλλονται οι περισσότερες ιδέες που είχε κατά νου ο συγγραφέας.
Σε τούτο το σημείο θα ήθελα να τονίσω κυρίως ένα σπάνιο προσόν του ίδιου του συγγραφέα αυτό της σύνθεσης κατά έναν περίεργο λαβυρινθώδη σχεδόν τρόπο σε μια προσπάθεια παρουσίασης όλων των γεγονότων που καθορίζουν την πορεία των ανθρώπων με τις καλές και τις κακές τους στιγμές.
Έτσι, οι συμπτώσεις, το ανεξήγητο, το αιφνιδιαστικό, το αδύνατο, το ευτελές έχουν τη θέση τους στη ροή της αφήγησης.
Το φυσικό περιβάλλον, μια εικόνα, μια κατάσταση που περιγράφεται λεπτομερώς, η καταγραφή περίεργων και δύσκολων σχέσεων συναποτελούν το μυθιστόρημα.
Οι ήρωες συζητούν απλά, με έναν τρόπο καθημερινό έτσι ώστε στο τέλος μέσα από έναν συσχετισμό ενεργειών, να καταλήγει ο αναγνώστης σε αυτό που πραγματικά επιθυμεί , καθώς μέριμνα του συγγραφέα είναι να επιλυθούν τα προβλήματα ακόμα και τα δύσκολα. Νιώθει δηλαδή ο αναγνώστης μια αγαλλίαση μετά από ένα ταρακούνημα αφού η καθημερινότητα του ανθρώπου έχει τις δυσκολίες της.
Ο κοινωνικός αποκλεισμός, η γλώσσα, η εκπαίδευση, τα προβλήματα του αγροτικού χώρου και της γυναίκας, επί της ουσίας η υπανάπτυξη και ο αποκλεισμός από την ευρύτερη κοινωνία, αναφαίνονται στο βιβλίο χάρη στην επιμονή του συγγραφέα να τα φέρει στο παρόν, στην επιφάνεια, να γνωστοποιήσει γεγονότα που συμβαίνουν τόσο κοντά μας και τα οποία παραμένουν τις περισσότερες φορές άγνωστα.
Αιτιοκρατικά φαίνεται να γνωρίζει, γιατί στον κόσμο συμβαίνουν τα όσα εκείνος περιγράφει ,γνωρίζει πώς μπορούν κάποιες καταστάσεις ,απρόβλεπτες, να φέρουν μιαν ανατροπή η οποία θα λειτουργήσει θετικά φέρνοντας ισορροπία στις ανθρώπινες σχέσεις, αν το θέλουμε. Με την ξεχωριστή ευαισθησία του απέναντι στον άνθρωπο ,στέλνει δυνατό μήνυμα ενίσχυσης της φιλίας, του διαλόγου και του αλληλοσεβασμού του ατόμου, αποδοχή της διαφορετικότητας έννοιες δυνατές, κυρίως για τη νέα γενιά.
Τον συγχαίρω γι’ αυτό, για το ξεχωριστό, αξιόλογο έργο του, που με αξιοθαύμαστο τρόπο προσεγγίζει, ώστε να προβληματίζει ακόμα και τον πιο δύσκολο αναγνώστη.
Πρόκειται για μια ξεχωριστή γραφή που εντυπωσιάζει και συγκινεί.
Η Μυρτώ θα αγωνιστεί και θα ξεφύγει από το σκοτεινό λαβύρινθο της ευτέλειας. Με οδηγό τη γνώση, την ομορφιά κάποιες ενστικτώδεις παρορμήσεις ετοιμάζει τη φυγή.
Ο λόγος ρέει καίριος και αποφασιστικός σαν το ορμητικό νερό που θέλει να ξεπλύνει το κάθε τι που θα συναντήσει στο διάβα του.
Ο συγγραφέας μοχθεί μαζί με τους ήρωές του. Μοχθεί τόσο που προκαλεί τον αναγνώστη θετικά παρά τα σκληρά κάπως σημεία της αφήγησης και της πλοκής .Αλλά έτσι ο μύθος ζωντανεύει και τα πρόσωπα του γίνονται οικεία.
Η ευαισθησία του Θ.Δ. να οσφραίνεται την ατμόσφαιρα, η ταχύτητά του να αντιδρά στο ερέθισμα είναι εξαιρετική .
Η μυθοπλαστική ικανότητά του έρχεται κα στην «Κραυγή του φεγγαριού» όπως και στα προηγούμενα βιβλία να αποδείξει ακόμα και σήμερα, εποχή έντονων προβληματισμών, πώς ένας μύθος μπορεί, εμπλεκόμενος με την πραγματικότητα να την αναδείξει με τρόπο ιδιαίτερα χρήσιμο στον αναγνώστη.
Έτσι τούτο το έργο με τα δικά του προνόμια θέλγει και συγκινεί.
Δεν είναι μόνο ο ρεαλισμός, δεν είναι μόνο το ότι ο συγγραφέας αφουγκράζεται τα συμβάντα είναι και το πώς με τη φαντασία του φτιάχνει τη δομή ενός μυθιστορήματος. Κι αν τα φανταστικά στοιχεία, υπερίπτανται των πραγματικών, με την τέχνη του λόγου, τα εξελίσσει σε μία σχέση απαράμιλλη σχέση πραγματικού-φανταστικού.
Ιστορία αληθινή παρμένη από τη ζωή με αρχή μέση και τέλος που παρουσιάζεται πολύ προσεκτικά ώστε τα φθοροποιά στοιχεία να λείπουν χάρη στην τεχνική γραφής, όπου οι πρωταγωνιστές στηρίζονται από δευτερεύοντα πρόσωπα τόσο όσο χρειάζεται να βοηθήσουν τον ρέοντα λόγο. Επινόηση του συγγραφέα τα κοινά σημεία που δένουν τους δυο ήρωες τον καθηγητή και τη Μυρτώ. Όπως στα πρόσωπα το ίδιο συμβαίνει και με τους τόπους. Υπάρχει ο τόπος και οι τόποι. Ο τόπος όπου εξελίσσονται τα γεγονότα κι οι τόποι υποστηρικτικοί του κυρίως χώρου.
Οι τόποι όπου εξελίσσονται τα γεγονότα επανέρχονται κατά τη διάρκεια της γραφής
Ενδοοικογενειακή βία ,η κοινοτοπία του κακού και στον 21ο αιώνα.
Αλλά και η βία είναι μια μορφή ισχύος, μιας παραμέτρου στα ανθρώπινα πράγματα. Ο συγγραφέας προικισμένος από την τέχνη της εμβάθυνσης στις βασικές έννοιες της κοινωνίας θα αφήσει να φανεί η βία και οι συνέπειες της .
Από τη μια φωτίζει την αγάπη, την τρυφερότητα, τον έρωτα και από την άλλη αναδεικνύει τη βία .
Εντυπωσιάζει η αφήγηση με την απλότητα και τη δύναμη της ειλικρίνειας μιας ολόκληρης εποχής . Το αψεγάδιαστο χρώμα του ελληνικού τοπίου, οι ήχοι, τα αρώματα οι άνθρωποι με τις συνήθειες και τις ενασχολήσεις τους
Χρησιμοποιεί δικά του υλικά τις εμπειρίες, τη γνώση, τα ακούσματα ,τις ιδέες και τελικά τη δική του οπτική .Γι’ αυτό κάθε κοινωνικό μυθιστόρημα είναι διαφορετικό. Προσωπικά βιώματα, οικογενειακές αφηγήσεις, εκεί που πάνε να απομακρυνθούν, γίνονται βιβλίο με πολύ μεγάλο ενδιαφέρον.
Η Μυρτώ θύμα των συνθηκών και του περιβάλλοντος .
Ο κώδικας συμπεριφοράς του πατέρα ορίζει τη βία και καταστρέφει την ευτυχία ενός κοριτσιού αξιαγάπητου, γεμάτο τρυφερότητα και στοργή. Η απέραντη αγάπη της για τους γονείς της και τους ανθρώπους θα συγκρουσθεί με το μίσος και τη σκληρότητα .
Ο καθηγητής παρά τις ανατολές θα δεχθεί τη ζωογόνο πνοή του αληθινού έρωτα που γεννιέται στο αγνό και τρυφερό φως των ματιών της Μυρτώς. Και ένας σφοδρός αλλά κρυφός και μυστικός έρωτας θα φλογίσει τις καρδιές και των δύο .Κι όταν θα βρεθεί αντιμέτωπη με τη βία του πατέρα της θα παγιδευτεί μέσα στον παραλογισμό του δεν θα ομολογήσει έχοντας κατά νου τον τρυφερό ήχο της φωνής του καθηγητή ,που ψάχνει στο νου της ,τον ώριμο ,δυνατό και ανεξάρτητο άνδρα.
Για λίγο θα γίνει έρμαιο μιας ακαταλόγιστης μοίρας κι όταν θα ξεφύγει χάρη στη μητέρα της που ενστικτωδώς βρέθηκε στο χώρο θα προτιμήσει να φύγει γιατί αλλιώς δέσμια των αδυναμιών και εμμονών των προκαταλήψεων και των παθών θα κοιτάζει ψηλά και θα ταυτίζει τη μοναξιά του φεγγαριού με τη δική της .
Χαρακτηριστικό της γραφής του Θ.Δ. και του περιεχομένου και οι αντιθέσεις Το κακό με το καλό ο παρορμητισμός με την εγκράτεια ,το σφοδρό ερωτικό πάθος με το ήθος και η σκληρότητα με την τρυφερότητα.
Και ο αναγνώστης θα διαβάσει και θα χαρεί ένα γεμάτο δυνατές συγκρούσεις ανθρωπιά και ομορφιά κοινωνικό μυθιστόρημα άγριο και τρυφερό και βαθιά ερωτικό, το οποίο του επιφυλάσσει μια έκπληξη όταν με υπομονή, θα διατρέξει τις σελίδες του βιβλίου για να ακουμπήσει την ψυχή του σε μια τρυφερή περιπέτεια που μόλις αρχίζει.
Η πιο δυνατή συγκίνηση βρίσκεται στη μοναξιά του μυστικού, του ανομολόγητου και του παραβατικού ως ένα σημείο έρωτα.
Αγαπητέ αναγνώστη, τόλμησε να ταξιδέψεις με τη γραφή του συγγραφέα και δεν θα το μετανιώσεις, φτάνει να προσέξεις τα δυνατά σημεία του έργου, όπως παραπάνω σου τα ανέφερα. Κι αν στην αφήγηση υπάρχει η παραποίηση της αλήθειας μέσω του μύθου, είναι γιατί αυτή η τεχνική θα παρουσιάσει τα δύσκολα πιο εύκολα ,γιατί ο μύθος θα υπεισέλθει στην πραγματικότητα και εσύ θα καταφέρεις να διακρίνεις τη λεωφόρο, τη δύναμη της αγάπης, από τα μονοπάτια ,τον σκοταδισμό, στην οποία και θα συνεχίσεις ευχαριστημένος να πορεύεσαι.
Άννα Δεληγιάννη-Τσιουλπά
Φιλόλογος, συγγραφέας, ποιήτρια, κριτικός λογοτ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου