«Η λύπη δεν υφαίνει ουράνιο τόξο αλλά τα χρώματα θερίζοντας συνθέτει ένα μεσίστιο γιατί που φτάνει δήθεν από μακριά επειδή ποτέ δεν έφυγε.»
Κώστας Παπαγεωργίου
Τοπίο με ένα ουράνιο τόξο – Peter Rubens
Στην έρημη ακτή του φθινοπώρου
περπατώντας δίχως προορισμό
κάτω απ΄το μολυβένιο ουρανό
νερά κατηφόριζαν απ΄τα σύννεφα
πικρά νερά από τα μάτια
κι έσμιγαν τα νερά
στην ξαφνική νεροποντή
τα κύματα αλλόκοτα αγρίευαν
ο αέρας βούιζε οργισμένος
και μη μπορώντας να ξεχωρίσω
αν η καταιγίδα ερχόταν από μακριά
ή αν εγώ ήμουν εκείνη
που την είχε φέρει
δεν αναζήτησα άλλο καταφύγιο.
Αφέθηκα να μουσκεύω ως το μεδούλι
ως το τέλος της βροχής
ως τη σιωπή του ανέμου
ως το τέρμα του ορίζοντα
Νερό κατάντικρυ στον ήλιο
τον κρυμμένο
ως την απρόσμενη στιγμή
που ο ουρανός θα φανερώσει
το τόξο της απαντοχής
ως τη στιγμή που
θα κατηφορίζει η Ίριδα
ολόχαρη
σκορπίζοντας χρώματα
παπαρούνες
χλόη
κίτρινο φως
και πορτοκαλί
το βαθύ γαλάζιο της θάλασσας
μενεξέδες
στους δρόμους του σούρουπου
τις βιολέτες του δειλινού.
κι ο ουρανός θα κατεβάσει
τη γέφυρα
ν΄ανηφορίσουν οι ψυχές
για τον παράδεισο.
Νερό κατάντικρυ στον ήλιο
ως τη στιγμή
που θα σκύψει ο ουρανός.
περπατώντας δίχως προορισμό
κάτω απ΄το μολυβένιο ουρανό
νερά κατηφόριζαν απ΄τα σύννεφα
πικρά νερά από τα μάτια
κι έσμιγαν τα νερά
στην ξαφνική νεροποντή
τα κύματα αλλόκοτα αγρίευαν
ο αέρας βούιζε οργισμένος
και μη μπορώντας να ξεχωρίσω
αν η καταιγίδα ερχόταν από μακριά
ή αν εγώ ήμουν εκείνη
που την είχε φέρει
δεν αναζήτησα άλλο καταφύγιο.
Αφέθηκα να μουσκεύω ως το μεδούλι
ως το τέλος της βροχής
ως τη σιωπή του ανέμου
ως το τέρμα του ορίζοντα
Νερό κατάντικρυ στον ήλιο
τον κρυμμένο
ως την απρόσμενη στιγμή
που ο ουρανός θα φανερώσει
το τόξο της απαντοχής
ως τη στιγμή που
θα κατηφορίζει η Ίριδα
ολόχαρη
σκορπίζοντας χρώματα
παπαρούνες
χλόη
κίτρινο φως
και πορτοκαλί
το βαθύ γαλάζιο της θάλασσας
μενεξέδες
στους δρόμους του σούρουπου
τις βιολέτες του δειλινού.
κι ο ουρανός θα κατεβάσει
τη γέφυρα
ν΄ανηφορίσουν οι ψυχές
για τον παράδεισο.
Νερό κατάντικρυ στον ήλιο
ως τη στιγμή
που θα σκύψει ο ουρανός.
Girl and rainbow Painting by Boyan Dimitrov
Μαρία Κυρτζάκη - Το ουράνιο τόξο
[Ενότητα Ανίχνευση (1968-1971)]
Ψάχνοντας για οποιοδήποτε τόξο
«Το κυνήγι δεν τέλειωσε» είπες
Και τα μάτια χάθηκαν
Το μαύρο ανιχνεύοντας.
«Το ουράνιο τόξο» είπες και γαλήνεψα.
Περνούν οι μέρες
«Τα γεγονότα», είπες, «αναμφισβήτητα».
Κι όμως, σε άφησαν πίσω τα γεγονότα
Σε λησμόνησαν
Οι μέρες έγιναν χρόνια
Και τώρα πια είναι ζήτημα επιβίωσης
Τώρα μετράς στα πέντε σου δάχτυλα
Μετράς κι απορείς
Πώς έγινε, είπες, και σκούριασαν οι κλειδώσεις
Πώς έγινε
Και δεν φύσηξε άνεμος στην πλευρά μας
Δεν το παίξαμε το παιχνίδι μας
Δεν το παίξαμε
Δε γινόταν αλλιώς
Τα κιβώτια βαριά στη μεταφορά
Εύφλεκτα
Κι απορώ κι απορείς κι απορούμε
Στις οικογενειακές συγκεντρώσεις τα βράδια
Πώς η τόση αγάπη εξατμίστηκε
Πώς οι χαρταετοί έπαψαν –τρυπημένοι στο μέρος
της καρδιάς– το παιχνίδι
Από τη συλλογή Οι λέξεις (1973) της Μαρίας Κυρτζάκη
Landscape with a Rainbow, 1915 by Konstantin Andreevic Somov
Τάσος Λειβαδίτης - ΠΑΡΕΡΜΗΝΕΙΕΣ
Οι νύχτες του χειμώνα μεγαλώνουν κλέβοντας τις έγνοιες της μέρας
ο ποιητής χάνεται για μια λέξη, οι εραστές για μιαν απάντηση
οι αιχμάλωτοι απελευθερώνονται μ’ ένα μονάχα πυροβολισμό
το ουράνιο τόξο είναι η παράξενη αλληλογραφία ανάμεσα σε δυο καταφρονεμένους
RAINBOW by Leonid Afremov
Ακόμη και το ουράνιο τόξο έχει κορμί
φτιαγμένο από τις ψιχάλες της βροχής
και είναι μια αρχιτεκτονική αστραφτερών ατόμων,
ωστόσο δεν μπορείς ν’ ακουμπήσεις
το χέρι σου πάνω του,
ή μάλλον, ούτε και το νου σου.
Μετάφραση: Γιώργος Χ. Κουλούρης
Jan Siberechts - Landscape with Rainbow
Χρήστος Ντάλιας - Ουράνιο τόξο
Είδα το Θεό μικρό
σε μια σταγόνα.
Και τίναξα τα χέρια παίζοντας
δίχως να το ξέρω
κάνοντας
ένα πλατύ ουράνιο τόξο.
Κι ακούμπησα στις άκρες του.
Από τη συλλογή Τα επόμενα (1986) του Χρήστου Ντάλια
The Puszta by Karoly, the Elder Marko
ΗΛΙΑΣ Δ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ - ΟΥΡΑΝΙΟ ΤΟΞΟ
Αυτά τα δέντρα δε σηκώνουν άλλους ανθρώπους πάνω τους,
η φλούδα χάνει τον ήλιο,
εκείνοι οι βράχοι την αρμύρα δεν αντέχουν,
μισόκλειστα κρατούν τα μάτια τους
κι οσφρίζονται τα θέατρα που παίζει το πέλαγος.
Στον ορίζοντα αστράφτουν λαλιές κι εικόνες,
όμως η ανέμη ακόμη χορεύει το μάλλινο
κι οχτρεύει το γρήγορο συνθετικό κύκλο.
Τούτες τις φορές, οι φόρες που πήραμε έχουν άλλες ανάσες
εξόρυξαν ήχους που βαστούν, βαστούν μυρωδιές,
κύκλους από αλώνια στο νου, βουή τζιτζικιών
στην ελεύθερη σκέψη του παραθερισμού.
Αυτές οι μέλισσες χάρισαν όλη τη γλύκα τους να γιάνουμε,
εκείνα τ΄ αρμυρίκια ψήλωσαν
κι έσβησαν την άμμο απ΄ τον ορίζοντά τους,
γύραν στους λόφους, χάδι, άλλο άγγιγμα να δροσερέψουν.
Αυτά τα φύλλα πείσμωσαν, δεν πέφτουν φέτος
κρατούν το χρώμα τους ψηλά,
εκείνα τα νερά θυμήθηκαν τη νιότη τους και ξεχύθηκαν στα πόδια μας.
Αυτά τα γυαλιστερά σύμβολα ξέβαψαν, να γίνουν σύμβολα
τους πάει η αφαίρεση.
Αυτά τα χρώματα έρχονται κάτ΄ επάνω μας σχίζοντας το βαθύ γκρι.
Τι ευτυχία ν ΄ αντέχεις τη λάμψη τους,
να περνάει στο αίμα μας ουράνιο τόξο!
Sky Study with Rainbow 1827 By John Constable
Η καρδιά μου πηδά όταν βλέπω
Ένα ουράνιο τόξο στον ουρανό:
Έτσι ήταν όταν ξεκίνησε η ζωή μου.
Έτσι, τώρα είμαι άντρας.
Γι 'αυτό, όταν μεγαλώσω,
Ή άσε με να πεθάνω!
Το παιδί είναι πατέρας του ανθρώπου.
Και θα ήθελα οι μέρες μου να είναι
δεσμευμένες ο καθένας με φυσική ευσέβεια.
https://www.greelane.com/
ΕΙΠΑΝ
Προσπάθησε να γίνεις το ουράνιο τόξο στο σύννεφο κάποιου άλλου.
Μάγια Αγγέλου
Δεν θα βρεις ποτέ ένα ουράνιο τόξο αν κοιτάς κάτω
Τσάρλι Τσάπλιν
Το ουράνιο τόξο που διαρκεί πάνω από 15 λεπτά, δεν το προσέχει πια κανείς.
Γκαίτε
Διονύσης Σαββόπουλος -Πρωινό
Στίχοι
Σβήνω αυτό το φως
βάλε για καφέ
ξημερώνει πού 'ναι τα κλειδιά μου
τα λεφτά είναι στην ψωμιέρα
κι ότι ζήσαμε μες στη νύχτα αυτή
σαν σπουργίτι το τζάμι μας ραγίζει
Ραγίζει η αγάπη μας
κομμάτια κι αποσπάσματα
γυρεύει αίμα και ρίζες
μεροδούλι μεροφάι στιχουργική
κι όταν ριζώνει ουράνιο τόξο είδες
ανοίγει ξάφνου
μες στης κυκλοφορίας την αιχμή
κλείσε το νερό
δεν άκουσα τη λες
αλλαξιές σου αφήνω στο καλοριφέρ
είπα η νύχτα ίσως είναι
πρόληψη κοινή θρυμμάτισμα γυαλιού
σαν αράχνη εφτάχρονη φοβία
Γυρίζω την πλάτη μου
και να 'το πάλι εδώ μπροστά
θα ξαναβρούμε τους φίλους μας
θα βγαίνουμε τα βράδια όπως πριν
το καλοκαίρι θα πιάσουμε ένα σπίτι
ξαναγυρνώντας
στις εννιάμισι
θα πάω απ' το γιατρό
αν αργήσω να ο αριθμός
τα παιδιά κοιμούνται ακόμα
κι ότι ζήσαμε μες στη νύχτα αυτή
ξημερώνει με στάχτες στον αέρα
Και φεύγει αόρατο
αλλάζοντας ταχύτητες
ζητώντας δρόμο
στην πολιτεία μας να μπει
σαν μια καινούργια μουσική
κι όταν ριζώνει
ουράνιο τόξο τέλειο
ανοίγει ξάφνου
μες στης κυκλοφορίας την αιχμή
Λουδοβίκος Των Ανωγείων - Ποιό Το Χρώμα Της Αγάπης
Μουσική - Στίχοι: Λουδοβίκος των Ανωγείων
Ποιο το χρώμα της αγάπης,
ποιος θα μου το βρει;
Αν είναι κόκκινο σαν ήλιος θα καίει σαν τη φωτιά…
Κίτρινο σαν το φεγγάρι θά 'χει μοναξιά…
Να 'χει του ουρανού το χρώμα θα 'ναι μακρινή…
Να 'ναι μαύρο σαν τη νύχτα θα 'ναι πονηρή…
Νά 'ναι άσπρο συννεφάκι, φεύγει και περνά...
Να 'ναι άσπρο γιασεμάκι, στον ανθό χαλά...
Να 'ναι το ουράνιο τόξο
που δεν πιάνεται...
Όλο φαίνεται πως φτάνω
και όλο χάνεται...
Arctic Sunset with Rainbow by William Bradford
Μάνος Κοντολέων - Ο σπουργίτης και το ουράνιο τόξο
Ήταν κάποτε ένας σπουργίτης που ήθελε να γνωρίσει το ουράνιο τόξο. Ήθελε να δει από κοντά τα χρώματά του.
«Είναι πολύ μακριά το ουράνιο τόξο!» του έλεγε η σοφή κουκουβάγια. «Κι εσύ, τόσο μικρούλης που είσαι, θα κουραστείς και θα μείνεις στα μισά του δρόμου!»Όμως ο σπουργίτης δεν άλλαζε γνώμη.Κι έτσι ένα πρωί ξεκίνησε για το μεγάλο ταξίδι.Πέρασε μέσα από το μεγάλο δάσος. Είδε τα λιοντάρια, τις τίγρεις, τους ελέφαντες και τις μαϊμούδες.«Πάω καλά για το μέρος που είναι το ουράνιο τόξο;» ρώτησε ένα χιμπατζή.«Καλά πας!» του απάντησε εκείνος.Μετά από το μεγάλο δάσος, ο σπουργίτης βρέθηκε στη μεγάλη θάλασσα. Είδε τα κύματα, είδε τα ψάρια, είδε τα καράβια, είδε και τους γλάρους.«Για το μέρος που βρίσκεται το ουράνιο τόξο, από εδώ πάνε;» ρώτησε ένα δελφίνι.«Ναι!» του απάντησε εκείνο.Μετά από τη μεγάλη θάλασσα, ο σπουργίτης βρέθηκε στη μεγάλη έρημο. Είδε την άμμο να αστροποβολάει κάτω από τον ήλιο, είδε τα φοινικόδεντρα, είδε τις καμήλες.«Θέλω να φτάσω στο ουράνιο τόξο. Καλά πάω;» ρώτησε ένα σκαθάρι.«Καλά πας!» του απάντησε εκείνο.Μετά από τη μεγάλη έρημο, ο σπουργίτης βρέθηκε στα μεγάλα βουνά. Είδε τα χιόνια, είδε τους αϊτούς, είδε τις αρκούδες, είδε τις δροσερές πηγές και τα πανύψηλα έλατα.«Προς τα πού πέφτει το ουράνιο τόξο;» ρώτησε ένα σκίουρο.«Εκεί!» του έδειξε εκείνος.Και ο σπουργίτης –αν και είχε πια κουραστεί– πήρε κουράγιο και συνέχισε. Το καταλάβαινε πως πλησίαζε.Και ναι! Μόλις πέρασε το τελευταίο βουνό, βρέθηκε στην πεδιάδα που κατοικούσε το ουράνιο τόξο.Ήταν μια πλατιά πεδιάδα, γεμάτη από λουλούδια. Τα λουλούδια είχαν πάνω τους τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Υπήρχαν και μερικές λίμνες. Τα νερά τους είχαν χρώματα του ουράνιου τόξου. Υπήρχαν και πουλιά που τα φτερά τους είχαν τα χρώματα του ουράνιου τόξου. Υπήρχε και το ίδιο το ουράνιο τόξο. Όμορφο που ήταν!Ο σπουργίτης πήγε και κούρνιασε στην πιο χαμηλή μεριά του. Μπορούσε πια να ξεκουραστεί. Σήκωσε τα μάτια του προς τα επάνω. Ό,τι έβλεπε ήταν λουσμένο σε μαγευτικούς χρωματισμούς.«Αχ, τι ομορφιά!» είπε ο σπουργίτης. «Άξιζε η κούραση!» κι έπειτα έκλεισε τα μάτια του και κοιμήθηκε.Τα όνειρά του είχαν χρώματα του ουράνιου τόξου. Τόσο όμορφα όνειρα ήταν.
Joan of Arc by Annie Swynnerton
ΦΡΕΔΕΡΙΚΟ ΓΚΑΡΘΙΑ ΛΟΡΚΑ -ΚΑΠΡΙΤΣΙΟ
Πίσω από κάθε καθρέφτη
είν’ ένα αστέρι νεκρό
κι ένα ουράνιο τόξο βρέφος
που κοιμάται.
Πίσω από κάθε καθρέφτη
είναι μια αιώνια γαλήνη
και μια φωλιά από σιωπές
που ποτέ δεν έφυγαν.
Ό καθρέφτης είναι η μούμια
της πηγής κλείνει
σαν όστρακο από φως
τη νύχτα.
Ό καθρέφτης
είναι μάνα-δροσιά
το βιβλίο που ανατέμνει
το λυκόφως, η ηχώ που έγινε σάρκα.
«Σουίτα των καθρεφτών» 1921
μετάφραση Τάκη Βαρβιτσιώτη
Landscape with a Double Rainbow 1812
By John Constable
Μελισσάνθη - ΚύκλοιΜια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
που αδιάκοπα, η ψυχή μου, θ’ ανεβαίνει
—σε ύψη και βάθη αβυσσαλέα χαμένη—
μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
σε κύκλους δαντικούς και δαχτυλίδι
Τις δυο της άκρες τόξο ουράνιο δένει
Μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
που όλο η ψυχή μου ανεβοκατεβαίνει.
Arundel Castle, with Rainbow by William Turner
Lord Byron - The Bride of Abydos
Or, since that hope denied in worlds of strife,
Be thou the rainbow in the storms of life!
The evening beam that smiles the clouds away,
and tints tomorrow with prophetic ray!
https://publicdomainreview.org/
Das Zeichen des Bundes from the Genesis section of the Augsburger Wunderzeichenbuch (ca. 1552)
Νίκος Πενταράς - Αριθμητική Αναμονής
Ουράνιο τόξο
άθροισμα καταιγίδων
κάθε χάδι και φιλί σου
σκίρτημα στα κλαριά της μυγδαλιάς
μέσα στο καταχείμωνο
καμαρόπορτα ορθάνοιχτη
στην είσοδο του Παραδείσου
αειφόρα μου Άνοιξη
άρρητη κι απόρρητη
άνασσα χαρά μου
αμάραντη ευφορία
η αγάπη σου
στον καροτσέρη χτύπο
της καρδιάς μου
κοντά σου έχω μάθει να σχηματίζω
τα παραθετικά των επιθέτων
μα πιο πολύ να σχηματίζω
και να χρησιμοποιώ σωστά
τον απόλυτο υπερθετικό βαθμό
να διαλυθώ και να ξαναγεννηθώ
στο Φως της αγάπης σου
κι έτσι λουσμένος στο Φως της
ν’ αναληφθώ. Απόσπασμα
Detail from a Hans Memling painting depicting scenes from The Book of Revelation, 1479
Wislawa Szymborska - H ευγένεια των τυφλών
Ο ποιητής διαβάζει ποιήματα στους τυφλούς.
Ποτέ δεν πίστευε ότι θα ήταν τόσο δύσκολο.
Του τρέμει η φωνή.
Του τρέμουν τα χέρια.
Αισθάνεται πως κάθε πρόταση
τοποθετήθηκε εδώ για να δοκιμαστεί στο σκοτάδι.
Πρέπει να βοηθήσει μόνη τον εαυτό της,
δίχως φώτα και χρώματα.
Μια ριψοκίνδυνη περιπέτεια
για τα αστέρια των στίχων της,
και την αυγή, το ουράνιο τόξο, τα σύννεφα, το νέον, το φεγγάρι,
για το ψάρι ακόμα τόσο ασημένιο κάτω από την επιφάνεια του νερού,
και για το γεράκι, τόσο απόμακρο κι αθόρυβο στον ουρανό.
Διαβάζει – επειδή είναι πλέον αργά για να σταματήσει –
για το αγόρι με το κίτρινο σακάκι σε ένα καταπράσινο λιβάδι,
για τις κόκκινες στέγες, που μπορείς να μετρήσεις, στην κοιλάδα,
για τους κινούμενους αριθμούς στις φανέλες των παικτών
και για την γυμνή άγνωστη πίσω από τη μισάνοιχτη πόρτα.
Θα ήθελε να σιωπήσει – αν και είναι αδύνατο-
για όλους αυτούς τους αγίους στην οροφή του καθεδρικού,
για κείνη τη χειρονομία του αποχαιρετισμού στο παράθυρο του τρένου,
για το φακό του μικροσκόπιου και τη λάμψη του φωτός στο δαχτυλίδι
και για τις οθόνες και τους καθρέφτες και τα άλμπουμ με τα πορτραίτα.
Όμως, είναι μεγάλη η ευγένεια των τυφλών,
μεγάλη η κατανόηση και η γενναιοδωρία τους.
Ακούν, χαμογελούν και χειροκροτούν…
Ένας από αυτούς, πλησιάζει
με το βιβλίο ανοιγμένο ανάποδα
ζητώντας ένα αυτόγραφο που δεν θα δει…
Βισουάβα Σιμπόρσκα (Wislawa Szymborska) Μετάφραση στα ΕλληνικάJob Pilgrim
Image depicting the Story of Noah, with the rainbow of the covenant, from the Trevelyon Miscellany, 1608
Μαργαρίτα Λυμπεράκη - Τα ψάθινα καπέλα
(απόσπασμα)
Από χτες ο καιρός είναι στη βροχή, μα δε λέει να βρέξει. Συννεφιάζει, βγαίνει ο ήλιος, ξανασυννεφιάζει, αυτό γίνεται. Λίγες ψιχάλες παν να πέσουν, όμως μένουν στον αέρα, αναδίνοντας το άρωμα της ένωσής τους με τη γη που ακόμα δεν έγινε. Τα δέντρα, αναποφάσιστα, λυγίζουν πότε από δω πότε από κει, οι ρίζες κι οι κορμοί ζητάν νερό, τα φύλλα θέλουν ήλιο. Σκοτεινιάζει, ο ουρανός χαμηλώνει, όλα χαμηλώνουν. Τα ζώα φοβούνται. Οι κότες κουρνιάσανε, τα κουνέλια κάθουνται μαζεμένα και γλείφουνται, οι κατσίκες ρίχνουν γύρω βλέμματα ανήσυχα. Κι ο Μαυρούκος φοβότανε. Κατέβαζε την κομμένη του ουρά, τα μάτια του παρακαλούσαν, φαινόταν το ένα του δόντι σα να το 'χε ξεχάσει έξω από το στόμα, και δεν το κουνούσε από κοντά μου. Εκεί, τώρα, δεν έχει να φοβάται. Η πλάκα που τον σκεπάζει είναι στέρεα, κανένας άνεμος δεν μπορεί να τη σηκώσει.Βροντάει. Μια αστραπή. Κλείνουμε τα μάτια γιατί τη μεγάλη λάμψη δεν την αντέχουμε. Κρυώνουμε λίγο, μόλις, κι αυτό το κρύο είναι πιο δυνατό απ' τα χιόνια του χειμώνα. Βουβοί κοιτάζουμε έξω απ' το τζάμι, δεν τολμάμε να κάνουμε μια κίνηση, πιάστηκε η ανάσα μας, πνιγόμαστε, μια στιγμή και θα χαθούμε.Τότε πιάνει η βροχή. Ένα δάκρυ που δε θα φτάσει ποτέ ως τα μάτια μας μας ανακουφίζει, γελάμε.— Ευχάριστο, λέει ο παππούς, πολύ ευχάριστο.Αυτό για τον παππού θα πει ωφέλιμο για τα δέντρα.— Ναι, πολύ, λέει κι η θεία Τερέζα, τάχα για τα δέντρα, ενώ χαίρεται μόνο που θα μπορέσει να λουστεί με βρόχινο νερό.Η μητέρα δε μιλάει, τον πατέρα τον γνώρισε μέρα βροχερή.Θα 'θελα να τρέξω έξω, να χαρώ. Μα θα βρεχόμουν. Κάθουμαι μαζεμένη στον καναπέ, σα γάτα, δίχως σκέψη ακούω τη βροχή. Κάτι μαζεύεται μέσα μου που δεν ξέρω, που με γεμίζει χαρά κι αγωνία. Ξαλαφρώνω μόνο όταν τραγουδάω, όταν γράφω λίγες λέξεις σ' άσπρο χαρτί, ή ζωγραφίζω σχήματα φανταστικά, πολλούς κύκλους τον ένα μέσα στον άλλο ή τριφύλλια με τέσσερα φύλλα.— Πάρε ένα βιβλίο, ένα κέντημα, λέει η μητέρα. Δε μ' αρέσει να σε βλέπω με σταυρωμένα τα χέρια.— Δεν μπορώ.— Τι θα πει δεν μπορείς;— Θα πει πως δεν μπορώ.Το βλέμμα της ανάβει, ύστερα γίνεται παγερό. Δε φτάνει ποτέ μέχρι το θυμό η μητέρα, σταματάει λίγο πριν, και τούτο είναι φοβερό, είναι σα να σε πνίγει. Θα 'πρεπε να με δείρεις, μητέρα, για την αυθάδειά μου, η παλάμη σου να πέσει απάνω μου βαριά. Σηκώνουμαι να της ζητήσω συγχώρεση, μα ντρέπουμαι και σταματάω· την κοιτάζω λοξά, φαίνεται λυπημένη. Πλησιάζω τότε το τζάμι και χτυπάω τα δάχτυλά μου στο γυαλί· παίζω ένα σκοπό της μόδας, το αριστερό μου πόδι κρατάει το ρυθμό. Το βλέμμα της χαϊδεύει την πλάτη μου, μ' έχει κιόλας συγχωρέσει. Τότε δε βαστάω. Βγαίνω τρέχοντας απ' το δωμάτιο, να πάω να κλάψω. Η βροχή πέφτει απάνω μου άφθονη, τα μαλλιά μου κολλάνε στα κροτάφια. Η μητέρα θα με είδε απ' το τζάμι, όμως δε με φώναξε. Η ώρα περνάει, με κυριεύει σιγά σιγά η ευδαιμονία που έρχεται μετά τα δάκρυα.— Κατερίνα, τρελάθηκες;Είναι η Μαρία. Βγαίνει απ' το σπίτι με την κουκούλα της κι έρχεται και με τραβάει απ' το χέρι. Είναι πολύ τρυφερή, όταν δεν την απορροφάει ολότελα ο εαυτός της.— Θα πλευριτώσεις, λέει. Είσαι μούσκεμα. Έλα μέσα να σε τρίψω.Άβουλη, αφήνουμαι. Πετάει τα ρούχα μου ένα ένα, με τυλίγει στ' άσπρο μπουρνούζι.— Άσε με, της λέω. Εσένα τι σε νοιάζει;Κι όπως με κοιτάει μ' απορία:— Τι σε νοιάζει αν αρρωστήσω; Τι σας νοιάζει;Ίσως, αν αρρώσταινα, η μητέρα να μ' αγαπούσε πιο πολύ. Θα μου ανασήκωνε το κεφάλι για να μου δώσει να πιω νερό, θα με παρακαλούσε να φάω, το βράδυ στο σκοτάδι θα μου χάιδευε το μέτωπο, κι η κάμαρα θα μύριζε γιατρικά και λουλούδια. Κι εγώ, μια νύχτα που θα 'χα πολύ πυρετό. θα της έλεγα...— Το ξέρεις πως ώρες ώρες γίνεσαι κακιά; μου ψιθυρίζει η Μαρία.Τα χέρια της βαραίνουν στο κορμί μου, με τρίβει πιο δυνατά από πριν.— Μαρία, ποιον θα παντρευτείς; τη ρωτάω τότε.— Εσένα τι σε νοιάζει; λέει και γελάει.— Μα πώς, με νοιάζει. Τα βράδια, πριν κοιμηθώ, σας συλλογίζουμαι, κι εσένα και την Ινφάντα, και τη μητέρα και τον πατέρα, και λίγο τη θεία Τερέζα και τον παππού. Πώς θα 'ναι η ζωή μας αργότερα, ρωτιέμαι, τι θα κάνουμε; Γιατί πρέπει κάτι να κάνουμε, ε, δεν πρέπει, Μαρία;Η βροχή έχει πάψει, δεν κατάλαβα ποια στιγμή. Τα δέντρα μόνο στάζουν κι οι σταλαγματιές τους γίνουνται κόκκινες, κίτρινες, πράσινες μες στον αέρα χρώματα του ουράνιου τόξου.— Τι θες να πεις, Κατερίνα;— Να μην αφήνουμε τον ήλιο να μας καίει το πετσί και τη βροχή να μας μουσκεύει, έτσι...— Να τα βάλουμε με το Θεό λοιπόν, ε;Σωπαίνω. Δεν ήθελα να πω αυτό, το Θεό τον σέβουμαι.— Να τα βάλουμε με το Θεό λοιπόν; ξαναλέει η Μαρία και περιμένει την απάντησή μου σα να εξαρτιέται απ' αυτήν η ζωή της.— Ώρες ώρες σκέφτουμαι τον Προμηθέα και...Τότε ξεσπάει. Γελάει όπως ποτέ ως τα τώρα δεν έχει γελάσει......
Italian Landscape with Viaduct and Rainbow by Karoly, the Elder Marko
Πίσω από κάθε καθρέφτη
είν’ ένα αστέρι νεκρό
κι ένα ουράνιο τόξο βρέφος
που κοιμάται.
Πίσω από κάθε καθρέφτη
είναι μια αιώνια γαλήνη
και μια φωλιά από σιωπές
που ποτέ δεν έφυγαν.
Ό καθρέφτης είναι η μούμια
της πηγής κλείνει
σαν όστρακο από φως
τη νύχτα.
Ό καθρέφτης
είναι μάνα-δροσιά
το βιβλίο που ανατέμνει
το λυκόφως, η ηχώ που έγινε σάρκα.
«Σουίτα των καθρεφτών» 1921
μετάφραση Τάκη Βαρβιτσιώτη
Landscape with a Double Rainbow 1812
By John Constable
Μελισσάνθη - Κύκλοι
Μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
που αδιάκοπα, η ψυχή μου, θ’ ανεβαίνει
—σε ύψη και βάθη αβυσσαλέα χαμένη—
μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
σε κύκλους δαντικούς και δαχτυλίδι
Τις δυο της άκρες τόξο ουράνιο δένει
Μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
που όλο η ψυχή μου ανεβοκατεβαίνει.
που αδιάκοπα, η ψυχή μου, θ’ ανεβαίνει
—σε ύψη και βάθη αβυσσαλέα χαμένη—
μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
σε κύκλους δαντικούς και δαχτυλίδι
Τις δυο της άκρες τόξο ουράνιο δένει
Μια σκάλα, εντός μου, στρέφεται όπως φίδι
που όλο η ψυχή μου ανεβοκατεβαίνει.
Arundel Castle, with Rainbow by William Turner
Lord Byron - The Bride of Abydos
Or, since that hope denied in worlds of strife,
Be thou the rainbow in the storms of life!
The evening beam that smiles the clouds away,
and tints tomorrow with prophetic ray!
https://publicdomainreview.org/
Be thou the rainbow in the storms of life!
The evening beam that smiles the clouds away,
and tints tomorrow with prophetic ray!
https://publicdomainreview.org/
Das Zeichen des Bundes from the Genesis section of the Augsburger Wunderzeichenbuch (ca. 1552)
Νίκος Πενταράς - Αριθμητική Αναμονής
Ουράνιο τόξο
άθροισμα καταιγίδων
κάθε χάδι και φιλί σου
σκίρτημα στα κλαριά της μυγδαλιάς
μέσα στο καταχείμωνο
καμαρόπορτα ορθάνοιχτη
στην είσοδο του Παραδείσου
αειφόρα μου Άνοιξη
άρρητη κι απόρρητη
άνασσα χαρά μου
αμάραντη ευφορία
η αγάπη σου
στον καροτσέρη χτύπο
της καρδιάς μου
κοντά σου έχω μάθει να σχηματίζω
τα παραθετικά των επιθέτων
μα πιο πολύ να σχηματίζω
και να χρησιμοποιώ σωστά
τον απόλυτο υπερθετικό βαθμό
να διαλυθώ και να ξαναγεννηθώ
στο Φως της αγάπης σου
κι έτσι λουσμένος στο Φως της
ν’ αναληφθώ. Απόσπασμα
Ουράνιο τόξο
άθροισμα καταιγίδων
κάθε χάδι και φιλί σου
σκίρτημα στα κλαριά της μυγδαλιάς
μέσα στο καταχείμωνο
καμαρόπορτα ορθάνοιχτη
στην είσοδο του Παραδείσου
αειφόρα μου Άνοιξη
άρρητη κι απόρρητη
άνασσα χαρά μου
αμάραντη ευφορία
η αγάπη σου
στον καροτσέρη χτύπο
της καρδιάς μου
κοντά σου έχω μάθει να σχηματίζω
τα παραθετικά των επιθέτων
μα πιο πολύ να σχηματίζω
και να χρησιμοποιώ σωστά
τον απόλυτο υπερθετικό βαθμό
να διαλυθώ και να ξαναγεννηθώ
στο Φως της αγάπης σου
κι έτσι λουσμένος στο Φως της
ν’ αναληφθώ. Απόσπασμα
Detail from a Hans Memling painting depicting scenes from The Book of Revelation, 1479
Wislawa Szymborska - H ευγένεια των τυφλών
Ο ποιητής διαβάζει ποιήματα στους τυφλούς.
Ποτέ δεν πίστευε ότι θα ήταν τόσο δύσκολο.
Του τρέμει η φωνή.
Του τρέμουν τα χέρια.
Αισθάνεται πως κάθε πρόταση
τοποθετήθηκε εδώ για να δοκιμαστεί στο σκοτάδι.
Πρέπει να βοηθήσει μόνη τον εαυτό της,
δίχως φώτα και χρώματα.
Μια ριψοκίνδυνη περιπέτεια
για τα αστέρια των στίχων της,
και την αυγή, το ουράνιο τόξο, τα σύννεφα, το νέον, το φεγγάρι,
για το ψάρι ακόμα τόσο ασημένιο κάτω από την επιφάνεια του νερού,
και για το γεράκι, τόσο απόμακρο κι αθόρυβο στον ουρανό.
Διαβάζει – επειδή είναι πλέον αργά για να σταματήσει –
για το αγόρι με το κίτρινο σακάκι σε ένα καταπράσινο λιβάδι,
για τις κόκκινες στέγες, που μπορείς να μετρήσεις, στην κοιλάδα,
για τους κινούμενους αριθμούς στις φανέλες των παικτών
και για την γυμνή άγνωστη πίσω από τη μισάνοιχτη πόρτα.
Θα ήθελε να σιωπήσει – αν και είναι αδύνατο-
για όλους αυτούς τους αγίους στην οροφή του καθεδρικού,
για κείνη τη χειρονομία του αποχαιρετισμού στο παράθυρο του τρένου,
για το φακό του μικροσκόπιου και τη λάμψη του φωτός στο δαχτυλίδι
και για τις οθόνες και τους καθρέφτες και τα άλμπουμ με τα πορτραίτα.
Όμως, είναι μεγάλη η ευγένεια των τυφλών,
μεγάλη η κατανόηση και η γενναιοδωρία τους.
Ακούν, χαμογελούν και χειροκροτούν…
Ένας από αυτούς, πλησιάζει
με το βιβλίο ανοιγμένο ανάποδα
ζητώντας ένα αυτόγραφο που δεν θα δει…
Βισουάβα Σιμπόρσκα (Wislawa Szymborska) Μετάφραση στα ΕλληνικάJob Pilgrim
Ο ποιητής διαβάζει ποιήματα στους τυφλούς.
Ποτέ δεν πίστευε ότι θα ήταν τόσο δύσκολο.
Του τρέμει η φωνή.
Του τρέμουν τα χέρια.
Αισθάνεται πως κάθε πρόταση
τοποθετήθηκε εδώ για να δοκιμαστεί στο σκοτάδι.
Πρέπει να βοηθήσει μόνη τον εαυτό της,
δίχως φώτα και χρώματα.
Μια ριψοκίνδυνη περιπέτεια
για τα αστέρια των στίχων της,
και την αυγή, το ουράνιο τόξο, τα σύννεφα, το νέον, το φεγγάρι,
για το ψάρι ακόμα τόσο ασημένιο κάτω από την επιφάνεια του νερού,
και για το γεράκι, τόσο απόμακρο κι αθόρυβο στον ουρανό.
Διαβάζει – επειδή είναι πλέον αργά για να σταματήσει –
για το αγόρι με το κίτρινο σακάκι σε ένα καταπράσινο λιβάδι,
για τις κόκκινες στέγες, που μπορείς να μετρήσεις, στην κοιλάδα,
για τους κινούμενους αριθμούς στις φανέλες των παικτών
και για την γυμνή άγνωστη πίσω από τη μισάνοιχτη πόρτα.
Θα ήθελε να σιωπήσει – αν και είναι αδύνατο-
για όλους αυτούς τους αγίους στην οροφή του καθεδρικού,
για κείνη τη χειρονομία του αποχαιρετισμού στο παράθυρο του τρένου,
για το φακό του μικροσκόπιου και τη λάμψη του φωτός στο δαχτυλίδι
και για τις οθόνες και τους καθρέφτες και τα άλμπουμ με τα πορτραίτα.
Όμως, είναι μεγάλη η ευγένεια των τυφλών,
μεγάλη η κατανόηση και η γενναιοδωρία τους.
Ακούν, χαμογελούν και χειροκροτούν…
Ένας από αυτούς, πλησιάζει
με το βιβλίο ανοιγμένο ανάποδα
ζητώντας ένα αυτόγραφο που δεν θα δει…
Βισουάβα Σιμπόρσκα (Wislawa Szymborska) Μετάφραση στα ΕλληνικάJob Pilgrim
Image depicting the Story of Noah, with the rainbow of the covenant, from the Trevelyon Miscellany, 1608
Μαργαρίτα Λυμπεράκη - Τα ψάθινα καπέλα
(απόσπασμα)
Από χτες ο καιρός είναι στη βροχή, μα δε λέει να βρέξει. Συννεφιάζει, βγαίνει ο ήλιος, ξανασυννεφιάζει, αυτό γίνεται. Λίγες ψιχάλες παν να πέσουν, όμως μένουν στον αέρα, αναδίνοντας το άρωμα της ένωσής τους με τη γη που ακόμα δεν έγινε. Τα δέντρα, αναποφάσιστα, λυγίζουν πότε από δω πότε από κει, οι ρίζες κι οι κορμοί ζητάν νερό, τα φύλλα θέλουν ήλιο. Σκοτεινιάζει, ο ουρανός χαμηλώνει, όλα χαμηλώνουν. Τα ζώα φοβούνται. Οι κότες κουρνιάσανε, τα κουνέλια κάθουνται μαζεμένα και γλείφουνται, οι κατσίκες ρίχνουν γύρω βλέμματα ανήσυχα. Κι ο Μαυρούκος φοβότανε. Κατέβαζε την κομμένη του ουρά, τα μάτια του παρακαλούσαν, φαινόταν το ένα του δόντι σα να το 'χε ξεχάσει έξω από το στόμα, και δεν το κουνούσε από κοντά μου. Εκεί, τώρα, δεν έχει να φοβάται. Η πλάκα που τον σκεπάζει είναι στέρεα, κανένας άνεμος δεν μπορεί να τη σηκώσει.
Βροντάει. Μια αστραπή. Κλείνουμε τα μάτια γιατί τη μεγάλη λάμψη δεν την αντέχουμε. Κρυώνουμε λίγο, μόλις, κι αυτό το κρύο είναι πιο δυνατό απ' τα χιόνια του χειμώνα. Βουβοί κοιτάζουμε έξω απ' το τζάμι, δεν τολμάμε να κάνουμε μια κίνηση, πιάστηκε η ανάσα μας, πνιγόμαστε, μια στιγμή και θα χαθούμε.
Τότε πιάνει η βροχή. Ένα δάκρυ που δε θα φτάσει ποτέ ως τα μάτια μας μας ανακουφίζει, γελάμε.
— Ευχάριστο, λέει ο παππούς, πολύ ευχάριστο.
Αυτό για τον παππού θα πει ωφέλιμο για τα δέντρα.
— Ναι, πολύ, λέει κι η θεία Τερέζα, τάχα για τα δέντρα, ενώ χαίρεται μόνο που θα μπορέσει να λουστεί με βρόχινο νερό.
Η μητέρα δε μιλάει, τον πατέρα τον γνώρισε μέρα βροχερή.
Θα 'θελα να τρέξω έξω, να χαρώ. Μα θα βρεχόμουν. Κάθουμαι μαζεμένη στον καναπέ, σα γάτα, δίχως σκέψη ακούω τη βροχή. Κάτι μαζεύεται μέσα μου που δεν ξέρω, που με γεμίζει χαρά κι αγωνία. Ξαλαφρώνω μόνο όταν τραγουδάω, όταν γράφω λίγες λέξεις σ' άσπρο χαρτί, ή ζωγραφίζω σχήματα φανταστικά, πολλούς κύκλους τον ένα μέσα στον άλλο ή τριφύλλια με τέσσερα φύλλα.
— Πάρε ένα βιβλίο, ένα κέντημα, λέει η μητέρα. Δε μ' αρέσει να σε βλέπω με σταυρωμένα τα χέρια.
— Δεν μπορώ.
— Τι θα πει δεν μπορείς;
— Θα πει πως δεν μπορώ.
Το βλέμμα της ανάβει, ύστερα γίνεται παγερό. Δε φτάνει ποτέ μέχρι το θυμό η μητέρα, σταματάει λίγο πριν, και τούτο είναι φοβερό, είναι σα να σε πνίγει. Θα 'πρεπε να με δείρεις, μητέρα, για την αυθάδειά μου, η παλάμη σου να πέσει απάνω μου βαριά. Σηκώνουμαι να της ζητήσω συγχώρεση, μα ντρέπουμαι και σταματάω· την κοιτάζω λοξά, φαίνεται λυπημένη. Πλησιάζω τότε το τζάμι και χτυπάω τα δάχτυλά μου στο γυαλί· παίζω ένα σκοπό της μόδας, το αριστερό μου πόδι κρατάει το ρυθμό. Το βλέμμα της χαϊδεύει την πλάτη μου, μ' έχει κιόλας συγχωρέσει. Τότε δε βαστάω. Βγαίνω τρέχοντας απ' το δωμάτιο, να πάω να κλάψω. Η βροχή πέφτει απάνω μου άφθονη, τα μαλλιά μου κολλάνε στα κροτάφια. Η μητέρα θα με είδε απ' το τζάμι, όμως δε με φώναξε. Η ώρα περνάει, με κυριεύει σιγά σιγά η ευδαιμονία που έρχεται μετά τα δάκρυα.
— Κατερίνα, τρελάθηκες;
Είναι η Μαρία. Βγαίνει απ' το σπίτι με την κουκούλα της κι έρχεται και με τραβάει απ' το χέρι. Είναι πολύ τρυφερή, όταν δεν την απορροφάει ολότελα ο εαυτός της.
— Θα πλευριτώσεις, λέει. Είσαι μούσκεμα. Έλα μέσα να σε τρίψω.
Άβουλη, αφήνουμαι. Πετάει τα ρούχα μου ένα ένα, με τυλίγει στ' άσπρο μπουρνούζι.
— Άσε με, της λέω. Εσένα τι σε νοιάζει;
Κι όπως με κοιτάει μ' απορία:
— Τι σε νοιάζει αν αρρωστήσω; Τι σας νοιάζει;
Ίσως, αν αρρώσταινα, η μητέρα να μ' αγαπούσε πιο πολύ. Θα μου ανασήκωνε το κεφάλι για να μου δώσει να πιω νερό, θα με παρακαλούσε να φάω, το βράδυ στο σκοτάδι θα μου χάιδευε το μέτωπο, κι η κάμαρα θα μύριζε γιατρικά και λουλούδια. Κι εγώ, μια νύχτα που θα 'χα πολύ πυρετό. θα της έλεγα...
— Το ξέρεις πως ώρες ώρες γίνεσαι κακιά; μου ψιθυρίζει η Μαρία.
Τα χέρια της βαραίνουν στο κορμί μου, με τρίβει πιο δυνατά από πριν.
— Μαρία, ποιον θα παντρευτείς; τη ρωτάω τότε.
— Εσένα τι σε νοιάζει; λέει και γελάει.
— Μα πώς, με νοιάζει. Τα βράδια, πριν κοιμηθώ, σας συλλογίζουμαι, κι εσένα και την Ινφάντα, και τη μητέρα και τον πατέρα, και λίγο τη θεία Τερέζα και τον παππού. Πώς θα 'ναι η ζωή μας αργότερα, ρωτιέμαι, τι θα κάνουμε; Γιατί πρέπει κάτι να κάνουμε, ε, δεν πρέπει, Μαρία;
Η βροχή έχει πάψει, δεν κατάλαβα ποια στιγμή. Τα δέντρα μόνο στάζουν κι οι σταλαγματιές τους γίνουνται κόκκινες, κίτρινες, πράσινες μες στον αέρα χρώματα του ουράνιου τόξου.
— Τι θες να πεις, Κατερίνα;
— Να μην αφήνουμε τον ήλιο να μας καίει το πετσί και τη βροχή να μας μουσκεύει, έτσι...
— Να τα βάλουμε με το Θεό λοιπόν, ε;
Σωπαίνω. Δεν ήθελα να πω αυτό, το Θεό τον σέβουμαι.
— Να τα βάλουμε με το Θεό λοιπόν; ξαναλέει η Μαρία και περιμένει την απάντησή μου σα να εξαρτιέται απ' αυτήν η ζωή της.
— Ώρες ώρες σκέφτουμαι τον Προμηθέα και...
Τότε ξεσπάει. Γελάει όπως ποτέ ως τα τώρα δεν έχει γελάσει......
Italian Landscape with Viaduct and Rainbow by Karoly, the Elder Marko
Νίκος Τσιφόρος - Eλληνική Mυθολογία
Δεν υπάρχει ρομαντισμός μέσα στο ουράνιο τόξο. Πουθενά δεν υπάρχει ρομαντισμός. Όλα είναι μια μικρή απάτη της αιωνιότητας... Πάνω στη γη, τον χειμώνα, αντικρίζεις τα ξερά, παγωμένα κλαδιά... Ξαφνικά, ξεπετιούνται τα μαβιά λουλουδάκια της μυγδαλιάς. Τότε όλοι φωνάζουνε:"Έρχεται η άνοιξη".Και μέσα στην άνοιξη κοκκινίζουνε τον κάμπο οι παπαρούνες και μυρίζει σπέρμα η γη. Και, ξαφνικά, όλα χρυσίζουνε, μια πύρα αλλιώτικη απλώνεται στον κόσμο και λένε μαζικά οι άνθρωποι: "Να το το καλοκαίρι".Και αμέσως γίνονται καφετιά και κίτρινα τα φύλλα και καστανόχωμα πουντράρει τα περάσματα και φωνάζουνε στεναγμικά τα πουλιά και οι άνθρωποι σκέφτονται προφυματικά και στενάζουνε:"Έφτασε το φθινόπωρο".Και αυτό γίνεται πάντα, με μαθηματική επανάληψη, χιλιάδες χρόνια, εκατομμύρια χρόνια, μέσα σε μια μονοτονία που εμείς τη λέμε "διάσταση χρόνου" και μέσα σ' έναν χώρο που εμείς τον λέμε "διάσταση χώρου", αλλά που δεν είναι διαστάσεις και δεν είναι και τίποτα... Και ο ήλιος βγαίνει και αυτός μαθηματικά, ανατολή ώρα τόση, λεπτά τόσα, δύση το ίδιο, σαν ωτομοτρίς, με δρομολόγιο καθορισμένο, και το φεγγάρι ξεκινάει, τόξο της Άρτεμης, γεμίζει σαν τα μάγουλα της κυρά Αργυρούλας, ξαναδειάζει, και όλα γίνονται μ' έναν σκοπό που είναι κρυμμένος μέσα στ' αστρικά μυστήρια, και μεις ερχόμαστε στον κόσμο ξεδοντιάρικα και ζαρωμένα μωρά και φεύγουμε ξεδοντιάρικα και ζαρωμένα γεροντάκια, μέσα στα εβδομήντα-ογδόντα χρόνια της κουράδικιας υπάρξης μας, θαρρούμε πως είμαστε το κέντρο του σύμπαντος, κουβεντιάζουμε για ανωτερότητες και ιδανικά, κάνουμε βρωμιές και κάτουρα, κάμποσοι αφήνουνε μια τσιρλιά πάνω στην ιστορία, οι περισσότεροι περνάνε ασήμαντοι και χαντακωμένοι και από δίπλα οι παπάδες και τα αγιαστούρια μας σκυλοφοβερίζουνε με καζάνια γιομάτα καυτή πίσσα και μαρτύρια στον αιώνα τον άπαντα. Γιατί ρε; Επειδή και κάναμε το έγκλημα νάρθουμε να ζήσουμε εφτάοχτώ δεκαετίες και να φάμε το ψωμί με ιδρώτα και την πίκρα με τον κάδο... Έ, άει σιχτίρ λοιπόν!Όλα είναι ίδια. Άμα και σας λένε για τις θερμές και όμορφες γυναίκες της Ταϊτής, που τις λάτρεψε ο ξυπόλυτος και βρωμιάρης Γκωγκέν, φωνάζετε όλοι μαζί:"Ώ, η Ταϊτή... Η Ταϊτή!!!..."Και άμα πάτε στη Ταϊτή θα βρείτε κάτι βρωμυξυγκάτες ξυπόλυτες, με πλακουτσερές μύτες που σκυλοαποπνέουνε ψαρίλα και λίπος και που σιχαίνεσαι να τις ζυγώσεις, εκτός αν είσαι χαρμάνης από θηλυκό και μαστούρης από κοροϊδιλίκι... Και τα ξωτικά λιμάνια που σου περιγράφουνε, τα Χογκ Κογκ και τα Ικουίκουε είναι κι αυτά βρώμικα, γιομάτα ψειριάρηδες πεινασμένους και δολοφόνους. Ακούς "Λορέντζο Μαρκές", σε δολώνει τ' όνομα κι άμα πας σε πλακώνει το αγριοκούνουπο κι' η μιζέρια και λες "αμάν να φύγω", αλλά δεν έχει κάθε μέρα παπόρι και κάθεσαι και χτυπιέσαι κι' ονειρεύεσαι το Παρίσι, "πόλι-φως", που άμα και βρεθείς σε μπλέκουνε οι παλιοαλανιάρες, σικ ντυμένες, στα τρώνε μέχρι κουμπί από σώβρακο και τις δέρνουνε ή τις μαχαιρώνουνε Κορσικανοί αγαπητικοί και σαρακιασμένοι έμποροι του "ντρογκ", σκατά μωρέ σας λέω, άμα δε τα βλέπεις με μικροαστικό μάτι θαυμασμού, σκατά κι' απόσκατα, και άσε τα περί ανθρωπίνου πνεύματος και ανωτερότητας, γιατί θα πω κανά χοντρό και θ' αγανακτήσουνε πάλι τα λαμπρά πρόσωπα, τα "κοσμούντα δια της υπάρξεως και της ανωτερότητος των την ανθρώπινην κοινωνίαν" - εδώ, παρακαλώ, να μας φέρετε τα καθήκια να τα γεμίσουμε. Άμα πεθάνουμε μας λένε όμορφα λόγια "χους ήν και είς χουν απελεύσει", να τ' ακούνε οι ζωντανοί δηλαδή, γιατί οι πεθαμένοι δεν ακούνε και είτε του πεις ωραία, είτε του πεις άσχημα... Ζητώ όθεν συγγνώμην δια την Αριστοφάνειον αναισχυντίαν μου, αλλά άμα δεν τα γράψω να ξεθυμάνω, θα σκάσω κι όποιος θέλει να τα παρεξηγήσει δικαίωμα του, ας τα διαβάσει όμως... Μπορεί να βρει και λίγην αλήθεια μέσα στην τόση την κοπριά. Δύσκολο δεν είναι. Δύσκολο είναι να "βρεις κοπριά στην αλήθεια".Εκδόσεις Eρμής 1993
Der Verlorene Sohn by Josef Thoma
Τόνι Μόρισον - Η λογοτεχνία είναι το ουράνιο τόξο!
«Η γραφή μού είναι σήμερα απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε. Εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η άγνοια, το μίσος, η κακή λειτουργία των μέσων ενημέρωσης, το χρήμα, η διασκέδαση, όλα αυτά με κάνουν να ανατριχιάζω. Η γραφή είναι η λύτρωσή μου. Μέσα στη γραφή κανείς δεν μου υποδεικνύει τι να σκεφθώ ή τι να κάνω. Είμαι ελεύθερη και φέρω την ευθύνη. Ακόμη και αν κανένας δεν ενδιαφερόταν να εκδώσει το έργο μου, εγώ θα έγραφα ούτως ή άλλως. Στη γραφή φωλιάζει το οικουμενικό προτέρημα της αφήγησης. Μέσω της αφήγησης απορροφούμε τη γνώση, όσα γράφονται, όσα λέγονται, όσα τραγουδιούνται. Οι κουφοί συνάνθρωποί μας το ξέρουν αυτό καλά. Η λογοτεχνία είναι το ουράνιο τόξο! Εξω από τη γραφή, η διάθεσή μου σκοτεινιάζει, πικραίνει. Είμαι πλέον αρκετά μεγάλη ώστε να βλέπω αγαπημένους φίλους να πεθαίνουν. Και αυτό μου υπενθυμίζει το αναπόφευκτο δικό μου τέλος. Αλλά το μυαλό μου διάγει μιαν υπέροχη φάση: τούτη την εποχή γράφω το καλύτερο βιβλίο της ζωής μου». Από συνέντευξή της στο Βήμα https://www.tovima.gr/
Η Τόνι Μόρρισον ( 18 Φεβρουαρίου 1931-6 Αυγούστου 2019) ήταν αμερικανίδα λογοτέχνιδα, βραβευμένη με τα βραβεία Νόμπελ το 1993 και Πούλιτζερ.
Νίκος Τσιφόρος - Eλληνική Mυθολογία
Δεν υπάρχει ρομαντισμός μέσα στο ουράνιο τόξο. Πουθενά δεν υπάρχει ρομαντισμός. Όλα είναι μια μικρή απάτη της αιωνιότητας... Πάνω στη γη, τον χειμώνα, αντικρίζεις τα ξερά, παγωμένα κλαδιά... Ξαφνικά, ξεπετιούνται τα μαβιά λουλουδάκια της μυγδαλιάς. Τότε όλοι φωνάζουνε:
"Έρχεται η άνοιξη".
Και μέσα στην άνοιξη κοκκινίζουνε τον κάμπο οι παπαρούνες και μυρίζει σπέρμα η γη. Και, ξαφνικά, όλα χρυσίζουνε, μια πύρα αλλιώτικη απλώνεται στον κόσμο και λένε μαζικά οι άνθρωποι: "Να το το καλοκαίρι".
Και αμέσως γίνονται καφετιά και κίτρινα τα φύλλα και καστανόχωμα πουντράρει τα περάσματα και φωνάζουνε στεναγμικά τα πουλιά και οι άνθρωποι σκέφτονται προφυματικά και στενάζουνε:
"Έφτασε το φθινόπωρο".
Και αυτό γίνεται πάντα, με μαθηματική επανάληψη, χιλιάδες χρόνια, εκατομμύρια χρόνια, μέσα σε μια μονοτονία που εμείς τη λέμε "διάσταση χρόνου" και μέσα σ' έναν χώρο που εμείς τον λέμε "διάσταση χώρου", αλλά που δεν είναι διαστάσεις και δεν είναι και τίποτα... Και ο ήλιος βγαίνει και αυτός μαθηματικά, ανατολή ώρα τόση, λεπτά τόσα, δύση το ίδιο, σαν ωτομοτρίς, με δρομολόγιο καθορισμένο, και το φεγγάρι ξεκινάει, τόξο της Άρτεμης, γεμίζει σαν τα μάγουλα της κυρά Αργυρούλας, ξαναδειάζει, και όλα γίνονται μ' έναν σκοπό που είναι κρυμμένος μέσα στ' αστρικά μυστήρια, και μεις ερχόμαστε στον κόσμο ξεδοντιάρικα και ζαρωμένα μωρά και φεύγουμε ξεδοντιάρικα και ζαρωμένα γεροντάκια, μέσα στα εβδομήντα-ογδόντα χρόνια της κουράδικιας υπάρξης μας, θαρρούμε πως είμαστε το κέντρο του σύμπαντος, κουβεντιάζουμε για ανωτερότητες και ιδανικά, κάνουμε βρωμιές και κάτουρα, κάμποσοι αφήνουνε μια τσιρλιά πάνω στην ιστορία, οι περισσότεροι περνάνε ασήμαντοι και χαντακωμένοι και από δίπλα οι παπάδες και τα αγιαστούρια μας σκυλοφοβερίζουνε με καζάνια γιομάτα καυτή πίσσα και μαρτύρια στον αιώνα τον άπαντα. Γιατί ρε; Επειδή και κάναμε το έγκλημα νάρθουμε να ζήσουμε εφτάοχτώ δεκαετίες και να φάμε το ψωμί με ιδρώτα και την πίκρα με τον κάδο... Έ, άει σιχτίρ λοιπόν!
Όλα είναι ίδια. Άμα και σας λένε για τις θερμές και όμορφες γυναίκες της Ταϊτής, που τις λάτρεψε ο ξυπόλυτος και βρωμιάρης Γκωγκέν, φωνάζετε όλοι μαζί:
"Ώ, η Ταϊτή... Η Ταϊτή!!!..."
Και άμα πάτε στη Ταϊτή θα βρείτε κάτι βρωμυξυγκάτες ξυπόλυτες, με πλακουτσερές μύτες που σκυλοαποπνέουνε ψαρίλα και λίπος και που σιχαίνεσαι να τις ζυγώσεις, εκτός αν είσαι χαρμάνης από θηλυκό και μαστούρης από κοροϊδιλίκι... Και τα ξωτικά λιμάνια που σου περιγράφουνε, τα Χογκ Κογκ και τα Ικουίκουε είναι κι αυτά βρώμικα, γιομάτα ψειριάρηδες πεινασμένους και δολοφόνους. Ακούς "Λορέντζο Μαρκές", σε δολώνει τ' όνομα κι άμα πας σε πλακώνει το αγριοκούνουπο κι' η μιζέρια και λες "αμάν να φύγω", αλλά δεν έχει κάθε μέρα παπόρι και κάθεσαι και χτυπιέσαι κι' ονειρεύεσαι το Παρίσι, "πόλι-φως", που άμα και βρεθείς σε μπλέκουνε οι παλιοαλανιάρες, σικ ντυμένες, στα τρώνε μέχρι κουμπί από σώβρακο και τις δέρνουνε ή τις μαχαιρώνουνε Κορσικανοί αγαπητικοί και σαρακιασμένοι έμποροι του "ντρογκ", σκατά μωρέ σας λέω, άμα δε τα βλέπεις με μικροαστικό μάτι θαυμασμού, σκατά κι' απόσκατα, και άσε τα περί ανθρωπίνου πνεύματος και ανωτερότητας, γιατί θα πω κανά χοντρό και θ' αγανακτήσουνε πάλι τα λαμπρά πρόσωπα, τα "κοσμούντα δια της υπάρξεως και της ανωτερότητος των την ανθρώπινην κοινωνίαν" - εδώ, παρακαλώ, να μας φέρετε τα καθήκια να τα γεμίσουμε. Άμα πεθάνουμε μας λένε όμορφα λόγια "χους ήν και είς χουν απελεύσει", να τ' ακούνε οι ζωντανοί δηλαδή, γιατί οι πεθαμένοι δεν ακούνε και είτε του πεις ωραία, είτε του πεις άσχημα... Ζητώ όθεν συγγνώμην δια την Αριστοφάνειον αναισχυντίαν μου, αλλά άμα δεν τα γράψω να ξεθυμάνω, θα σκάσω κι όποιος θέλει να τα παρεξηγήσει δικαίωμα του, ας τα διαβάσει όμως... Μπορεί να βρει και λίγην αλήθεια μέσα στην τόση την κοπριά. Δύσκολο δεν είναι. Δύσκολο είναι να "βρεις κοπριά στην αλήθεια".
Εκδόσεις Eρμής 1993
Der Verlorene Sohn by Josef ThomaΤόνι Μόρισον - Η λογοτεχνία είναι το ουράνιο τόξο!
«Η γραφή μού είναι σήμερα απαραίτητη όσο ποτέ άλλοτε. Εδώ, στις Ηνωμένες Πολιτείες, η άγνοια, το μίσος, η κακή λειτουργία των μέσων ενημέρωσης, το χρήμα, η διασκέδαση, όλα αυτά με κάνουν να ανατριχιάζω. Η γραφή είναι η λύτρωσή μου. Μέσα στη γραφή κανείς δεν μου υποδεικνύει τι να σκεφθώ ή τι να κάνω. Είμαι ελεύθερη και φέρω την ευθύνη. Ακόμη και αν κανένας δεν ενδιαφερόταν να εκδώσει το έργο μου, εγώ θα έγραφα ούτως ή άλλως. Στη γραφή φωλιάζει το οικουμενικό προτέρημα της αφήγησης. Μέσω της αφήγησης απορροφούμε τη γνώση, όσα γράφονται, όσα λέγονται, όσα τραγουδιούνται. Οι κουφοί συνάνθρωποί μας το ξέρουν αυτό καλά. Η λογοτεχνία είναι το ουράνιο τόξο! Εξω από τη γραφή, η διάθεσή μου σκοτεινιάζει, πικραίνει. Είμαι πλέον αρκετά μεγάλη ώστε να βλέπω αγαπημένους φίλους να πεθαίνουν. Και αυτό μου υπενθυμίζει το αναπόφευκτο δικό μου τέλος. Αλλά το μυαλό μου διάγει μιαν υπέροχη φάση: τούτη την εποχή γράφω το καλύτερο βιβλίο της ζωής μου».
Από συνέντευξή της στο Βήμα https://www.tovima.gr/
The Rainbow by Henry Moore
ΕΙΠΑΝ
Προσπάθησε να γίνεις το ουράνιο τόξο στο σύννεφο κάποιου άλλου.
Μάγια Αγγέλου
Δεν θα βρεις ποτέ ένα ουράνιο τόξο αν κοιτάς κάτω
Τσάρλι Τσάπλιν
Το ουράνιο τόξο που διαρκεί πάνω από 15 λεπτά, δεν το προσέχει πια κανείς.
Γκαίτε
Fishing for Souls by Adriaen Pietersz van de Venne, 1614. To the left are the Protestant north Netherlanders, and to the right the Catholic southerners. Both parties fish for souls in the wide river dividing them — the Protestants’ catch greater than that of the Catholics
Ίρις (Μυθολογία)
Στην ελληνική μυθολογία η Ίρις ήταν θεά του Ολύμπου και τα καθήκοντα της ήταν να μεταφέρει μηνύματα στους θεούς ή στους ανθρώπους.Ακόμα της ανέθεταν να μεσολαβεί στην επίλυση των προβλημάτων που προέκυπταν ανάμεσα σε θεούς και ανθρώπους, συμβάλλοντας έτσι στην απονομή της δικαιοσύνης.
Όταν έπρεπε να κατέβει στη γη χρησιμοποιούσε τα χρυσά της φτερωτά σανδάλια κατεβαίνοντας το φωτεινό και πολύχρωμο δρόμο του ουράνιου τόξου που ένωνε τον ουρανό με τη γη.
Μια άλλη θεωρία λέει ότι η Ίριδα κατάγεται από νεροοικογένεια, γι ΄ αυτό κάθε φορά που αναδυόταν στην επιφάνεια του νερού στα ρούχα της καθρεφτίζοταν τα επτά χρώματα της φύσης και αυτό το γεγονός την ταυτίζει με το ουράνιο τόξο, το φαινόμενο που οφείλεται στις σταγόνες της βροχής.
Leonid Afremov-RAINBOW
Ετυμολογία λέξης "ουράνιο τόξο" στις διάφορες γλώσσες
Η γνωστική αναπαράσταση του ουράνιου τόξου από τον ανθρώπινο νου, ανάλογα με τις επιστημονικές γνώσεις και δοξασίες κάθε εποχής ποικίλει. Για το λαό κάθε χώρας και θρησκείας, όμως, από την αρχαιότητα έως και σήμερα, δεν παύει να είναι μια πηγή θετικών συναισθημάτων και μια εμπειρία που ευφραίνει την καρδιά συμβολίζοντας την ομορφιά και τη μοναδικότητα της φύσης και των χρωμάτων της
Η Ετυμολογία της λέξης «ουράνιο τόξο» στις διάφορες γλώσσες των λαών του κόσμου μαρτυρά ίσως και την προέλευση που προσδίδανε σε αυτό, από πού πίστευαν ότι έρχεται, ποιος το γεννά και του δίνει το χρώμα και τη δύναμη ώστε να μπορεί να υπάρχει και να γίνεται ορατό σε εμάς. Ανατρέχοντας στα λεξικά των διαφόρων γλωσσών, εντοπίζουμε ενδεικτικά τα εξής
Εσθονία: Vikerkaar - Η ετυμολογία της λέξης είναι μάλλον ασαφής. Η λέξη viker μπορεί να έχει πολλές προελεύσεις και να σημαίνει “πολύχρωμος”, “δρεπάνι” ή “κεραυνός”. Η λέξη kaar είναι το τόξο. Πιθανώς, η πιο σωστή ερμηνεία είναι το «πολύχρωμο τόξο».
Φιλανδία: Sateenkaari – Συνδέεται με τη βροχή, καθώς sataa στα φιλανδικά είναι η βροχή και kaari το τόξο, δηλαδή το «τόξο που σχηματίζεται από τη βροχή».
Η σύνδεση όμως με τη βροχή υπάρχει και σε γλώσσες πολλών άλλων χωρών, όπως στη Γερμανία: Regenbogen (regen=βροχή + bogen=αψίδα/τόξο), τη Σουηδία: Regnbåge (regn=βροχή + båge=αψίδα/τόξο), τη Νορμανδία: Regnbogi (regn=βροχή + bοgi=αψίδα/τόξο), τη Δανία: Regnbue (regn=βροχή + bue=τόξο) και σαφώς την Αγγλία και την Αμερική: Rainbow (rain=βροχή + bow=τόξο).
Ευρεία όμως στις γλώσσες και τις διαλέκτους είναι και η σύνδεση της λέξης «ουράνιο τόξο» με τον ουρανό. Πρώτη και καλύτερη η Ελλάδα: Oυράνιο τόξο, δηλαδή το «τόξο του ουρανού», ακολουθεί μία γερμανική διάλεκτος με τη λέξη Himmelring (himmel=ουρανός + ring = δαχτυλίδι) και η Γαλλία: Arc-en-ciel (arc=τόξο + en=στον + ciel=ουρανός).
Στη λατινική γλώσσα υπάρχουν πολλές διαφορετικές εκφράσεις που δηλώνουν το ουράνιο τόξο, μερικές από τις οποίες είναι: Αrcus pluvius - «ουράνιο τόξο», Arcus caelestis - «τόξο του ουρανού ή των θεών» και Arcus coloratus - «χρωματισμένο τόξο»
The Blind Girl 1856 By John Everett Millais
Δε θα πρέπει βεβαίως σε αυτό το σημείο να λησμονηθεί και η ελληνική λέξη Ίρις-Ίριδα, που η σημασία της κρύβει μία ολόκληρη ιστορία της ελληνικής μυθολογίας. Η Ίριδα ήταν κόρη του Θάμαντα και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας. Ήταν φτερωτή και πιστή αγγελιοφόρος των θεών. Μετέφερε τα μηνύματά τους, είτε σε άλλους θεούς είτε στους ανθρώπους. Το όνομα της Ίριδας σήμερα χρησιμοποιείται με διάφορες σημασίες. Έτσι ονομάζουμε το τμήμα του ματιού μας που είναι έγχρωμο, ένα πολύχρωμο φυτό, αλλά κυρίως, έτσι ονομάζουμε το ουράνιο τόξο.
Η Ίριδα ταυτίζεται με το ουράνιο τόξο στη σκέψη των ανθρώπων, αρχικά η ίδια κι αργότερα το φόρεμά της ή ο δρόμος της. Γιατί συμβαίνει αυτό; Η εξήγηση είναι απλή: Το ουράνιο τόξο μοιάζει να συνδέει τη Γη με τον Ουρανό, τον αέρα με τη θάλασσα και η Ίριδα ως αγγελιοφόρος κινείται μεταξύ θεών και ανθρώπων, καθώς και μέχρι τα βάθη της θάλασσας και τον Κάτω Κόσμο και τα συνδέει με την ταχύτητα του ανέμου.
Η ταύτιση ίριδας-ουράνιου τόξου, φαίνεται έντονα και στη λετονική λέξη - Varaviksne, που σημαίνει κυριολεκτικά ιριδίζουσα-ίριδα.
Κίνα: Το Ουράνιο τόξο στην πιο δύσκολη γλώσσα του κόσμου έχει τρεις ονομασίες. Η πιο συνηθισμένη και καθημερινώς χρησιμοποιούμενη (στην καθομιλουμένη) είναι: hong ή jiang - 虹 -. Αυτή που χρησιμοποιείται στα λογοτεχνικά κείμενα είναι: didong - 蝃蝀 -. Η Τρίτη είναι ni - 蜺 - και σημαίνει δευτερεύον ουράνιο τόξο, όταν στον ουρανό έχουμε το σχηματισμό δύο ουράνιων τόξων. Και οι τρεις αυτές κινεζικές λέξεις περιέχουν ένα γραφικό στοιχείο – χαρακτήρα, το Chong - 虫 , που σημαίνει έντομο, σκουλήκι, κλπ…Οι λέξεις που περιέχουν το χαρακτήρα 虫, όμως, συνήθως ονομάζουν και ερπετά και διάφορα άλλα πλάσματα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων δράκων. Άρα λοιπόν, παρατηρούμε την άμεση σύνδεση δράκου και ουράνιου τόξου που υπάρχει στην Κίνα.
Ιαπωνία: Και σε αυτή τη χώρα όμως, το ουράνιο τόξο έχει άμεση σχέση με ερπετό. Στα γιαπωνέζικα η λέξη nijihebi χρησιμοποιείται για το ουράνιο τόξο, αλλά στην κυριολεξία σημαίνει «το φίδι του ουράνιου τόξου» - “rainbow snake”.
ΜΥΘΟΙ
Ξεκινώντας το ταξίδι μας στο χρόνο και τους μύθους, πρώτος μας σταθμός είναι η μεσαιωνική Γερμανία, όπου πολλοί πίστευαν ότι για σαράντα χρόνια πριν από το τέλος του κόσμου, κανένα ουράνιο τόξο δε θα εμφανίζεται. Έτσι, οι άνθρωποι, μόλις βλέπανε ένα ουράνιο τόξο ανακουφιζόταν, ήσυχοι ότι η συντέλεια του κόσμου ακόμη αργεί… Όπως λέει μάλιστα και το ρητό τους: “So the rainbow appear, the world has no fear, until thereafter forty years.” – (Αφού εμφανίστηκε το ουράνιο τόξο, ο κόσμος δεν έχει κανένα φόβο για σαράντα χρόνια ακόμη).
Πολλοί πολιτισμοί, επίσης, σε ολόκληρο τον κόσμο πιστεύουν ότι τα ουράνια τόξα οδηγούν στο Θεό. Ορισμένες φυλές των Ινδιάνων της Βόρειας Αμερικής ονόμαζαν το ουράνιο τόξο «Δρόμο των Ψυχών» - “The pathway of Souls”. Στην Ιαπωνία, ορισμένοι αναφερόταν στο ουράνιο τόξο με τη φράση «Γέφυρα του Ουρανού» – “The floating bridge of Heaven”. Στη Χαβάη και την Πολυνησία, μύθοι αποκαλούν το ουράνιο τόξο «Μονοπάτι προς τον επάνω κόσμο» - “Path to the Upperworld”. Οι άνθρωποι στις Αυστριακές Άλπεις λένε πως το ουράνιο τόξο είναι αυτό που οδηγεί στον Παράδεισο τις δίκαιες και καλές ψυχές και ένας παλιός μύθος της Νέας Ζηλανδίας λέει ότι οι νεκροί αρχηγοί της φυλής πάνε επάνω, στην επόμενη ζωή, περνώντας από ένα ουράνιο τόξο.
Όσον αφορά τώρα το θρησκευτικό περιεχόμενο κάποιων μύθων, δεν μπορούμε να παραλείψουμε ότι στην Αλβανία το ουράνιο τόξο ήταν η ζώνη της θεάς της ομορφιάς και ο μεταγενέστερος καθολικός Άγιος Prenne (ή Prende), που το όνομά του προέρχεται από τη λέξη perëndi, που σημαίνει «Ουρανός», ενώ στη Βίβλο και την Καινή διαθήκη αποτελούσε τη συμφωνία ειρήνης Θεού και ανθρώπων.
Από την άλλη μεριά, όμως, υπάρχουν και πολιτισμοί που συνδέουν το ουράνιο τόξο και το βλέμμα του ανθρώπου προς αυτό με την κακοτυχία, τις δεισιδαιμονίες και την αρνητική ενέργεια. Για παράδειγμα, στο παρελθόν, οι Σλάβοι θεωρούσαν ότι η ματιά στη βάση ενός ουράνιου τόξου θα έφερνε το θάνατο. Άλλοι πάλι, θεωρούσαν ότι το να δείξει κανείς στο υψηλότερο σημείο ενός ουράνιου τόξου θα του έφερνε την κακή τύχη – bad luck, όπως λένε και οι Άγγλοι - (ό,τι και αν αυτό σήμαινε – π.χ. από ένα χτύπημα από αστραπή, την ανάπτυξη έλκους έως την απώλεια ενός δάχτυλου...).
Τι αποτελούσαν λοιπόν οι μύθοι που πλάσθηκαν γύρω από τα φυσικά και όχι μόνο φαινόμενα όπως το ουράνιο τόξο στο παρελθόν; Την εξωτερίκευση και αποτύπωση συναισθημάτων, γνώσεων και τάσεων των ανθρώπων της κάθε εποχής!
Georges Seurat - The Rainbow Study for Bathers at Asnières.
ο καλικάντζαρος και το δοχείο του χρυσού (ιρλανδέζικος μύθος)
Αυτός είναι πιθανώς ο διασημότερος μύθος για το ουράνιο τόξο όλων των εποχών. Σύμφωνα με τα λεγόμενά του, στο τέλος κάθε ουράνιου τόξου υπάρχει ένα δοχείο γεμάτο χρυσό που φρουρείται από έναν καλικάντζαρο, το κακό και μοχθηρό αυτό πλάσμα. Ο καλικάντζαρος-φρουρός είναι πολύ πονηρός και πανούργος και έτσι, εάν υποψιαστεί πως ο θησαυρός βρίσκεται σε κίνδυνο ανακάλυψης από έναν άνθρωπο, μπορεί να τον εξαπατήσει και να τον αποπροσανατολίσει από τη λεία του, κρατώντας πάντα το θησαυρό ανέγγιχτο.
Αυτό που οι περισσότεροι άνθρωποι δε γνωρίζουν είναι το πώς ο καλικάντζαρος προέκυψε ως επιστάτης και φύλακας όχι μόνο του χρυσού, αλλά και άλλων θαμμένων θησαυρών που δείχνουν τα ουράνια τόξα στο σημείο που τελειώνουν. Η εξήγηση είναι η εξής: Ο θησαυρός στην πραγματικότητα ανήκει στις νεράιδες του δάσους. Ο καλικάντζαρος, όμως, ήταν ο μόνος που θυμόταν το σημείο στο οποίο οι εισβάλλοντες Δανοί έθαψαν το θησαυρό τους όταν έφθασαν στην Ιρλανδία. Έτσι, ήταν η μόνη και προφανής επιλογή των νεράιδων για την εργασία της εύρεσης του θησαυρού! Θησαυρό, τον οποίο όταν βρήκαν, τον κράτησαν για τον εαυτό τους.
Rainbow by Boris Mikhaylovich Kustodiev
The Blind Girl 1856 By John Everett Millais
Δε θα πρέπει βεβαίως σε αυτό το σημείο να λησμονηθεί και η ελληνική λέξη Ίρις-Ίριδα, που η σημασία της κρύβει μία ολόκληρη ιστορία της ελληνικής μυθολογίας. Η Ίριδα ήταν κόρη του Θάμαντα και της Ωκεανίδας Ηλέκτρας. Ήταν φτερωτή και πιστή αγγελιοφόρος των θεών. Μετέφερε τα μηνύματά τους, είτε σε άλλους θεούς είτε στους ανθρώπους. Το όνομα της Ίριδας σήμερα χρησιμοποιείται με διάφορες σημασίες. Έτσι ονομάζουμε το τμήμα του ματιού μας που είναι έγχρωμο, ένα πολύχρωμο φυτό, αλλά κυρίως, έτσι ονομάζουμε το ουράνιο τόξο.
Η Ίριδα ταυτίζεται με το ουράνιο τόξο στη σκέψη των ανθρώπων, αρχικά η ίδια κι αργότερα το φόρεμά της ή ο δρόμος της. Γιατί συμβαίνει αυτό; Η εξήγηση είναι απλή: Το ουράνιο τόξο μοιάζει να συνδέει τη Γη με τον Ουρανό, τον αέρα με τη θάλασσα και η Ίριδα ως αγγελιοφόρος κινείται μεταξύ θεών και ανθρώπων, καθώς και μέχρι τα βάθη της θάλασσας και τον Κάτω Κόσμο και τα συνδέει με την ταχύτητα του ανέμου.
Η ταύτιση ίριδας-ουράνιου τόξου, φαίνεται έντονα και στη λετονική λέξη - Varaviksne, που σημαίνει κυριολεκτικά ιριδίζουσα-ίριδα.
Κίνα: Το Ουράνιο τόξο στην πιο δύσκολη γλώσσα του κόσμου έχει τρεις ονομασίες. Η πιο συνηθισμένη και καθημερινώς χρησιμοποιούμενη (στην καθομιλουμένη) είναι: hong ή jiang - 虹 -. Αυτή που χρησιμοποιείται στα λογοτεχνικά κείμενα είναι: didong - 蝃蝀 -. Η Τρίτη είναι ni - 蜺 - και σημαίνει δευτερεύον ουράνιο τόξο, όταν στον ουρανό έχουμε το σχηματισμό δύο ουράνιων τόξων. Και οι τρεις αυτές κινεζικές λέξεις περιέχουν ένα γραφικό στοιχείο – χαρακτήρα, το Chong - 虫 , που σημαίνει έντομο, σκουλήκι, κλπ…Οι λέξεις που περιέχουν το χαρακτήρα 虫, όμως, συνήθως ονομάζουν και ερπετά και διάφορα άλλα πλάσματα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων δράκων. Άρα λοιπόν, παρατηρούμε την άμεση σύνδεση δράκου και ουράνιου τόξου που υπάρχει στην Κίνα.
Ιαπωνία: Και σε αυτή τη χώρα όμως, το ουράνιο τόξο έχει άμεση σχέση με ερπετό. Στα γιαπωνέζικα η λέξη nijihebi χρησιμοποιείται για το ουράνιο τόξο, αλλά στην κυριολεξία σημαίνει «το φίδι του ουράνιου τόξου» - “rainbow snake”.
Rainbow by Boris Mikhaylovich KustodievΈνα μικρό παραμύθι
Κάποτε, ένας άνθρωπος εξαπάτησε έναν καλικάτζαρο και του αποκάλυψε το μέρος όπου βρισκόταν ο θησαυρός και τα πολύτιμα πράγματά του. Η κρυψώνα ήταν κάτω από ένα θάμνο σε ένα μεγάλο χωράφι που περιβαλλόταν από άλλους παρόμοιους θάμνους. Δεν μπορούσε όμως να ξεθάψει και να πάρει τίποτα χωρίς εργαλεία, γιατί ο θησαυρός βρισκόταν θαμμένος βαθειά. Έτσι, χρειάστηκε να πάει να φέρει ένα φτυάρι από το σπίτι του για να ξεθάψει το θησαυρό.
Φεύγοντας για να το φέρει, έδεσε μια κόκκινη κορδέλα στο θάμνο, για να μπορέσει γυρίζοντας να τον αναγνωρίσει, και έκανε τον καλικάντζαρο να του υποσχεθεί ότι δε θα την μετακινήσει. Πεπεισμένος ότι ήταν πιο έξυπνος από τον καλικάντζαρο και ότι είχε εξασφαλίσει το χρυσό του, έφυγε για να φέρει το φτυάρι. Όταν επέστρεψε, όμως, προς μεγάλη του απογοήτευση, αντίκρισε ότι το μικρό πλάσμα είχε μεν κρατήσει την υπόσχεση να μη μετακινήσει την κορδέλα από το θάμνο με το θησαυρό, αλλά έκανε κάτι άλλο... Έδεσε μια κόκκινη κορδέλα σε κάθε άλλο θάμνο του χωραφιού!
Joseph Anton Koch art
ΜΟΥΣΙΚΗ
Στίχοι
Σβήνω αυτό το φως
βάλε για καφέ
ξημερώνει πού 'ναι τα κλειδιά μου
τα λεφτά είναι στην ψωμιέρα
κι ότι ζήσαμε μες στη νύχτα αυτή
σαν σπουργίτι το τζάμι μας ραγίζει
Ραγίζει η αγάπη μας
κομμάτια κι αποσπάσματα
γυρεύει αίμα και ρίζες
μεροδούλι μεροφάι στιχουργική
κι όταν ριζώνει ουράνιο τόξο είδες
ανοίγει ξάφνου
μες στης κυκλοφορίας την αιχμή
κλείσε το νερό
δεν άκουσα τη λες
αλλαξιές σου αφήνω στο καλοριφέρ
είπα η νύχτα ίσως είναι
πρόληψη κοινή θρυμμάτισμα γυαλιού
σαν αράχνη εφτάχρονη φοβία
Γυρίζω την πλάτη μου
και να 'το πάλι εδώ μπροστά
θα ξαναβρούμε τους φίλους μας
θα βγαίνουμε τα βράδια όπως πριν
το καλοκαίρι θα πιάσουμε ένα σπίτι
ξαναγυρνώντας
στις εννιάμισι
θα πάω απ' το γιατρό
αν αργήσω να ο αριθμός
τα παιδιά κοιμούνται ακόμα
κι ότι ζήσαμε μες στη νύχτα αυτή
ξημερώνει με στάχτες στον αέρα
Και φεύγει αόρατο
αλλάζοντας ταχύτητες
ζητώντας δρόμο
στην πολιτεία μας να μπει
σαν μια καινούργια μουσική
κι όταν ριζώνει
ουράνιο τόξο τέλειο
ανοίγει ξάφνου
μες στης κυκλοφορίας την αιχμή
The Rainbow By Edvard Munch
Λουδοβίκος Των Ανωγείων - Ποιό Το Χρώμα Της Αγάπης
Μουσική - Στίχοι: Λουδοβίκος των Ανωγείων
Ποιο το χρώμα της αγάπης,
ποιος θα μου το βρει;
Αν είναι κόκκινο σαν ήλιος θα καίει σαν τη φωτιά…
Κίτρινο σαν το φεγγάρι θά 'χει μοναξιά…
Να 'χει του ουρανού το χρώμα θα 'ναι μακρινή…
Να 'ναι μαύρο σαν τη νύχτα θα 'ναι πονηρή…
Νά 'ναι άσπρο συννεφάκι, φεύγει και περνά...
Να 'ναι άσπρο γιασεμάκι, στον ανθό χαλά...
Να 'ναι το ουράνιο τόξο
που δεν πιάνεται...
Όλο φαίνεται πως φτάνω
και όλο χάνεται...
Lac Daumesnil (Effet d'orage) By Henri Rousseau
Γιώργος Λιανός & Δόμνα Κουντούρη - Ουράνιο Τόξο
Μουσική: Στέφανος Κορκολής
Στίχοι: Χάρης Ρώμας
Άλμπουμ: "Το Καφέ Του Έρωτα" (2005)
Giorgos Lianos & Domna Kountouri - Ouranio Toxo
Στίχοι:
Άσε με να σε λέω κόκκινο
όπως το χρώμα της φωτιάς
όπως το αίμα της καρδιάς
και η ματιά η μεθυσμένη τα μεσάνυχτα
κόκκινο σαν τον ουρανό
στου πυρετού το δειλινό
σαν το φιλί πάνω στα χείλη τα μισάνοιχτα
Άσε με ουράνιο τόξο να σε πω
σημάδι θείο που θα πει η βροχή πως τελείωσε
άσε με να σου φωνάξω σ’ αγαπώ
ο πάγος γύρω απ’ την καρδιά μου, πάει, έλιωσε
Άσε με να σε λέω θαλασσί
σαν μια θάλασσα αγκαλιές
ένα ποτάμι αφορμές
για να σου δείξω την αγάπη που ξεχύνεται
σαν μια αόρατη πηγή
που ανασταίνει όλη τη γη
σαν το κορμί που στο κορμί με πάθος χύνεται
Credits:
Έπαιξαν οι μουσικοί:
Γιάννης Μπιθικώτσης: μπουζούκι, τζουρά, λαούτο, μπαγλαμά
Χρήστος Περτσινίδης: κιθάρες
Σπύρος Κοντάκης: κιθάρες
Γιάννης Γρηγορίου: μπάσσο
Άλκης Μισιρλής: τύμπανα
Γιώργος Παναγιωτόπουλος: βιολί
Μιχάλης Πορφύρης: τσέλο
Αντώνης Γούναρης: κιθάρες
Δημήτρης Χωριανόπουλος: τύμπανα
Στέφανος Κορκόλης: πιάνο, keyboards
Λεωνίδας Τζίντζος: πιάνο, keyboards
Willy Lott’s cottage with a rainbow By John Constable
Αγγέλω Σφέτσου - Ουράνιο Τόξο
Official Music Video © 2021 Ogdoo Music Group
Στίχοι: Παναγιώτης Στράκαρης
Μουσική: Σταύρος Σιόλας
Ενορχήστρωση - Μίξη - Mastering: Κώστας Παρίσσης (Studio Praxis)
Έπαιξαν οι μουσικοί:
Αλέξανδρος Τζουγανάκης: λαούτο
Τιγκράν Σαρκισιάν: ντουντούκ
Κώστας Παρίσσης: κιθάρα και μπάσο
Κωνσταντίνος Καλαντζής: κρουστά
Στίχοι:
Αγοράζω ελπίδες και τις κάνω ευχές
Παίρνω άσπρες σελίδες με καινούργιες μπογιές
Ζωγραφίζω τα χνάρια για να ‘ρθεις να με βρεις
Έχω όνειρα άδεια, σε χωράνε να μπεις
Κυνηγάω τα χρόνια μα περνούν οι στιγμές
Στου καιρού τα βαγόνια δίχως αποσκευές
Προσπαθώ να στριμώξω στη βαλίτσα ένα φως
Να ‘σαι ουράνιο τόξο και εγώ ουρανός
Τότε όλοι θα βγούνε και θα χαμογελούν
Τις ψιχάλες θ’ ακούνε, στη βροχή θα μιλούν
Μόνο πριν να νυχτώσει δως μου ένα φιλί
Το ουράνιο τόξο δεν κρατάει πολύ
Κι αν τα σύννεφα τώρα με τυλίξαν ξανά
Της αλήθειας η ώρα ήρθε και με ξυπνά
Σκοτεινιάζει η μέρα μα εγώ θα σε βρω
Αγκαλιά στον αέρα για άλλον ένα χορό
Τότε όλοι θα βγούνε και θα χαμογελούν
Τις ψιχάλες θ’ ακούνε, στη βροχή θα μιλούν
Μόνο πριν να νυχτώσει δως μου ένα φιλί
Το ουράνιο τόξο δεν κρατάει πολύ
Είναι κάτι τραγούδια που χρωστάει η σιωπή
Ένα ξέφωτο ψάχνει για να βγει να τα πει
Έτσι ψάχνω εσένα με τα μάτια κλειστά
Όσα λάθη μου μένουν να τα κάνω σωστά
Landscape with rainbow by Caspar David Friedrich
πηγές φωτογραφιών
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου