Η φαρμακωμένη
Τα τραγούδια μου τα λεγες όλα
Τούτο μόνο δεν θέλει τὸ πεις,
Τούτο μόνο δεν θέλει τ᾿ ακούσεις,
Αχ! την πλάκα του τάφου κρατείς.
Ω παρθένα! αν ημπόρειαν οι κλάψαις
Πεθαμένου να δώσουν ζωή,
Τόσαις έκαμα κλάψαις για σένα,
Που θελ᾿ έχεις την πρώτη πνοή.
Συφορά! σε θυμούμ᾿ εκαθόσουν
Σ᾿ το πλευρό μου με πρόσωπο αχνό
«Τί έχεις» σου ῾πα και συ μ᾿ αποκρίθης
«Θα πεθάνω, φαρμάκι θα πιω ».
Με σκληρότατο χέρι το πήρες,
Ωραία κόρη, κι αυτό το κορμί,
Που του έπρεπε φόρεμα γάμου,
Πικρό σάβανο τώρα φορεί.
Το κορμί σου εκεί μέσα στον τάφο
Το στολίζει σεμνή παρθενιά,
Του κακού σε αδικούσεν ο κόσμος,
Και σοῦ φώναζε λόγια κακά.
Τέτοια λόγια αν ημπόρειες ν᾿ ακούσεις,
Οχ το στόμα σου τ᾿ ήθελε βγει;
«Το φαρμάκι που επήρα, και οι πόνοι,
Δεν εστάθηκαν τόσο σκληροί.
Κόσμε ψεύτη! ταις κόραις ταις μαύραις
κατατρέχεις όσο είν᾿ ζωνταναίς,
Σκληρέ κόσμε! και δεν τους λυπάσαι
Την τιμήν, όταν είναι νεκραίς.
Σώπα, σώπα! θυμήσου πως έχεις
Θυγατέρα, γυναίκα, ἀδελφή,
Σώπα η μαύρη κοιμάται στο μνήμα
καὶ κοιμάται παρθένα σεμνή.
Θα ξυπνήσει την ύστερη ημέρα,
Εις τον κόσμον ομπρός να κριθεί,
Και στον Πλάστη κινώντας με σέβας
Τα λευκά της τα χέρια θα πει:
«Κοίτα μέσα στα σπλάχνα μου, Πλάστη!
τα φαρμάκωσα αλήθεια η πικρή,
καὶ μου βγήκε οχ το νου μου, Πατέρα
Που πλασμένα μου τάχες Εσύ.
Όμως κοίτα στα σπλάχνα μου μέσα,
Που το κρίμα τους κλαίνε, και πες ,
Πες του κόσμου, που φώναξε τόσα,
Εδώ μέσα αν είν᾿ άλλες πληγαίς».
Τέτοια ομπρός εις τον Πλάστη κινώντας
Τα λευκά της τα χέρια θα πει.
«Σώπα, κόσμε! κοιμάται στο μνήμα,
καὶ κοιμάται παρθένα σεμνή».
Η μούσα του Διονυσίου Σολωμού για το ποίημα «Φαρμακωμένη» ήταν η τραγική Μαρία Παπαγεωργοπούλου. Ο εθνικός ποιητής της Ελλάδας έγραψε το ποίημα το 1826 για να υπερασπίσει τη φίλη του, Μαρία, από τα κακά λόγια της κερκυραϊκής κοινωνίας. Η νεαρή Μαρία είχε την κακή τύχη να ερωτευτεί έναν παντρεμένο άντρα. Το ειδύλλιό τους έγινε γνωστό και ο κόσμος τη «μαστίγωσε» με τα λόγια του. Κανείς δεν ενδιαφέρθηκε να πιστοποιήσει την εγκυρότητα των πληροφοριών. Οι φήμες για έναν παράνομο έρωτα αρκούσαν για να την καταδικάσουν. Η Μαρία ήταν φίλη του Διονυσίου και ο ποιητής με γενναιότητα μοιράστηκε μαζί της το βάρος της κοινωνικής κατακραυγής. Ο Σολωμός δεν σταμάτησε να κοντράρει την κακία του κόσμου ούτε στιγμή και με κάθε τρόπο υποστήριζε την κοπέλα. Η κερκυραϊκή κοινωνία του 19ου αιώνα όμως, ήταν άτεγκτη σε ζητήματα ηθικής τάξης. Οι δήθεν ανήθικες γυναίκες, που τολμούσαν να ξεπεράσουν τα αυστηρά όρια που είχε θέσει ο κόσμος, δεν είχαν καμία ελπίδα να αποκατασταθούν. Σε μια εποχή που η υπόληψη και η τιμή της γυναίκας ήταν η μοναδική της περιουσία, η Μαρία ήξερε ότι τίποτα δεν θα άλλαζε για εκείνη. Η κοπέλα λύγισε και ηττήθηκε. Απελπισμένη, ήπιε δηλητήριο και πέθανε....
Ο ποιητής έγραψε:
«Τί έχεις» σου ῾πα και συ μ᾿ αποκρίθης
«Θα πεθάνω, φαρμάκι θα πιω ».
Με σκληρότατο χέρι το πήρες,
Ωραία κόρη, κι αυτό το κορμί,
Που του έπρεπε φόρεμα γάμου,
Πικρό σάβανο τώρα φορεί.
«Θα πεθάνω, φαρμάκι θα πιω ».
Με σκληρότατο χέρι το πήρες,
Ωραία κόρη, κι αυτό το κορμί,
Που του έπρεπε φόρεμα γάμου,
Πικρό σάβανο τώρα φορεί.
Εκτός απ’ τη μοιχεία, η Μαρία, μετά θάνατον πια, είχε αποκτήσει και το στίγμα της αυτοκτονίας, που απαγορεύεται στον Χριστιανισμό. Κανείς δεν έχει δικαίωμα να αφαιρέσει ζωή, ούτε καν τη δική του. Η Μαρία δεν μπορούσε να ταφεί με ορθόδοξη τελετή. Ο Σολωμός δεν άντεξε άλλο την υπερβολή του κόσμου και την αδικία. Έγραψε τη «Φαρμακωμένη» για να σώσει ότι μπορούσε από την υστεροφημία της αγαπημένης του φίλης. Ο ποιητής ήταν τόσο αγαπητός στον κόσμο, που οι περισσότεροι του έδωσαν συγχαρητήρια για το ποίημα, ακόμα και αν οι ίδιοι κατηγορούσαν τη Μαρία. Όμως, δεν έλειψαν κι οι «φαρμακόγλωσσες», που διέδωσαν παντού ότι ο Σολωμός βιάστηκε να υπερασπίσει τη Μαρία, επειδή διατηρούσε ερωτικό δεσμό μαζί της. Ο Διονύσιος απελπίστηκε με την αντίδραση του κόσμου. Πάσχισε να διαψεύσει τις φήμες, αλλά δεν τα κατάφερε εντελώς.
Οι φήμες
Ο ποιητής είχε αδυναμία στο «ωραίο» φύλο και οι ερωτοτροπίες του συχνά διασκέδαζαν τους κατοίκους της Κέρκυρας. Οι ερωτικές του σχέσεις ήταν πάντα σύντομες και ο Σολωμός δεν παντρεύτηκε ποτέ. Ο κόσμος έλεγε ότι είχε πάντα δύο πανέμορφες υπηρέτριες στο σπίτι του για να τις κοιτάζει και να εμπνέεται. Ο Σολωμός συνήθιζε να λέει για τις γυναίκες: «Είναι κι αυτό ποίηση και μάλιστα από την εκλεκτότερη και αληθινότερη. Γιατί εδώ πλέον συνδυάζεται η ποίηση με την πραγματικότητα και η ιδέα με την ύλη». Ο κόσμος πίστεψε πολύ εύκολα ότι η ανήθικη Μαρία είχε βρεθεί στην αγκαλιά του γυναικά ποιητή. Έφτασαν στο σημείο να πουν ότι αποτέλεσμα του δεσμού τους ήταν μία νόθα κόρη τα ίχνη της οποίας είχαν χαθεί....
πηγή http://www.mixanitouxronou.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου