ΤΕΟΝΤΟΡ ΖΕΡΙΚΩ ( 26 Σεπτεμβρίου 1791 - 26 Ιανουαρίου 1824 )

Αμαξα

ΟΖαν-Λουί-Τεοντόρ Ζερικώ(Jean-Louis-Théodore Gericault 26 Σεπτεμβρίου 1791 - 26 Ιανουαρίου 1824 ) υπήρξε καθοριστική μορφή του Γαλλικού Ρομαντισμού. Στη διάρκεια της σύντομης ζωής του, που έληξε με τραγικό τρόπο, κράτησε αποστάσεις από την παράδοση και με την τέχνη του προσπάθησε να ανατρέψει τους κανόνες του Σαλόν και της Ακαδημίας. Ο διασημότερος πίνακάς του, «Η Σχεδία της Μέδουσας», προκάλεσε αμηχανία για τον μοντερνισμό του θέματος και τους αιχμηρούς πολιτικούς υπαινιγμούς του.

le retour de la course

Συναρπαζόταν με τα άλογα, τα οποία αποτέλεσαν το συνηθέστερο θέμα του, η σύγκρουση ανάμεσα στον άνθρωπο και στο ζώο αυτό. Εκφράζει δε και τη δική του εσώτερη πάλη, στην προσπάθεια να τιθασεύσει το θυελλώδες ταμπεραμέντο του.

 Horse Market - Five Horses at the Stake

Παρ' όλο που καταγόταν από πολύ πλούσια οικογένεια, πράγμα που του εξασφάλιζε τη δυνατότητα να ζωγραφίζει χωρίς να τον απασχολούν έγνοιες βιοπορισμού, δεν έζησε εύκολη ζωή. Κατατάχτηκε στο Βασιλικό Στρατό και κάποια στιγμή αναγκάστηκε να κρύβεται από τα στρατεύματα του Ναπολέοντα. Είχε έναν αμφιλεγόμενο δεσμό με θεία του και τραυματίστηκε πολλές φορές, πέφτοντας από άλογο, ατυχήματα που επιτάχυναν το θάνατό του.

 Firmenschild für einen Hufschmied, Detail

Γεννήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου στη Ρουέν. Ήταν γόνος εύπορης οικογένειας. Σε ηλικία 4 ετών μετακομίζουν στο Παρίσι και φοιτά στο Αυτοκρατορικό Λύκειο για δεκατρία χρόνια. Το 1808 αρχίζει να φοιτά στο ατελιέ του Καρλ Βερνέ (Carle Vernet), ζωγράφου ειδικευμένου σε σκηνές μάχης, κυνηγιού και ιπποδρομιών. Δύο χρόνια μετά, γίνεται μαθητής του Πιέρ Ναρσίς-Γκερέν (Pierre-Narcisse Guérin), επιτυχημένου ζωγράφου της εποχής.

Horse Races in Rome

To 1812 εκθέτει στο Σαλόν το έργο «Αξιωματικός Έφιππων Κυνηγών Αυτοκρατορικής Φρουράς εφορμά» και κερδίζει το χρυσό μετάλλιο. Σε δύο χρόνια, εκθέτει εκεί το «Τραυματισμένος θωρακοφόρος αποσύρεται από τη μάχη» και αντιμετωπίζεται με ψυχρότητα. Την επόμενη χρονιά, συνάπτει ερωτικό δεσμό με την Αλεξαντρίν-Μοντέστ Καρτέλ και κατατάσσεται για οκτώ μήνες στο σώμα της Βασιλικής Φρουράς. Το επόμενο έτος συμμετέχει στο διαγωνισμό για το βραβείο της Ρώμης, αλλά αποτυγχάνει. Όταν μάλιστα γίνεται γνωστός ο δεσμός του, η οικογένεια τον υποχρεώνει να μετακομίσει στη Ρώμη.

 The Epsom Derby, 1821 ...

Επιστρέφει στη Γαλλία το Σεπτέμβριο της επόμενης χρονιάς και, τον επόμενο Αύγουστο, η Αλεξαντρίν τού χαρίζει ένα γιο. Για να αποφύγει το σκάνδαλο, ο πατέρας του την υποχρεώνει να εγκατασταθεί στην εξοχή. Το 1819 ο πίνακας «Η Σχεδία της Μέδουσας» περνά σχεδόν απαρατήρητος από το Σαλόν. Την επόμενη χρονιά, όμως, τον εκθέτει στο Egyptian Hall οf London, όπου και διαμένει για ένα περίπου χρόνο. Επιστρέφει τον Δεκέμβριο της επόμενης χρονιάς στο Παρίσι με κλονισμένη υγεία.

The Kiss 

Το 1823, μετά από ένα ακόμα ατύχημα με το άλογο, η κατάστασή του επιδεινώνεται άσχημα και ταχύτατα. Πεθαίνει στις 26 Ιανουαρίου 1824, σε ηλικία μόλις 33 ετών, και ενταφιάζεται στο Κοιμητήριο Περ Λασαίζ του Παρισιού.ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

                               Η σχεδία της Μέδουσας 

Η σχεδία της Μέδουσας 

 Ο πίνακας είναι εμπνευσμένος από το ναυάγιο του Γαλλικού πλοίου «Μέδουσα»

Η γαλλική φρεγάτα «Μέδουσα» τον Ιούνιο του 1816 σαλπάρει από το Εξ μεταφέροντας στη Σενεγάλη τον γάλλο κυβερνήτη Ζ. Σματς, για να παραλάβει την αποικία από τους Βρετανούς. Ο αριστοκράτης καπετάνιος του πλοίου έχει να ταξιδέψει πάνω από 25 χρόνια. Γι’ αυτό κι έναν μήνα μετά ρίχνει το πλοίο σε ύφαλο ανοιχτά της Μαυριτανίας. Οταν το πλοίο έπεσε στον ύφαλο, μόνο οι επιβάτες της ανώτερης τάξης μπήκαν στις σωσίβιες λέμβους.

Και δεν φτάνει αυτό. Καπετάνιος και κυβερνητικός αξιωματούχος φορτώνουν σε μια λέμβο τρόφιμα και νερό, εγκαταλείποντας 176 ψυχές στο έλεος της θάλασσας, σε τέσσερις βάρκες και μια σχεδία, με κάμποσο κρασί και λίγα μουχλιασμένα παξιμάδια.

Η κακοτυχία συνεχίζεται. Ο υποπλοίαρχος κόβει κατά λάθος το σχοινί που συνδέει τη σχεδία με μια βάρκα, με αποτέλεσμα η πρώτη ν’ αρχίσει να πλέει ακυβέρνητη. Μέσα σε 15 μέρες οι ναυαγοί της σχεδίας χωρίς νερό -το ελάχιστο που είχαν χύθηκε σε καβγά- ζουν την απόλυτη κόλαση: άλλοι δολοφονούνται, άλλοι τρελαίνονται, τραυματίες ρίχνονται στη θάλασσα, κάποιοι πεθαίνουν από την πείνα και την αφυδάτωση, μερικοί πέφτουν θύματα κανιβαλισμού. Το πλοίο «Αργος» εντοπίζει τη σχεδία διασώζοντας 15 ναυαγούς, από τους οποίους οι πέντε θα πεθάνουν στη στεριά.

O πίνακας του Τεοντόρ Ζερικώ

Στη Γαλλία, μετά το τραγικό αυτό γεγονός, ξεσπάει σκάνδαλο που παίρνει πολιτικές προεκτάσεις και καθώς άπαντες αλληλοκατηγορούνται ο μύθος του ναυαγίου εξαπλώνεται παντού. Μέσα σε αυτό το κλίμα ο νεαρός ζωγράφος Τεοντόρ Ζερικώ, μετά από ένα δικό του προσωπικό ναυάγιο, ξεκινάει το 1819 να δημιουργεί έναν πίνακα με θέμα την τραγική σχεδία των ναυαγών. Όμως, ο τρόπος της κατασκευής του πίνακα αποκτά την δική του σκανδαλώδη μυθολογία, επειδή ο Ζερικώ όχι μόνο χρησιμοποιεί ως μοντέλα για την σύνθεση του πραγματικούς επιζήσαντες και προσωπικούς του φίλους, όπως ο Ευγένιος Ντελακρουά, αλλά ακόμα και πραγματικούς νεκρούς, μεταφέροντας στο ατελιέ του πτώματα και ακρωτηριασμένα ανθρώπινα μέλη από το γειτονικό νεκροτομείο και από εκτελεστικά ικριώματα. Ο πίνακάς του έχει μείνει στην ιστορία της δυτικής ζωγραφικής ως ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα του ρομαντισμού.

Το γαλλικό τραγουδάκι που αναφέρεται στο ναυάγιο της "Μέδουσας":


Ήταν ένα μικρό καράβι
που ήταν αταξίδευτο
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.


Κι έκανε ένα μακρύ ταξίδι
μέσα εις τη Μεσόγειο


Και σε πέντε έξι εβδομάδες
σωθήκαν όλες οι τροφές


Και τότε ρίξανε τον κλήρο
να δούνε ποιος θα φαγωθεί


Κι ο κλήρος πέφτει στον πιο νέο
που ήταν αταξίδευτος


Κι αν σας αρέσει αυτή η ιστορία
την ξαναλέμε, λέμε απ’ την αρχή
Οέ, Οέ, Οέ, Οέ.