ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΑ ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ

Από Βικιπαίδεια

                                                     ΜΕΡΟΣ 2 (ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ)

Η ιστορία του Χριστουγεννιάτικου δέντρου Το χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι το πιο διαδεδομένο έθιμο σε όλο τον κόσμο και ο στολισμός του ταυτίζεται με το πνεύμα των ημερών. Από την αρχαιότητα υπήρχε σε όλες τις θρησκείες η παράδοση να στολίζονται δέντρα ή κομμάτια δέντρων.

Η λατρεία των δέντρων

   Οι πρόγονοι του Χριστουγεννιάτικου δέντρου μπορούν να αναζητηθούν στα ειδωλολατρικά έθιμα της λατρείας των δέντρων. Οι Βίκινγκς χρησιμοποιούσαν το δέντρο στις τελετές τους ως σύμβολο αναγέννησης που σηματοδοτούσε το τέλος του χειμώνα και τον ερχομό της άνοιξης και της αναγέννησης της μητέρας Φύσης.

Στην Αγγλία, όπως και στην Γαλλία, οι Δρυίδες στόλιζαν βελανιδιές με φρούτα και κεριά προς τιμήν των Θεών τους. Οι Αιγύπτιοι, οι Κινέζοι και οι Εβραίοι έφτιαχναν γιρλάντες και στεφάνια από αειθαλή δέντρα ως σύμβολα της αιώνιας ζωής.

Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές, οι χριστουγεννιάτικες παραδόσεις είναι ένα μίγμα της λατρείας του Σατούρνο και άλλων δοξασιών που αναμείχθηκαν με τις χριστιανικές. Υπάρχουν μαρτυρίες από το 336 μ.Χ ότι στις 25 Δεκεμβρίου στην Ρώμη γιορτάζονταν τα Σατουρνάλια προς τιμήν του θεού Σατούρνο και οι ρωμαίοι στόλιζαν διάφορα δέντρα με στολίδια όπως καρύδια ή άλλα φαγώσιμα. Οι ερευνητές πιστεύουν πως τα Σατουρνάλια είναι ο πρόδρομος των Χριστουγέννων. Τον 4ο μ.Χ αιώνα καθιερώθηκε η 25η Δεκεμβρίου ως η ημέρα της γέννησης του Χριστού.

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο ως σύμβολο

Ο Άγγλος ιερομόναχος Άγιος Βονιφάτιος ήταν αυτός που καθιέρωσε το Χριστουγεννιάτικο δέντρο ως σύμβολο τον 8ο αιώνα μ.Χ. Σύμφωνα με την παράδοση για να εξαλείψει την ιερότητα που απέδιδαν οι ειδωλολάτρες στη δρυ, έβαλε στη θέση του το έλατο σαν σύμβολο χριστιανικό και ειδικότερα σαν σύμβολο των Χριστουγέννων.

Η παράδοση θέλει το ιδρυτή του Προτεσταντισμού Μαρτίνο Λούθηρο να είναι αυτός ο οποίος καθιέρωσε το στόλισμα του Χριστουγεννιάτικου δέντρου ενώ το 1882 στην Νέα Υόρκη στολίστηκε το πρώτο ηλεκτρικά φωτισμένο Χριστουγεννιάτικο δέντρο από ένα συνάδελφο του Τόμας Έντισον.

Το Χριστουγεννιάτικο δέντρο στην Ελλάδα

Το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δέντρου το έφεραν στην χώρα μας οι Βαυαροί και στην Ελλάδα για πρώτη φορά στολίστηκε δέντρο στα Ανάκτορα του Όθωνα το 1833.

Πρόδρομος του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ελλάδα ήταν το παραδοσιακό Χριστόξυλο ή Δωδεκαμερίτης ή Σκαρκάνζαλος κυρίως στα χωριά της Βορείου Ελλάδος. Κάθε Χριστούγεννα έβαζαν ένα μεγάλο κούτσουρο από άγρια κερασιά, πεύκο ή ελιά στο τζάκι όπου θα έκαιγε για όλο το 12ήμερο των γιορτών από τα Χριστούγεννα ως τα Φώτα. Σύμφωνα με την παράδοση φέρνει καλοτυχία και κυρίως προστατεύει το σπίτι από τους καλικάντζαρους που μπαίνουν από τις καμινάδες και κλέβουν ή κάνουν ζημιές στο νοικοκυριό.

Αναμφίβολα το Χριστουγεννιάτικο δέντρο είναι από τα πιο όμορφα έθιμα και κάθε χρόνο μικρά ή μεγάλα, φυσικά ή τεχνητά στολίζουν μια γωνιά του σπιτιού μας και δίνουν χαρά σε μικρούς αλλά και σε μεγάλους. http://www.piperies.gr/posts/i-istoria-toy-xristoygenniatikoy-dentroy

Το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου Καραβιού

Ως χώρα της θάλασσας, η Ελλάδα είχε το έθιμο του στολισμού του καραβιού

 

 Το καράβι συμβολίζει την καινούργια πλεύση του ανθρώπου στη ζωή, μετά τη γέννηση του Χριστού. Έθιμο που υποχώρησε με το χρόνο, μπροστά σε αυτό του δέντρου, αλλά κανένας δεν δείχνει να το έχει ξεχάσει.

Το ελληνικό παραδοσιακό καραβάκι αποτελεί παράδοση των παλαιών εποχών της χώρας μας, που τα παιδιά με αγάπη, χαρά και δημιουργικό νου κατασκεύαζαν τα παιχνίδια τους. Αποτελούσε, όμως, και ένα είδος τιμής και καλωσορίσματος στους ναυτικούς, που επέστρεφαν από τα ταξίδια τους.

Πριν από 50 χρόνια, δηλαδή έως και την πρώτη μεταπολεμική δεκαετία, συναντούσαμε το καραβάκι σε πολλά ελληνικά σπίτια και στα χέρια των παιδιών που έλεγαν τα κάλαντα. Σήμερα, η παράδοση αυτή τείνει να εξαφανιστεί, μιας και έχει αντικατασταθεί από το ξενόφερτο έλατο.

Συνυφασμένο με αποχωρισμούς και δυσάρεστες αναμνήσεις, αλλά και ως τάμα των ναυτικών σε στιγμές κινδύνου στη θάλασσα, το καράβι δεν θα μπορούσε να συμβολίσει οικογενειακές συνεστιάσεις θαλπωρής, με παρόντα όλα τα μέλη, ή να τονώσει το οικογενειακό αίσθημα. Για το λόγο αυτό, το καράβι σπάνια αποτέλεσε στοιχείο διακόσμησης των ελληνικών σπιτιών τα Χριστούγεννα.»

Εντούτοις, στις αρχές της δεκαετίας του 1970, συζητήθηκε έντονα στη χώρα μας το ζήτημα κατάργησης του χριστουγεννιάτικου δέντρου και αντικατάστασής του από το καράβι, δεδομένου ότι αυτό συνδύαζε την παράδοση με την οικολογική συνείδηση. Το ζήτημα βεβαίως δεν ήταν τόσο απλό, καθώς παρουσιάστηκε αδιάσειστη επιχειρηματολογία και από τις δύο πλευρές, με αναφορές σε οικολογικά ζητήματα και προτάσεις από ειδήμονες για χρήση φυτών και δέντρων, πλην του ελάτου.

Πρέπει να σημειώσουμε ότι το Χριστουγεννιάτικο δέντρο εκτόπισε το παραδοσιακό καραβάκι που στόλιζαν οι Έλληνες τις ημέρες των Χριστουγέννων. Σε ορισμένες περιοχές (κυρίως στα νησιά) εξακολουθούν να στολίζουν «καραβάκια», ενώ τα τελευταία χρόνια γίνεται μια αξιέπαινη προσπάθεια ορισμένων Δήμων της χώρας, να επαναφέρουν το έθιμο στην αρχική του μορφή, στολίζοντας στις πλατείες τους καραβάκια αντί για έλατα. Ωστόσο, το χλωρό κλαδί πάντα έμπαινε στο ελληνικό σπίτι τις ημέρες του Δωδεκαημέρου, για να φέρει την ελπίδα για μια καινούρια ανθοφορία, για ένα καλύτερο μέλλον.

Στον ξεχωριστό, το λαμπρό διάκοσμο της γιορτινής ατμόσφαιρας των ημερών των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς που έρχονται, το παραδοσιακό καραβάκι αλλά και το εξωτικά φορτωμένο δέντρο θα χαρίσουν ένα ξεχωριστό άρωμα σε κάθε σπίτι που θα κυριαρχήσουν με τα χαρούμενα και ζωηρά χρώματά τους.

 http://laikiparadosi.blogspot.gr/

                                         

             Η Προέλευση της Χριστουγεννιάτικης κάρτας

Σύμφωνα με την εγκυκλοπαίδεια Britannica Online, αν και οι ξυλοχαράκτες κατασκεύαζαν αντικείμενα με θρησκευτικά θέματα κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η πρώτη Χριστουγεννιάτικη κάρτα, με τη σημερινή της έννοια, πιστεύεται ότι σχεδιάστηκε από τον Callcott Horsley στην Αγγλία το 1843.Λέγεται ότι την δημιούργησε για τον φίλο του Sir Henry Cole. Μία έκδοση 1.000 καρτών βγήκε προς πώληση στο Λονδίνο. Λιθογραφήθηκε σε χοντρό χαρτόνι, 5 1/8 επί 3 1/4 inches, σε σκούρα σέπια και ζωγραφίστηκε με το χέρι. Το κέντρο της κάρτας έδειχνε ένα οικογενειακό πάρτι σε εξέλιξη, κάτω από το οποίο υπήρχαν οι λέξεις «Χαρούμενα Χριστούγεννα και Ευτυχισμένο το Νέο Έτος». Στη μία πλευρά υπάρχει μία σκηνή που ταΐζουν κάποιον πεινασμένο και στην άλλη μία σκηνή που ντύνουν τους φτωχούς. Στις ΗΠΑ, ο κύριος Pease, ιδιοκτήτης ενός καταστήματος στο Albany της Ν. Υόρκης, κατασκεύασε στα μέσα του 19ου αιώνα μία κάρτα με «Χριστουγεννιάτικες ευχές από το μεγάλο κατάστημα του Pease, το ναό της μόδας». (Από την ιστοσελίδα του Valentine floral creations)

 

Ηθη και έθιμα των Χριστουγέννων στην Ελλάδα  

ΤΟ ΧΡΙΣΤΟΨΩΜΟ

  Το Χριστόψωμο ή Σταυρόψωμο ή Κουλούρα του Χριστού, ευλογείται στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Παλιά ήταν από τα κυριότερα φαγητά στο Χριστουγεννιάτικο τραπέζι μαζί με μεγάλες ποσότητες από ξερά σύκα, ξηρούς καρπούς και μέλι. Παραδοσιακά την παραμονή των Χριστουγέννων κάθε νοικοκυρά έψηνε το δικό της Χριστόψωμο. Έβαζαν ό,τι πιο εκλεκτό υπήρχε και με μεγάλη δεξιοτεχνία οι νοικοκυρές στόλιζαν (κεντούσαν) το ψωμί με σύμβολα που αντιπροσώπευαν την κύρια ασχολία του αρχηγού του σπιτιού. Η αφθονία των σπόρων και των ξηρών καρπών είναι σύμβολα γονιμότητας της γης και καλής σοδειάς και η χρήση τους στο γιορτινό ψωμί διατηρείται από την αρχαιότητα. Τα Κρόνια (παρόμοια με τα Σατουρνάλια των Ρωμαίων) γίνονταν στην Αττική προς τιμή του Κρόνου, του Θεού του θερισμού των δημητριακών, καρπών και προστάτη των γεωργών.

Συνήθως γίνεται ένα στρογγυλό ψωμί, παρόμοιο με το Πασχαλινό ψωμί. Σ’ αυτό προστίθενται σταφίδες, ξηροί καρποί, όπως αμύγδαλα, καρύδια, κουκουνάρι, και μπαχαρικά όπως κανέλα, γαρύφαλλα, μοσχοκάρυδο τα οποία είναι μερικά από τα πολλά υλικά που μπαίνουν σ’ αυτό το παραδοσιακό γλυκό ψωμί. Η κύρια διαφορά με τα άλλα συνήθη ψωμιά είναι ο πλούσιός του στολισμός με λογής-λογής κεντήματα (κεντίδια) ή «πλουμίδια» όπως ονομάζονται. Αυτά δε τα πλουμίδια δεν είναι τυχαία και επιπόλαια κεντίδια αλλά σεβαστά σχήματα που συμβολίζουν τον καημό και το όνειρο της ελληνικής αγροτιάς.

Ένα κεφαλαίο Β συμβολίζει το ζυγό του αλετριού (από την ιστορία της σποράς) ενώ άλλες παραστάσεις αλέτρι βόδια κλπ συμβολίζουν το αυτό. Στο άλλο μισό της επιφάνειας του Χριστόψωμου με «σωρό» ζύμης παρίσταται η «στοίβα» (οι θημωνιές), πλαισιωμένη με φύλλα αμπέλου και ελιάς, η προσδοκία, το όνειρο για το ερχόμενο Καλοκαίρι. Επίσης πολλές φορές απεικονίζεται και το σπίτι στο οποίο και θα έρθει η ευτυχία της χρονιάς μια ιδιαίτερη σημασία που τονίζεται και στα κάλαντα:

«Σ' αυτό το σπίτι πού ΄ρθαμε πέτρα να μη ραΐσει κι ο νοικοκύρης του σπιτιού χίλια χρονιά να ζήσει»

Ασφαλώς και δεν εννοείται ράγισμα πέτρας αλλά την απευχή του θανάτου που με τους θρήνους και ολοφυρμούς μπορούν να κάνουν και «τις πέτρες να ραΐσουν» γι΄ αυτό και αμέσως μετά η ευχή "καμιά συμφορά κι ο νοικοκύρης χίλια χρόνια να ζήσει".

Αυτό το ψωμί αφιερώνει η ελληνική οικογένεια με ευλάβεια στη Γέννηση του Χριστού που θα στέρξει να μεταβάλει τα «πλουμίδια» σε ευλογημένη πραγμάτωση. Αυτή είναι και η βάση της λατρευτικής ψυχολογίας από πανάρχαιους χρόνους της ελληνικής φυλής που βεβαίως έχει προσαρμοστεί στη νεότερη Θρησκεία της.

Σε πολλά μέρη της Ελλάδας παρασκευάζουν κουλούρες τα «Χριστοκούλουρα» που μοιάζουν με τα Χριστόψωμα, είναι όμως μικρότερα, τα οποία και κρεμούν δίπλα στα εικονίσματα για όλο το έτος ενισχύοντας τους πόθους της οικογένειας.

Χριστόψωμο, Παραδοσιακή Συνταγή

Χρόνος προετοιμασίας: Όλο το πρωινό!
Χρόνος ψησίματος: 2 ώρες

Υλικά:
• 2 κιλά αλεύρι για όλες τις χρήσεις
• 1 κουταλάκι αλάτι
• 2 φακελάκια μαγιά (18 γρ.)
• 1 φλιτζάνι χλιαρό νερό (105F, 40C)
• 1 φλιτζάνι χλιαρό κόκκινο ξηρό κρασί
• 1/2 φλιτζάνι ελαιόλαδο
• Χυμό 2 πορτοκαλιών (περίπου ½ ποτήρι)
• 1/4 ποτηριού κονιάκ
• Το ξύσμα 2 πορτοκαλιών
• 1 φλιτζάνι ζάχαρη
• 1 φλιτζάνι σταφίδες
• 1 φλιτζάνι καρύδια, χονδροκομμένα
• 1 φλιτζάνι αμύγδαλα χονδροκομμένα ή κουκουνάρια
• 1 κουταλάκι κοπανισμένη μαστίχα ή 1 κουταλάκι κοπανισμένο γλυκάνισο
• 1 κουταλάκι κανέλλα τριμμένη
• 1 κουταλάκι γαρύφαλλα τριμμένα
• ¼ κουταλάκι μοσχοκάρυδο τριμμένο
• 1 κουταλάκι κόλιαντρο κοπανισμένο
• ½ κουταλάκι σπόρια από κάρδαμο, κοπανισμένα

Για επάλειψη και στόλισμα
• γάλα
• 2 ολόκληρα καρύδια
• σουσάμι

Εκτέλεση:

1. Το προηγούμενο βράδυ βάζουμε το ¼ από το αλεύρι, τη μαγιά και τα ζυμώνουμε με χλιαρό νερό. Σκεπάζουμε το μπωλ με μεμβράνη και από επάνω το σκεπάζουμε με πετσέτες ή και με κουβέρτα.

2. Την επομένη σε μεγάλη λεκάνη κοσκινίζουμε το αλεύρι, προσθέτουμε το αλάτι και κάνουμε μια λακκούβα στο κέντρο. Βάζουμε το ζυμάρι με τη μαγιά και ζυμώνουμε με το χλιαρό κρασί και χλιαρό νερό.

3. Ζυμώνουμε μέχρι να γίνει μαλακή ζύμη και σκεπάζουμε με μεμβράνη κουζίνας και με νωπή πετσέτα. Αφήνουμε τη ζύμη να φουσκώσει για 1 1/2 έως 2 ώρες, μέχρι να διπλασιαστεί σε όγκο.

4. Ξαναζυμώνουμε μέχρι να κάτσει η ζύμη και προσθέτουμε το λάδι, το χυμό πορτοκαλιού, το κονιάκ, το ξύσμα πορτοκαλιού και το υπόλοιπο αλεύρι.

5. Σε ξεχωριστό μπωλ ανακατεύουμε με τη ζάχαρη, τα αμύγδαλα, τη σταφίδα, τα καρύδια, το κουκουνάρι και όλα τα μπαχαρικά. Ζυμώνουμε καλά όλα τα υλικά μέχρι η ζύμη να μην κολλάει (γύρω στα 10 λεπτά) το σκεπάζουμε με το συνηθισμένο τρόπο και το αφήνουμε να φουσκώσει για μισή ώρα.

6. Σε ταψί βάζουμε λαδόκολλα και τη λαδώνουμε ελαφρά. Σχηματίζουμε δύο ψωμιά στρογγυλά (το ένα ψωμί ήταν για τους ανθρώπους και το άλλο για τα ζώα της οικογένειας), κρατώντας λίγη ζύμη για να το στολίσουμε. Πλάθουμε κορδόνια και με αυτά σχηματίζουμε σταυρό και σε κάθε άκρη και στο κέντρο βάζουμε ½ καρύδι.. Εάν θέλουμε κάνουμε άλλα σχέδια της αρεσκείας μας. Ξανασκεπάζουμε και αφήνουμε να φουσκώσουν μέχρι να διπλασιαστούν σε όγκο.

7. Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 180ο και ψήνουμε περίπου 1.30 ώρα. Στη μισή ώρα αλείβουμε το ψωμί με γάλα και πασπαλίζουμε με σουσάμι. Συνεχίζουμε το ψήσιμο και αφήνουμε να κρυώσει. Σε πολλά μέρη της Ελλάδας, όταν το βγάζουν απ' το φούρνο, το αλείφουν με λίγο μέλι αραιωμένο σε νερό.

Συμβουλή: Την ημέρα που θα ζυμώσετε φτιάξετε κάποιο φαγητό στο φούρνο, έτσι η κουζίνα θα είναι ζεστή για να βοηθήσει τη ζύμη να φουσκώσει. 

Παραδοσιακά το ζύμωμα γίνεται εφτά φορές (ζυμώνουμε, αφήνουμε να ξεκουραστεί και να φουσκώσει, ξαναζυμώνουμε -επτάκις) και η νοικοκυρά "ζυμώνει" μαζί και προφορικές ευχές και προσευχές για την οικογένειά της.

Καλά Χριστούγεννα, με παράδοση και όχι κατανάλωση.

Το τάισμα της βρύσης … 

Στην Κεντρική Ελλάδα τα μεσάνυχτα της παραμονής των Χριστουγέννων γίνεται το "τάισμα" της βρύσης. Πηγαίνουν τα μεσάνυχτα ή προς τα χαράματα οι κοπέλες στην πιο κοντινή βρύση και παίρνουν το αμίλητο νερό, αφού αφήσουν προηγουμένως εκεί βούτυρο, τυρί, ή ψημένο σιτάρι ή κλαδί ελιάς".

   

http://www.greeknewsagenda.gr/2011/12/alternative-xmas-celebrations.html

     δαιμονικά ...

Στα Γρεβενά ανάβουν μεγάλο κούτσουρο, στη γωνιά από την παραμονή των Χριστουγέννων και η φωτιά καίει συνέχεια μέχρι τα Φώτα για να προστατεύει την οικογένεια από τα δαιμονικά

     Συνηθισμένο έθιμο σε όλη την Ελλάδα είναι η χοιροφαγία, καθώς και η ετοιμασία ειδικών γλυκισμάτων για τις ημέρες αυτές, όπως είναι τα μελομακάρονα, οι κουραμπιέδες η ο μπακλαβάς.

.

Κ.Αναγνωστόπουλος - Κ.Κουτσούμπας  Α΄ Γυμνασίου

 http://gym-lidor.fok.sch.gr/mikpolites/ithi_ethimamore.htm

Το Χριστόξυλο της Μακεδονίας 

Στα χωριά της Β. Ελλάδας, από τις παραμονές των εορτών,

ο νοικοκύρης έψαχνε στα χωράφια και διάλεγε το πιο όμορφο, 

το πιο γερό, το πιο χοντρό ξύλο, από πεύκο ή ελιά και 

το πήγαινε στο σπίτι του. 

Αυτό ονομαζόταν Χριστόξυλο και ήταν το ξύλο που θα έκαιγε για όλο το Δωδεκαήμερο των εορτών από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα φώτα στο τζάκι του σπιτιού.

Πριν ο νοικοκύρης φέρει το Χριστόξυλο, κάθε νοικοκυρά φρόντιζε να έχει καθαρίσει το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθάριζαν ακόμη και την καπνοδόχο, για να μη βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι. 

Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, όταν όλη η οικογένεια θα ήταν μαζεμένη γύρω από το τζάκι, ο νοικοκύρης θα άναβε την καινούργια φωτιά και έμπαινε στην πυροστιά το Χριστόξυλο.

Ο λαός λέει, ότι καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, 

ζεσταίνεται ο Χριστός, εκεί στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ. 

Σε κάθε σπιτικό, οι νοικοκυραίοι προσπαθούσαν να καίει 

το Χριστόξυλο μέχρι τα φώτα.http://www.paidika.gr/

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ  Ν. ΛΥΤΡΑΣ  Τα Κάλαντα αποτελούν δημοτικά ευχητικά και εγκωμιαστικά τραγούδια που ψάλλονται εθιμικά κατ΄ έτος κυρίως την παραμονή μεγάλων θρησκευτικών εορτών όπως των Χριστουγέννων, της Πρωτοχρονιάς (Αγ. Βασιλείου), των Θεοφανίων, ακόμη και των Βαΐων (ή Λαζάρου), με εξαίρεση εκείνων της Μεγάλης Παρασκευής που είναι κατανυκτικά. Κύρια παραδοσιακά μουσικά όργανα που συνοδεύουν τα κάλαντα είναι το τρίγωνο, το λαούτο, το νταούλι η τσαμπούνα, η φλογέρα κ.ά. Οι τραγουδιστές - οργανοπαίκτες των καλάντων ονομάζονται "καλαντιστές". Τα κάλαντα που προήλθαν από τις Βυζαντινές Καλένδες ανάγονται, κατά τύπο και όχι βεβαίως κατά περιεχόμενο, από το γνωστό έθιμο των αρχαίων Ελλήνων της Ερεστώνης. Τα κάλαντα ψάλλονται κυρίως από παιδιά μέχρι ορισμένου ορίου ηλικίας (14-15 ετών) αλλά και από ώριμους άνδρες, είτε μεμονωμένα είτε κατά ομάδες που περιέρχονται οικίες, καταστήματα, δημόσιους χώρους κλπ με τη συνοδεία του πατροπαράδοτου σιδερένιου τριγώνου αλλά ενίοτε και άλλων μουσικών οργάνων (φυσαρμόνικας, ακορντεόν, τύμπανου κλπ). Κύριος σκοπός των τραγουδιών αυτών είναι μετά τις αποδιδόμενες ευχές τα "Χρόνια Πολλά" το φιλοδώρημα είτε σε χρήματα (σήμερα) είτε σε προϊόντα (παλαιότερα). Σχετική με αυτό είναι και η παρασκευή "κουλούρας" ονομαζόμενη "κολλίκι" (Βέροια) ή "κουλιαντίνα" (Σιάτιστα) και εξ αυτών οι φέροντες αυτά ονομάζονται "Κουλουράδες" ή "Φωτάδες". Τα κάλαντα ξεκινούν κυρίως με χαιρετισμό στη συνέχεια αναγγέλλουν τη μεγάλη χριστιανική εορτή που φθάνει και καταλήγουν σε ευχές. Χαρακτηριστικό σημείο είναι η γλώσσα στην οποία αυτά ψάλλονται, στη καθαρεύουσα, καταδηλούντα την άμεση καταγωγή τους από τους Βυζαντινούς χρόνους τις Καλένδες του Ιανουαρίου που γιορτάζονταν με ιδιαίτερη λαμπρότητα. Ο μεγάλος αριθμός των διαφόρων παραλλαγών εξανάγκασε να διακρίνονται αυτά σε εθνικά ή αστικά και στα τοπικά ή παραδοσιακά (κατά περιοχή). Στα χριστουγεννιάτικα κάλαντα έχουν καταμετρηθεί περισσότερες από τριάντα παραλλαγές μόνο στον Ελλαδικό χώρο. Σήμερα εκτός των παραπάνω έχουν εισαχθεί και διάφορα αγγλοσαξωνικά χριστουγεννιάτικα τραγούδια, μερικά των οποίων έχουν και μεταγλωττιστεί στην ελληνική που δυστυχώς τείνουν να υπερκαλύψουν τα παραδοσιακά. Επίσης και η ημέρα που ψάλλονται τα κάλαντα σε ορισμένες περιοχές ονομάζονται "Κάλαντα" (Κόλιντα, Κόλεντας, Κόλιαντας) με εξαίρεση τη νήσο Μήλο που ψέλνονταν μόνο τη παραμονή της Πρωτοχρονιάς, συντασσόμενα κάθε φορά νέα κάλαντα, με τα οποία όμως ζητούσαν οικονομική συνδρομή για κάποιο κοινωνικό σκοπό (πχ ανέγερση ή επιδιόρθωση ναού) δίδοντας και συμβουλές προς τους άρχοντες η παρατηρήσεις με σκωπτικό χαρακτήρα. Τέτοιες είναι και οι σχετικές "μαντινάδες" της Κρήτης ή "κοτσάκια" της Νάξου με σκωπτικό επίσης χαρακτήρα που ψάλλονται ως "κάλαντα". Πολλές φορές όταν δεν υπήρχε φιλοδώρημα ή ήταν ευτελές τότε τα παιδιά συνέχιζαν με πολύ δυνατή φωνή έξω από την οικία δίστιχα σκωπτικά, επαναλαμβανόμενα: «Αφέντη μου στη κάπα σου χίλιες χιλιάδες ψείρες, άλλες γεννούν, άλλες κλωσούν κι άλλες αυγά μαζώνουν!» Στίχοι καλάντων Χριστουγέννων, επικρατέστερης εκδοχής (αστικά κάλαντα). Καλήν εσπέραν άρχοντες, αν είναι ορισμός σας, Χριστού τη Θεία γέννηση, να πω στ' αρχοντικό σας. Χριστός γεννάται σήμερον, εν Βηθλεέμ τη πόλει, οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη. Εν τω σπηλαίω τίκτεται, εν φάτνη των αλόγων, ο βασιλεύς των ουρανών, και ποιητής των όλων. Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι, το Δόξα εν υψίστοις, και τούτο άξιον εστί, η των ποιμένων πίστις. Εκ της Περσίας έρχονται, τρεις μάγοι με τα δώρα, άστρο λαμπρό τους οδηγεί, χωρίς να λείψει ώρα. Φτάνοντας στην Ιερουσαλήμ, με πόθο ερωτούσι, πού εγεννήθη ο Χριστός, να πάν να τον ευρούσι. Παρατηρούνται πολλές διαφοροποιήσεις, στα καλαντά ανάλογα με τις περιοχές οπως τα κάλαντα της Θράκης. Μ. ΠΩΠ Χριστός γεννάται, χαρά στον κόσμο, χαρά στον κόσμο, στα παλληκάρια Σαράντα μέρες, σαράντα νύχτες κι ή Παναγιά μας κοιλοπονούσε Κι η Παναγιά μας κοιλοπονούσε κοιλοπονούσε παρακαλούσε Κοιλοπονούσε παρακαλούσε όλους τους άγιους τους άι Αποστόλους Όλους τους άγιους τους άι Αποστόλους τρεις αποστόλοι μαμμή γυρεύουν Τρεις αποστόλοι μαμμή γυρεύουν μαμμή γυρεύουν για μήλο τρέχουν Οι άι Αποστόλοι για μήλο τρέχουν ώσπου να πάνε κι ώσπου να έρθουν Η Παναγιά μας ξελευτερώθει μέσα στις δάφνες μεσ΄ στα λουλούδια Μέσα στις δάφνες μέσ΄ στα λουλούδια κάνει τον ήλιο και το φεγγάρι Κάνει τον ήλιο και το φεγγάρι σαν ήλιος λάμπει σαν νιό φεγγάρι Σαν ήλιος λάμπει σαν νιό φεγγάρι σ΄ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη Σ΄ αυτό το σπίτι του νοικοκύρη στη φαμελιά του και στα παιδιά του ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ φωτό: Γ. Κόρδης: Κάλαντα  ΜΕΡΟΣ  Α ( ΙΣΤΟΡΙΑ)   http://homouniversalisgr.blogspot.gr/2012/12/blog-post_19.html ΜΕΡΟΣ Γ (ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ) http://homouniversalisgr.blogspot.gr/2012/12/blog-post_21.html