Ιακωβίδης Γεώργιος-Γαρίφαλλα, 1918
Αὐτὸ τὸ γαρύφαλλο, ποὺ κρατώντας το
ἀνάμεσα στὰ τρία μου δάχτυλα
τὸ σηκώνω στὸ φῶς, μοῦ μίλησε καὶ
παρὰ τὸν κοινὸ νοῦ μου τὸ κατανόησα.
Μι᾿ ἁλυσίδα ἀπὸ ἀτέλειωτους γαλαξίες
συνεργάστηκαν,
διασταύρωσαν κάτω στὴ γῆ φωταψίες
– τὸ σύμπαν ὁλόκληρο πῆρε μέρος στὴ
γέννηση
αὐτοῦ τοῦ γαρύφαλλου.
Κι᾿ αὐτὸ ποὺ ἀκούω εἶναι οἱ φωνὲς
τῶν μαστόρων του μέσα του. ΒΡΕΤΤΑΚΟΣ
Ιακωβίδης Γεώργιος-Λουλούδια 1
Νίκος Εγγονόπουλος - Τ Α Γ Α Ρ Υ Φ Α Λ Λ Α
φάγαμε το μπαρούτι με τη χούφτα
στ’ άγρια βουνά και
τα λαγκάδια
της Βόρειας Ηπείρου
και φάγαμε
το ξερό ψωμάκι
αυτό π’ αρμόζει
στον καλλιτέχνη
στον ποιητή
μόνη παρηγοριά
τα λουλούδια :
είτανε τα γαρύφαλλα…
μα κάτι γαρύφαλλα !
Ed. Manet, Γαρύφαλλα και κληματίδες. 1882. Musée d' Orsay.
Γιώργος Ιωάννου, Μ’ άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
Στου καφενείου τα τζάμια
που έγλειφε η βροχή
σ’ αναπολούσε η ψυχή μου
περιμένοντας:
Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά
άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
έτσι σαν ανοιξιάτικο γαρίφαλο.
Έλα,
και τα τσιγάρα ένα ένα τέλειωσαν,
κι η ώρα πέρασε πολύ μαζί με τη βροχή.
Του κόσμου τούτου η ερημιά,
που εσένα δε σ’ αγγίζει,
έρχεται.
Κι απόψε δε θα κοιμηθώ,
κι όπως θα μυρμηγκιάζουνε
τ’ άπειρα δευτερόλεφτα
πότε η βροχή θα με κυκλώνει
και πότε απ’ την καρδιά
το είδωλό του θα ξανάρχεται.
Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά
άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
λευκό ανοιξιάτικο γαρίφαλο.
Από τη συλλογή Ηλιοτρόπια (1954)
Στου καφενείου τα τζάμια
που έγλειφε η βροχή
σ’ αναπολούσε η ψυχή μου
περιμένοντας:
Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά
άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
έτσι σαν ανοιξιάτικο γαρίφαλο.
Έλα,
και τα τσιγάρα ένα ένα τέλειωσαν,
κι η ώρα πέρασε πολύ μαζί με τη βροχή.
Του κόσμου τούτου η ερημιά,
που εσένα δε σ’ αγγίζει,
έρχεται.
Κι απόψε δε θα κοιμηθώ,
κι όπως θα μυρμηγκιάζουνε
τ’ άπειρα δευτερόλεφτα
πότε η βροχή θα με κυκλώνει
και πότε απ’ την καρδιά
το είδωλό του θα ξανάρχεται.
Στο μέτωπο ξανθά μαλλιά
άσπρη μουσαμαδιά μες στη βροχή
λευκό ανοιξιάτικο γαρίφαλο.
Από τη συλλογή Ηλιοτρόπια (1954)
John Collier - γυναίκα στα ροζ που μεταφέρει ροζ γαρύφαλλα.
Πάνος Π. Καψάλης - ΟΝΕΙΡΑ
Ονειρο πλάνο είδα ψες στου φεγγαριού το δείλι
πώς περπατούσαμε μαζί με μάτια δακρυσμένα
και ξανοιχτήκαμε κι οι δυο σε τόπους μ’ ασφοδείλι
σε τόπους λες μαγευτικούς σε μέρη αγαπημένα.
Στο διάβα μας εφύτρωναν λουλούδια του Απρίλη
κι εμπρός μας σα να έπεφταν κλαδιά φρεσκοκομμένα
κι είχες εσύ στο χέρι σου κατάλευκο μαντήλι
κι αφού δάκρυα το γέμισες μου τό ‘δωσες και μένα.
Γαρύφαλλ’ ολοκόκκινο βαστούσες στ’ άλλο χέρι..
μα ξάφνου... θύμωσες - γιατί - και κίνησες να φύγεις
μα δεν απομακρύνθηκες. Τρέχω για να σε φτάσου.
Πιο πέρα εκεί ένα πουλί, φώναζε τ’ άλλο ταίρι
και κάθησες στα ταπεινά της χλόης πια της λίγης
τα χορταράκια και γλυκά, ήρθα κι εγώ κοντά σου.
Καρδίτσα 19 Ιούνη
https://www.dimosargitheas.gr/
https://www.dimosargitheas.gr/
Flowers in a Vase, Jan Brueghel the Elder
Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα - Θλιμμένη μπαλάντα
[Μικρό ποίημα]
Μια πεταλούδα είναι η καρδιά μου,
καλά παιδιά του λιβαδιού,
που πιάστηκε στου χρόνου την αράχνη
και της μοιραίας άρνησης έχει τη μαύρη γύρη.
Από παιδί τραγούδαγα όπως κι εσείς,
καλά παιδιά του λιβαδιού,
στον ουρανό αμολούσα το σαίνι μου
με τα φριχτά σαν του αγριόγατου τα νύχια.
Στης Καρταχένας τα περβόλια
ξόρκιζα της βερβένας το βοτάνι
και σαν περνούσα της φαντασίας το ποταμάκι
το δαχτυλίδι έχασα που 'χα για φυλαχτό.
Άι, καβαλάρης μια φορά γυρνούσα
μες στου Μαγιού το δροσερό το δείλι.
Ήταν εκείνη τότε το αίνιγμά μου,
άστρο γαλάζιο στο στέρνο μου τ' ανέγγιχτο.
Ανέβαινα αργά μέχρι τα ουράνια.
Ήτανε Κυριακή των ανθισμένων τριφυλλιών.
Την είδα τότε αντί για ρόδα και γαρύφαλλα
να κόβει με τα δυο της χέρια κρίνους.
Ήμουνα πάντα ανήσυχος,
παιδιά καλά του λιβαδιού,
το εκείνη του έρωτα με τύλιγε
σε ονείρατα όλο φως:
Ποια θα μαζέψει τα γαρύφαλλα
και του Μαγιού τα ρόδα;
Γιατί θε να τη δούνε μόνο τα παιδιά
στου Πήγασου τις πλάτες;
Η ίδια θα 'ναι τάχα που στα γιορτάσια
με θλίψη τη φωνάζαμε
άστρο, καλώντας την να βγει
στους κάμπους να χορέψει...;
Απρίλη μήνα εγώ τραγούδαγα παιδί,
καλά παιδιά του λιβαδιού,
εκείνη που η αγάπη μου δεν άγγιζε
εκεί που ξεπροβάλλει ο Πήγασος.
Τις νύχτες μιλούσα για τη θλίψη
και τη σελήνη την τρελή,
ω τι χαμόγελο που φόραγε στα χείλη!
Ποια θε να κόψει τα γαρύφαλλα
και του Μαγιού τα ρόδα;
Αχ, η κοπελίτσα η τόσον όμορφη,
η μικροπαντρεμένη από τη μάνα της,
σε ποιόνα τάφο μυστικό
τον χαλασμό της να κοιμίζει;
Μόνος εγώ κι η αγάπη μου η κρυφή
δίχως καρδιά και δίχως δάκρυ
ως τ' ουρανού τ΄αδύνατο το τέρμα
με παρηγόρια μου έναν ήλιο μέγα.
Θλίψη βαριά με σκιάζει!
Καλά παιδιά του λιβαδιού,
με πόση γλύκα η καρδιά θυμάται
τις μέρες τις ήδη μακρινές...
Ποια θε να κόψει τα γαρύφαλλα
και του Μαγιού τα ρόδα;
[Μετάφραση: Παναγιώτης Αλεξανδρίδης]
Νικηφόρος Λύτρας (1832-1904), Στη γαρυφαλλιά, περίπου 1904. Εθνική Πινακοθήκη. Αθήνα. http://annagelopoulou.blogspot.com/
[Μικρό ποίημα]
Μια πεταλούδα είναι η καρδιά μου,
καλά παιδιά του λιβαδιού,
που πιάστηκε στου χρόνου την αράχνη
και της μοιραίας άρνησης έχει τη μαύρη γύρη.
Από παιδί τραγούδαγα όπως κι εσείς,
καλά παιδιά του λιβαδιού,
στον ουρανό αμολούσα το σαίνι μου
με τα φριχτά σαν του αγριόγατου τα νύχια.
Στης Καρταχένας τα περβόλια
ξόρκιζα της βερβένας το βοτάνι
και σαν περνούσα της φαντασίας το ποταμάκι
το δαχτυλίδι έχασα που 'χα για φυλαχτό.
Άι, καβαλάρης μια φορά γυρνούσα
μες στου Μαγιού το δροσερό το δείλι.
Ήταν εκείνη τότε το αίνιγμά μου,
άστρο γαλάζιο στο στέρνο μου τ' ανέγγιχτο.
Ανέβαινα αργά μέχρι τα ουράνια.
Ήτανε Κυριακή των ανθισμένων τριφυλλιών.
Την είδα τότε αντί για ρόδα και γαρύφαλλα
να κόβει με τα δυο της χέρια κρίνους.
Ήμουνα πάντα ανήσυχος,
παιδιά καλά του λιβαδιού,
το εκείνη του έρωτα με τύλιγε
σε ονείρατα όλο φως:
Ποια θα μαζέψει τα γαρύφαλλα
και του Μαγιού τα ρόδα;
Γιατί θε να τη δούνε μόνο τα παιδιά
στου Πήγασου τις πλάτες;
Η ίδια θα 'ναι τάχα που στα γιορτάσια
με θλίψη τη φωνάζαμε
άστρο, καλώντας την να βγει
στους κάμπους να χορέψει...;
Απρίλη μήνα εγώ τραγούδαγα παιδί,
καλά παιδιά του λιβαδιού,
εκείνη που η αγάπη μου δεν άγγιζε
εκεί που ξεπροβάλλει ο Πήγασος.
Τις νύχτες μιλούσα για τη θλίψη
και τη σελήνη την τρελή,
ω τι χαμόγελο που φόραγε στα χείλη!
Ποια θε να κόψει τα γαρύφαλλα
και του Μαγιού τα ρόδα;
Αχ, η κοπελίτσα η τόσον όμορφη,
η μικροπαντρεμένη από τη μάνα της,
σε ποιόνα τάφο μυστικό
τον χαλασμό της να κοιμίζει;
Μόνος εγώ κι η αγάπη μου η κρυφή
δίχως καρδιά και δίχως δάκρυ
ως τ' ουρανού τ΄αδύνατο το τέρμα
με παρηγόρια μου έναν ήλιο μέγα.
Θλίψη βαριά με σκιάζει!
Καλά παιδιά του λιβαδιού,
με πόση γλύκα η καρδιά θυμάται
τις μέρες τις ήδη μακρινές...
Ποια θε να κόψει τα γαρύφαλλα
και του Μαγιού τα ρόδα;
[Μετάφραση: Παναγιώτης Αλεξανδρίδης]
Ειρηναίος Μαράκης - Γαρύφαλλο
[Αφιερωμένο στους νεκρούς του Πολυτεχνείου και στους επίκαιρους αγώνες τους – ο δρόμος του Νοέμβρη ήταν, είναι και παραμένει επαναστατικός.]
Νεκρός,
στου δρόμου τη γωνιά
κι ήταν Νοέμβρης μήνας.
Αίμα,
πότιζε τα τσιμέντα
της σκλάβας πολιτείας.
Νεκρός,
με το γαρύφαλλο
στο χέρι.
Ειρηναίος Μαράκης
1/7/10 – 17/11/11
Χανιά Κρήτης
Still life of Carnations by Emile Vernon
Henri Matisse, γυναίκα στα πράσινα με γαρύφαλλο, 1909. Μουσείο Ερμιτάζ. Πετρούπολη.http://annagelopoulou.blogspot.com/
Μάρκος Μέσκος, [Και η έπαρση του κόκορα σημαίνει καλοκαίρι...]
Και η έπαρση του κόκορα σημαίνει καλοκαίρι
αυγινές ώρες λατρεμένες παρότι ντουφεκίζουν και καρατομούν
με γαρίφαλο και καρναφίλι έχε γεια ρομαντικέ μου Μάη!
Να πάμε πιο κάτω θέρος είναι το φως χρυσό
κεράσι ρούπκο δόξα της ρεματιάς και μπλάβο αηδόνι
θάμνοι που χαμογελούν αδιάφοροι στο μελισσολόι της ροδακινιάς
χνούδι τρυφερό μικρό πουλάκι κρέμεται στη φωλιά τρομαγμένο, θα πέσει;
καμπάνες της αγριαπιδιάς στη μάνα επείγον μήνυμα
γιατί κάτω δόντι οχιάς φαρμακωμένο
σιωπηλά στάχυα ώριμος καρπός και τσαντίρια θημωνιάς γεμάτα στάρι
βερίκοκα δαμάσκηνα πεπόνι
ευλογημένη ποδιά καλοκαιριού
Από τη συλλογή Τα φαντάσματα της ελευθερίας (1979)
https://www.translatum.gr/
Και η έπαρση του κόκορα σημαίνει καλοκαίρι
αυγινές ώρες λατρεμένες παρότι ντουφεκίζουν και καρατομούν
με γαρίφαλο και καρναφίλι έχε γεια ρομαντικέ μου Μάη!
Να πάμε πιο κάτω θέρος είναι το φως χρυσό
κεράσι ρούπκο δόξα της ρεματιάς και μπλάβο αηδόνι
θάμνοι που χαμογελούν αδιάφοροι στο μελισσολόι της ροδακινιάς
χνούδι τρυφερό μικρό πουλάκι κρέμεται στη φωλιά τρομαγμένο, θα πέσει;
καμπάνες της αγριαπιδιάς στη μάνα επείγον μήνυμα
γιατί κάτω δόντι οχιάς φαρμακωμένο
σιωπηλά στάχυα ώριμος καρπός και τσαντίρια θημωνιάς γεμάτα στάρι
βερίκοκα δαμάσκηνα πεπόνι
ευλογημένη ποδιά καλοκαιριού
Από τη συλλογή Τα φαντάσματα της ελευθερίας (1979)
https://www.translatum.gr/
Ειρηναίος Μαράκης: Γαρύφαλλο
Ειρηναίος Μαράκης: Γαρύφαλλο
Ειρηναίος Μαράκης: ΓαρύφαλλοLouise Michel - Κόκκινο γαρύφαλλο
Αν είναι να βαδίσουμε,αδέλφια, στο μαύρο κοιμητήρι
πετάξτε στην αδελφή σας, τελευταία ελπίδα ,
ένα κόκκινο γαρύφαλλο ανθισμένο.
Σαν ξυπνούσανε τα πλήθη,
τις μέρες τις στερνές της Αυτοκρατορίας,
ήταν το δικό σας το χαμόγελο,αδέλφια, κόκκινο γαρύφαλλο
που μας έλεγε ότι όλα γεννιούνται απ΄ την αρχή.
Σήμερα πια ανθίστε στη σκοτεινιά των θλιμμένων φυλακών.
Εμπρός, ανθίστε μέσα στο ζόφο της αιχμαλωσίας,
και πέστε σ΄όλους ότι αληθινά τους αγαπάμε.
Πέστε τους ότι, μέσα από το φεύγα του καιρού,
όλα ανήκουνε στο μέλλον.
Και πως ο βλοσυρός δυνάστης
έχει πιο σίγουρη θανή, παρά ο σκλαβωμένος.
*Tο ποίημα αυτό το έγραψε η Louise Michel σαν ύστατο αποχαιρετισμό στον Théophile Ferré , ηγέτη της παρισινής Κομμούνας και μεγάλο της έρωτα, λίγο πριν αυτός εκτελεστεί το Νοέμβρη του 1871.
Carnations In A Victorian Vase by Christopher Pierce
Κωστής Παλαμάς -Γαρούφαλα
Και τη δική σας την ψυχή, γαρούφαλα, ήπια!
Και τη δική σας την ψυχή, γαρούφαλα, ήπια!
Κι ο ψαράς μελαψός, και μελαψή και η χώρα
από την άρμη, απ’ τη νοτιά κι από τον ήλιο,
και γύρω στο λαιμό της μελαψής τής χώρας
σαν κύκλοι κοραλλένιοι τα γαρούφαλα είναι.
Γαρούφαλα των κήπων και των παραθύρων,
γαρούφαλα σα στέμματα και σαν αστέρια,
δώρα κάθε χεριού, καμάρια κάθε στήθους,
ω εσείς, που αραδαριά στα σκαλοπάτια ώς πέρα
το πέρασμα μυρώνετε του κάθε ανθρώπου,
και κάποτε το φόρεμα σας συνεπαίρνει,σαν αγέρι,
της νιας που ανεβοκατεβαίνει·
γαρούφαλα μεστά, γαρούφαλ’ άπλερα, άνθια
που δε λιγώνετε καθώς τα ρόδα, και, όπως
τα γιούλια, δε δροσολογάτε και τη σάρκα
και την ψυχή, και κρύβετε στην ευωδιά σας
κάτι απ’ της λιμνοθάλασσας τ’ αψύ το χνότο,
κι όταν είστε χλωμά σα λιγοθυμισμένες
παρθένες, κι όταν μια φωτιά κοσμοχαλάστρα
τα φύλλα σας φλογίζει, δίχως να τα καίει.
Γαρούφαλα, που πότε δείχνετε τη γύμνια
του κορμιού του παιδιάτικου φρεσκολουσμένου,
πότε τα παρδαλά νάνων τρελών στολίδια,
και πότε την πορφύρα των αυτοκρατόρων,
όλη η μεθύστρα η μουσική της κοκκινάδας
σαν απ’ ορχήστρα πολυόργανη βγαλμένη,
σκορπιέται από τα σπλάχνα σας και δε σωπαίνει,
και για τα μάτια μου αρμονίες όλο και παίζει.
Και τη δική σας την ψυχή, γαρούφαλα, ήπια!
 Ferdinand Hodler - Κορίτσι με γαρύφαλλα. 1886. |
Γιάννης Ποταμιάνος - Κόκκινα γαρύφαλλα
==================
Τώρα που η δυστυχία
Σαν άγριο άλογο
……………… Καλπάζει ξέφρενα
……………………………... στην πόλη
Έκλεισαν οι πόρτες
σφραγίστηκαν τα παράθυρα
Και εμείς χωθήκαμε
……………… σε βαθιά σεντούκια
παρέα με τις παλιές ιδέες
που θησαυρίσαμε στη νιότη μας
Και μια ανοιχτή πληγή
……………… στο στήθος
Όμως είναι ζωντανές της νιότης μας
……………………………... οι ιδέες
Αγάπες ανυπότακτες,
……………… πυρπολούνε το μυαλό μας
Ας ανοίξουμε λοιπόν
……………… τα πουκάμισά μας
Να δραπετεύσουν οι πυγολαμπίδες
Στους δρόμους ας βγούμε
……………… να γίνουμε πυροφάνια
Και το αίμα μας
ας γίνει κόκκινο λουλούδι
……………… στα πεζοδρόμια
Να ποτίσει το φουστάνι
……………… της ελπίδας
Ας βιαστούμε όμως πριν μαραθεί
το γεράνι, στην καρδιά μας
Να καρφώσουμε και πάλι
……………… Τα κόκκινα γαρίφαλα
στο πέτο μας
Και ας πνιγεί η πόλη, στην τσίκνα
……………… της εξέγερσης
=============================
5 Ιουνίου 2010
Γιάννης Ποταμιάνος
Πάμπλο Πικάσο - Ο Ανθρωπος με το γαρύφαλλο ( Νίκος Μπελογιάννης)
Όταν ρώτησαν τον Πικάσο γιατί δεν «έκλεισε» το πορτρέτο, ο καλλιτέχνης δήλωσε χαρακτηριστικά: «Το σκίτσο δεν είναι ατελές. Είναι ανοιχτό πάνω ακριβώς απ’ το κεφάλι του, γιατί τίποτα δε θα μπορούσε να περιορίσει τη σκέψη και τις ιδέες του. Όχι μια γραμμή. Ούτε καν μια σφαίρα.»
Γιάννης Ρίτσος - Ο Άνθρωπος με το Γαρύφαλλο.
ΣΗΜΕΡΑ το στρατόπεδο σωπαίνει.
Σήμερα ο ήλιος τρέμει αγκιστρωμένος στη σιωπή
όπως τρέμει το σακάκι του σκοτωμένου στο συρματόπλεγμα.
Σήμερα ο κόσμος είναι λυπημένος.
Ξεκρέμασαν μια μεγάλη καμπάνα και την ακούμπησαν στη γη.
Μες στο χαλκό της καρδιοχτυπά η ειρήνη.
Σιωπή. Ακούστε τούτη την καμπάνα.
Σιωπή. Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους
το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη.
Οι δολοφόνοι κρύβονται πίσω από τα μαχαίρια τους.
Τραβηχτείτε πέρα δολοφόνοι. Τραβηχτείτε πέρα.
Σιωπή. Οι λαοί περνούν σηκώνοντας στους ώμους τους
το μέγα φέρετρο του Μπελογιάννη.
ΤΟΥΣ ΣΚΟΤΩΣΑΝ. Τους σκότωσαν.
Ένας άνεμος που πέρασε μες απ’ το σκοτεινό τούνελ της σιωπής μας έφερε το μαντάτο.
Τους σκότωσαν. Τους σκότωσαν.
Δυο ξεχασμένοι γλόμποι ξεθωριάζουνε στην ξώπορτα της μέρας.
Τους σκότωσαν.
Ο Πέτρος που ξυρίζονταν στην αυλή μπρος σ’ ένα καθρεφτάκι της τσέπης απόμεινε με το χέρι στον αέρα κρατώντας την ξυριστική του μηχανή σα να κρατούσε με τα δύο του δάχτυλα το χέρι του κόσμου και να μετρούσε το σφυγμό του.
Ο Βαγγέλης που ’πινε το πρωινό του τσάι
απόμεινε με τη μπουκιά στο στόμα
σα να κρατούσε ανάμεσα στα δόντια του μια πέτρα.
Είταν πικρό το τσάι σήμερα. Αφουγκραζόμασταν
ένα μεγάλο αμάξι που σταμάτησε στο δρόμο –
ένας τροχός του χτύπησε στο βράχο.
Μπορεί να ’ταν ο τροχός της ιστορίας.
Γιατί η γριούλα που βούρτσιζε στην μπαλκονόπορτα
το μαύρο κυριακάτικο φουστάνι της
πέτρωσε εκεί σα να κατάλαβε
τι μαύρο που ’ναι το μαύρο χρώμα
σα να ’δε ανεβασμένη μια μαύρη σημαία στο κατάρτι του χρόνου.
Μπορεί και να ’ταν ο τροχός της ιστορίας. Τους σκότωσαν.
Σάλεψε ή γη. Σάλεψαν τ’ αγκωνάρια του ουρανού.
Σάλεψε το δοκάρι του σπιτιού. Σάλεψε ή κρεμασμένη λάμπα
όπως σαλεύει το καρύδι στο λαιμό του ανθρώπου που καταπίνει το λυγμό του.
Σιωπή. Σιωπή. Τους σκότωσαν.
Κι είταν παράξενο να βλέπεις που δε σαλέψανε καθόλου οι αγελάδες και τ αρνάκια στην ταμπέλα του χασάπικου,
μόνο σα να ’σκυψαν λιγάκι τα κεφάλια τους
και ν’ αφουγκράζονταν κάτου απ’ της γης ένα βαθύ-βαθύ ποτάμι.
Σιωπή. Σιωπή. Τους σκότωσαν.
Απόσπασμα
Carnations by CSA Images
Mίλτος Σαχτούρης - Η πληγωμένη άνοιξη
Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα-στάλα το αίμα
απ΄ όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφάχτηκαν
για να χτιστεί ένας πύργος κατακόκκινος
μ΄ ένα ρολόγι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά ΄ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά ΄ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ΄ ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της
Η πληγωμένη Άνοιξη τεντώνει τα λουλούδια της
οι βραδινές καμπάνες την κραυγή τους
κι η κάτασπρη κοπέλα μέσα στα γαρίφαλα
συνάζει στάλα-στάλα το αίμα
απ΄ όλες τις σημαίες που πονέσανε
από τα κυπαρίσσια που σφάχτηκαν
για να χτιστεί ένας πύργος κατακόκκινος
μ΄ ένα ρολόγι και δυο μαύρους δείχτες
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά ΄ρχεται ένα σύννεφο
κι οι δείχτες σα σταυρώνουν θά ΄ρχεται ένα ξίφος
το σύννεφο θ΄ ανάβει τα γαρίφαλα
το ξίφος θα θερίζει το κορμί της
Marigolds And Carnations is a painting by Susan S. Barmon
Γιώργος Σεφέρης -Ρουκέτα
Δεν είναι ούτε η θάλασσα
δεν είναι ούτε ο κόσμος
το γαλάζιο αυτό φως
στα δάχτυλά μας
κάτω από τα βλέφαρα
χίλιες αντένες
ψάχνουν ζαλισμένες
τον ουρανό
κόκκινο γαρούφαλο
κόκκινο γαρούφαλο
μοναχό στη γλάστρα
στάθηκες σαν έγραφα
μπρος μου σαν αγάπη
ήταν μια ελαφίνα
ήταν μια ελαφίνα
κίτρινη σα θειάφι
κι ήταν ένας πύργος
από χρυσάφι
μέτρησαν τα χρόνια τους
μέτρησαν τα χρόνια τους
πέντε κοράκια
μάλωσαν και σκόρπισαν
σαν πεντάλφα
τα μαλλιά της όμορφης
τα μαλλιά της όμορφης
τ’ άσπρισαν τα κρίνα
στο κορμί της όμορφης
έγραψα βιβλία.
Δεν μπορώ να ζω
Δεν μπορώ να ζω
όλο με παγόνια
μήτε να ταξιδεύω μερόνυχτα
μέσα στα μάτια της γοργόνας.
Flowers In Bottles Still Life - photograph by Tom Quartermaine
Έχω απάνω στο τραπέζι μου
τη φωτογραφία του ανθρώπου
με το άσπρο γαρούφαλο —
που τον ντουφέκισαν
στο μισοσκόταδο
πριν απ’ την αυγή,
κάτω απ’ το φως των προβολέων.
Στο δεξί του χέρι
κρατάει ένα γαρύφαλο
πούναι σα μια φούχτα φως
απ’ την ελληνική θάλασσα.
Τα μάτια του τα τολμηρά,
τα παιδικά,
κοιτάζουν, άδολα,
κάτω από τα βαριά μαύρα τους φρύδια.
Έτσι άδολα —
όπως ανεβαίνει το τραγούδι
σα δίνουν τον όρκο τους
οι κομμουνιστές.
Τα δόντια του είναι κάτασπρα —
ο Μπελογιάννης γελά.
Και το γαρύφαλο στο χέρι του
είναι σαν το λόγο πούπε στους ανθρώπους
τη μέρα της λεβεντιάς —
τη μέρα της ντροπής.
Ναζίμ Χικμέτ
https://www.koutipandoras.gr/
Pink Carnations In A Lantern , photograph by Tom Quartermaine
ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ
Α. Δημοτικό τραγούδι
Κοιμήσ' ανθέ της λεμονιάς, κλαδί της ματζουράνας,
Β. Αγάπη είχα στην ξενιτιά
Δυο μαύρα μάτια π' αγαπώ δεν είναι τρόπος να τα δω
αφού βρίσκονται στα ξένα και αλίμονο σε μένα.
Αγάπη έχω στην ξενιτιά, βάστα καημένη μου καρδιά
και την περιμένω να 'ρθει, το γαρίφαλο και τ' άνθη.
Γυρίζω νύχτα και πρωί, παν τα ματάκια μου βροχή
κι όλο σκέφτομαι εκείνη, ο καημός μου τι θα γίνει.
Της στέλνω γράμμα και γραφή, δεν είναι τρόπος για να 'ρθει,
για να 'ρθει να φιληθούμε την αγάπη να χαρούμε.
Της στέλνω τριαντάφυλλο μέσα στο κυδομάντηλο
το τριαντάφυλλο μαδιέται και η αγάπη μου μ' αρνιέται.
http://users.sch.gr/
Κοιμήσ' ανθέ της λεμονιάς, κλαδί της ματζουράνας,
γαρύφαλο της Βενετιάς, τριαντάφυλλο της Σπάνιας.
Παιδάκι μου, στην κούνια σου τρία δέντρα θα φυτέψω
το 'να να λένε μυρσινιά, το άλλο να λένε δάφνη,
Παιδάκι μου, στην κούνια σου τρία δέντρα θα φυτέψω
το 'να να λένε μυρσινιά, το άλλο να λένε δάφνη,
το τρίτο το καλύτερο, τριανταφυλλιά με τ' άνθη.
Ο δυόσμος κι ο βασιλικός κι η δόλια η ματζουράνα
Ο δυόσμος κι ο βασιλικός κι η δόλια η ματζουράνα
κείνα τα τρία μαλώνανε, κείνα τα τρία κολλιούνται
το ποιο 'ναι ομορφότερο, το ποιο μυρίζει κάλλιο.
https://fyshsthlogotexnia.weebly.com/
https://fyshsthlogotexnia.weebly.com/
Wine And Floral by John Zaccheo
Β. Αγάπη είχα στην ξενιτιά
Δυο μαύρα μάτια π' αγαπώ δεν είναι τρόπος να τα δω
αφού βρίσκονται στα ξένα και αλίμονο σε μένα.
Αγάπη έχω στην ξενιτιά, βάστα καημένη μου καρδιά
και την περιμένω να 'ρθει, το γαρίφαλο και τ' άνθη.
Γυρίζω νύχτα και πρωί, παν τα ματάκια μου βροχή
κι όλο σκέφτομαι εκείνη, ο καημός μου τι θα γίνει.
Της στέλνω γράμμα και γραφή, δεν είναι τρόπος για να 'ρθει,
για να 'ρθει να φιληθούμε την αγάπη να χαρούμε.
Της στέλνω τριαντάφυλλο μέσα στο κυδομάντηλο
το τριαντάφυλλο μαδιέται και η αγάπη μου μ' αρνιέται.
http://users.sch.gr/
ΜΟΥΣΙΚΗ
Κόκκινο Γαρύφαλλο
Καλλιτέχνης: Πάριος Γιάννης Αλεξίου Χαρούλα
Συνθέτης: Ιγνατιάδης Νίκος
Στιχουργός: Ιγνατιάδης Νίκος
Για να με γνωρίσεις μες στο πλήθος
φόρεσα γαρύφαλλο στο στήθος
από μια γιορτή που μόλις τέλειωσε
μια γιορτή που δίστασες να πας
Κόκκινο γαρύφαλλο, κόκκινο γαρύφαλλο
πάνω στο πουκάμισο, στο μέρος της καρδιάς
Κόκκινο γαρύφαλλο, κόκκινο γαρύφαλλο
πάρ’ το από το στήθος μου, ελπίδες να κρατάς
Ρώτησα χαμένη μες στο πλήθος
ποιος φοράει γαρύφαλλο στο στήθος
Κι ήρθα να το πάρω με τα χέρια μου
είναι αυτά τα χέρια που αγαπάς
Κόκκινο γαρύφαλλο, κόκκινο γαρύφαλλο
πάνω στο πουκάμισο, στο μέρος της καρδιάς
Κόκκινο γαρύφαλλο, κόκκινο γαρύφαλλο
πάρ’ το από το στήθος μου, ελπίδες να κρατάς
Ιακωβίδης Γεώργιος-Γαρίφαλα, 1916
Γαρύφαλλο στ' αυτί Αυλωνίτης Φωτόπουλος Σούλη Σαμπάχ
Άλμπουμ: Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο
Συνθέτης: Χατζιδάκις Μάνος
Στιχουργός: Σακελλάριος Αλέκος
Συνθέτης: Χατζιδάκις Μάνος
Στιχουργός: Σακελλάριος Αλέκος
Γαρύφαλλο στ’ αυτί και πονηριά στο μάτι
Η τσέπη άδεια πάντοτε, μα η καρδιά γεμάτη
Γαρύφαλλο στ’ αυτί και ποιος θα σου τ’ αρπάξει
Σφιχτή γροθιά το στήθος σου, που σκίζει το μετάξι
Χτύπα τα πόδια τσίφτισσα, τσιγγάνα τουρκογύφτισσα
Τσιγγάνα τουρκογύφτισσα, χτύπα τα πόδια τσίφτισσα
Γαρύφαλλο στ’ αυτί και στα μαλλιά μαντήλι
Είναι το στόμα σου δροσιά, είναι φωτιά τα χείλη
Γαρύφαλλο στ’ αυτί, στο στόμα το τσιγάρο
Πού είναι το τσαντίρι σου, για να `ρθω να σε πάρω
Φέρε μια βόλτα τσίφτισσα, τσιγγάνα τουρκογύφτισσα
Τσιγγάνα τουρκογύφτισσα, φέρε μια βόλτα τσίφτισσα
Η κόρη της θάλασσας
Καλλιτέχνης: Ζωγράφος Γιώργος
Συνθέτης: Μαμαγκάκης Νίκος
Στιχουργός: Καρύδης Νίκος
Ψάχνω μες σε κλειδωμένα συρτάρια,
ψάχνω μέσα σε ξεχασμένες κασέλες,
ψάχνω μέσα στα μάτια μου,
σαν μοναξιά ψηλού βουνού,
σαν ρίζα εκατόχρονου δέντρου,
σαν αγέρας παλιός, πελαγίσιος,
ο καιρός που σ’ αγαπώ ίδιος.
Κορίτσι της θάλασσας που γελά,
ο σημερινός, ο αυριανός,
δεν μπορεί, κάποιος ήλιος
ταξιδευτής θα σε φέρει,
αλτάνα με τα είκοσι γαρύφαλλα
σε κάποιον ήλιο θα σε κερδίσω,
θα σε κερδίσω.
Ο καιρός που σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, ξεκινά
μέσα από τα Κρητικά περβόλια,
αγκαλιασμένος με γαρύφαλλα,
τραγουδημένος με μαντινάδες,
ξεκινά μέσα από τα πρώτα πετράδια
ζωγραφισμένος με πράσινα
και κίτρινα χρώματα.
Καλλιτέχνης: Ζωγράφος Γιώργος
Συνθέτης: Μαμαγκάκης Νίκος
Στιχουργός: Καρύδης Νίκος
Ψάχνω μες σε κλειδωμένα συρτάρια,
ψάχνω μέσα σε ξεχασμένες κασέλες,
ψάχνω μέσα στα μάτια μου,
σαν μοναξιά ψηλού βουνού,
σαν ρίζα εκατόχρονου δέντρου,
σαν αγέρας παλιός, πελαγίσιος,
ο καιρός που σ’ αγαπώ ίδιος.
Κορίτσι της θάλασσας που γελά,
ο σημερινός, ο αυριανός,
δεν μπορεί, κάποιος ήλιος
ταξιδευτής θα σε φέρει,
αλτάνα με τα είκοσι γαρύφαλλα
σε κάποιον ήλιο θα σε κερδίσω,
θα σε κερδίσω.
Ο καιρός που σ’ αγαπώ, σ’ αγαπώ, ξεκινά
μέσα από τα Κρητικά περβόλια,
αγκαλιασμένος με γαρύφαλλα,
τραγουδημένος με μαντινάδες,
ξεκινά μέσα από τα πρώτα πετράδια
ζωγραφισμένος με πράσινα
και κίτρινα χρώματα.
Ιακωβίδης Γεώργιος-Γαρύφαλλα
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
Νίκος Μπελογιάννης
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο (ταινία)
Ο άνθρωπος με το γαρύφαλλο είναι ελληνική δραματική, ιστορική, βιογραφική κινηματογραφική ταινία του 1980. Τη σκηνοθεσία υπέγραψε ο Νίκος Τζίμας, ενώ ο ίδιος έγραψε και το σενάριο, μαζί με τον δημοσιογράφο της Ελευθεροτυπίας Πότη Παρασκευόπουλο. Το σενάριο είναι βασισμένο στις τελευταίες μέρες του Νίκου Μπελογιάννη. Η παραγωγή έγινε από την «Άρμα Φιλμ». Στην ταινία πρωταγωνιστούν οι Φοίβος Γκικόπουλος, Πέτρος Φυσσούν, Μίρκα Παπακωνσταντίνου, Κώστας Καζάκος, Αντώνης Αντωνίου, Μάνος Κατράκης, Αλέκος Αλεξανδράκης και άλλοι γνωστοί Έλληνες ηθοποιοί.
Η ταινία θεωρείται άκρως πολιτικοποιημένη, ενώ πολλοί ηθοποιοί ανήκαν και στον χώρο της Αριστεράς (Κώστας Καζάκος, Αλέκος Αλεξανδράκης, Μάνος Κατράκης, Αντώνης Αντωνίου) και προκάλεσε αίσθηση όταν κυκλοφόρησε, παρ' όλα αυτά η εμπορική της επιτυχία ήταν τεράστια. Συγκεκριμένα ήρθε πρώτη σε εισπράξεις τη σεζόν που προβλήθηκε. Επίσης, βραβεύθηκε από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, την Ένωση Κριτικών Κινηματογράφων Αθήνας, αλλά και από το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Μόσχας, με ειδικό βραβείο.
Η ταινία περιστρέφεται γύρω από τη δράση και την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη, δίνοντας έμφαση στη γνωστή απολογία του. Τοποθετείται μετά το τέλος του Εμφυλίου Πολέμου, και εξιστορεί τη δράση όχι μόνο του Μπελογιάννη αλλά και των υπόλοιπων συντρόφων του, ενώ σχολιάζει και το πολιτικό κλίμα που επικρατούσε τότε στην Ελλάδα.
Πλοκή
Η ταινία ξεκινά στη Μακρόνησο, αναδεικνύοντας τις δύσκολες στιγμές που έζησαν εκεί οι πολιτικοί κρατούμενοι. Μετά δείχνει το κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα μετεμφυλιακά, και τα εγκλήματα που συνέχισαν να δέχονται οι κομμουνιστές. Μετά η ταινία μεταφέρεται στο αεροδρόμιο, όπου κατέφθασε ο Νίκος Μπελογιάννης, από τη Ρουμανία. Μετά τον δείχνει να καταλύει στο ξενοδοχείο και αργότερα, να βρίσκει κάποιους συντρόφους του, και αυτοί με τη σειρά τους μεταδίδουν πως έφθασε στην Ελλάδα. Το άλλο πρωί συναντά την Έλλη Παππά και, δινόντάς της ένα κόκκινο γαρύφαλλο, πάνε να βρουν τον Νίκο Πλουμπίδη, που ήταν τότε ο Γενικός Γραμματέας του παράνομου ΚΚΕ, ο οποίος ήταν άρρωστος και μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο.
Αργότερα, η ταινία δείχνει τη συνέχιση της δίωξης εις βάρος των κομμουνιστών και μεταφέρεται στην ομιλία του τότε πρωθυπουργού της Ελλάδας, Νικόλαου Πλαστήρα, ο οποίος προκαλεί αντιδράσεις με τις δηλώσεις του, ενώ πολλοί τον θεωρούν φιλοκομμουνιστή και θέλουν να τον ρίξουν. Παράλληλα, η ταινία δείχνει και την επιρροή της χώρας από τις ΗΠΑ. Κατόπιν, η ταινία δείχνει μία μυστική συγκέντρωση κομμουνιστών, στην οποία συζητάνε το πρόγραμμα του κόμματός τους. Τότε, πέφτουν θύματα μπλόκου, μαζί τους και ο Μπελογιάννης, ο οποίος αποτρέπει στους συντρόφους τους να φύγουν, γιατί λέει: «Όχι, σύντροφε, είναι αργά. Θα μας σκοτώσουν όλους σαν σκυλιά. Θα αναγκαστούν να μας περάσουν από δίκη. Θα δώσουμε μία μάχη. Κάτι είναι κι αυτό». Όμως τελικά δεν είχαν έρθει για αυτούς, αλλά για κάποιους άλλους κομμουνιστές, που ζούσαν εκεί γύρω. Παράλληλα ξεκινά και το ειδύλλιο μεταξύ Μπελογιάννη και Παππά. Αργότερα κι ενώ προσπαθούσε να αφήσει κρυφά ένα γράμμα σε ένα ακατοίκητο σπίτι, τον πιάνουν επ' αυτοφόρω, εκείνος τρώει το γράμμα και εκείνοι κάνουν τη σύλληψη. Παράλληλα πιάνουν και την Έλλη Παππά, η οποία κυοφορεί το παιδί του Μπελογιάννη.
Κατόπιν δίκης όσοι κομμουνιστές πιάστηκαν καταδικάστηκαν σε θάνατο, με τον Πλαστήρα να θέλει να αποσοβήσει κάτι τέτοιο ανακοινώνοντας στον Τύπο ότι κανείς δε θα εκτελεστεί. Μετά ζητούν από τον Νίκο Μπελογιάννη για να γλιτώσει το απόσπασμα να απαρνηθεί εγγράφως τις ιδέες του, πράγμα που αρνείται. Ωστόσο, βρίσκουν έναν ασύρματο, και τους καταδικάζουν αυτή τη φορά ως κατασκόπους της Σοβιετικής Ένωσης. Κατόπιν ξεκινά η δίκη. Η ταινία καθιστά σαφές ότι καταδικάστηκαν αποκλειστικά για τις ιδέες τους και όχι για κάποιο έγκλημα που διέπραξαν. Ενώ μετά ξεκινά και η περίφημη απολογία του Μπελογιάννη. Παράλληλα, έγινε προσπάθεια να σωθεί ο Μπελογιάννης από τους συντρόφους του, την Έλλη Παππά, δεν την καταδίκασαν σε θάνατο γιατί ήταν έγκυος.
Ημέρα Κυριακή. Στη φυλακή, όπου βρισκόταν ο Μπελογιάννης μπαίνει ο φύλακας μέσα και του λέει: «Νίκο, σήκω!», κι εκείνος απαντά: «Πάμε για καθαρό αέρα;». Μετά γράφει ένα γράμμα στην Παππά και ακολουθεί τον φύλακα. Τότε, οι φυλακισμένοι τραγουδούν το Εμπρός της γης οι κολασμένοι, αποχαιρετώντας έτσι τους συντρόφους τους, που πάνε για εκτέλεση. Στον παπά που του ζήτησε να πει κάτι ύστατο, του λέει: «Να είμαστε εμείς οι τελευταίοι». Και τους εκτελούν. Η ταινία τελειώνει με εκατοντάδες γαρύφαλλα όπου πέσαν οι εκτελεσθέντες και από πίσω δείχνει διάφορες εικόνες: τον Γρηγόρη Λαμπράκη στην περίφημη πορεία ειρήνης, τη διχοτόμηση της Κύπρου κ.ά.
Το σενάριο γράφτηκε από τον σκηνοθέτη της ταινίας Νίκο Τζίμα. Είναι βασισμένο, στη ζωή και το έργο του Μπελογιάννη και, κυρίως, τις ημέρες που έφτασε στην Ελλάδα από τη Ρουμανία, έως και το 1952, που εκτελέστηκε. Αν και καταπιάνεται με ιστορικά θέματα, το σενάριο θεωρείται ακριβές.[10]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου