Γουόλε Σογίνκα "Η Σαμαρκάνδη,και οι άλλες αγορές που γνώρισα"

Επιμέλεια - επιλογή κειμένων :  Μαρία Συροπούλου 

Υπαίθρια εμπορεύματα στη Σαμαρκάνδη από : http://www.tovima.gr/

" Ο κόσμος είναι μια αγορά..."-τραγούδι των Γιαρούμπα

Η αγορά είναι απάνεμο λιμάνι για την περιπλανώμενη ψυχή

Ή απλά γι αυτόν που θέλει να στοχαστεί.Κάθε πάγκος
Είναι ιερό και ναός,μια μαγική σπηλιά με ενθύμια.
Οι δρόμοι της είναι στοές που μας ταξιδεύουν,

Όλους εμάς τους κυνηγούς της ευκαιρίας,από τη μια άκρη

της γης,στην άλλη,καταργώντας 

Το χρόνο,ξσναζωντανεύοντας τόπους και ιστορίες χαμένες.

Η αγορά είναι εκεί που η Σαμαρκάνδη εισβάλλει 

Στο Γιοχάνεσμπουργκ,και όταν κλείνουν τα παραθυρόφυλλα, 

Φεύγει χωρίς λύπη χωρίς ν'αφήσει ίχνη 

Μέχρι την επόμενη μετενσάρκωση.Η αγορά είναι

 Στο Πορτομπέλο,στο Λονδίνο,εκεί που ακούς να λένε

 Καράκας και Γιορούμπα,Καταλανός ή Κουρασάν, 

Και ενώ το σκληρό νόμισμα αλλάζει χέρια, 

Σε παρασύρει ανάλαφρα σε ρευστούς δρόμους,εκεί όπου 

Πλουτίζουν οι αισθήσεις σε μια ανταλλαγή χωρίς το χρήμα.

. . Εμπόριο και ιεροί τόποι,άγιοι και έμποροι 

Έζησαν πάντα σαν αδελφές ψυχές,δίνοντας τροφή 

Στις ανάγκες της σάρκας και του πνεύματος -ψωμί 

Και άρτος,κρασί και αγιασμένο νερό,κηρύγματα, 

Φυλαχτά και ροζάρια,ο ευλογημένος 

Μάρσιπος της γης ή τα μαγικά τροπάρια,οι κλειδαριές, 

Και τα κοσμήματα τα κρεμασμένα στο στήθος με τα ζωγραφισμένα μυστικά

 . . Κι όμως,εδώ κι εκεί,κάποιος οργίζεται-θυμάστε 

Τον πρίγκιπα της ειρήνης,όταν τον κατέλαβε μανία στη συναγωγή 

Που είχε καταντήσει αγορά;

Μαστίγωσε τους παραβάτες 

Με τα λόγια και το μαστίγιό του;

Αυτό το μαστίγωμα στο τέλος τέλος, 

Ηταν ευγενές.

Ζηλευω αυτούς τους τοκογλύφους του παρελθόντος 

Που έτσι πλήρωσαν τις αμαρτίες τους και τη δική μου,

Της εποχής μας

 . . Τώρα-μπες σ' ενα κρυφό πέρασμα ανάμεσα στους πάγκους- 

Μια κουρτίνα ανοίγει.

Τα εμπορεύματα εδώ μέσα δεν ειναι ποτέ εκτεθειμένα 

Βαλμένα με τάξη,κρυφά περιμένουν την πελατεία που ξέρει 

Τους μυστικούς χάρτες κάθε αγοράς. 

Καπνοί που λεηλατούν,κι έπειτα γυμνώνουν το μυαλό 

Σε μια έκσταση άγνωστη στην αρχαία Σαμαρκάνδη- 

Αυτοί που τωρα ψάχνουν,ταξιδεύουν σε αχαρτογράφητες ρότες

 Στις αγορές εξω από τον κόσμο,λιώνουν 

Μέσα στις κηλίδες του ήλιου που παγιδεύτηκαν στα μάτια τους

.. . . Τόσα πολλά για τον παλιό καιρό-σήμερα η μουσική έχει σωπάσει. 

Οι αγορές,αδελφές της Σαμαρκάνδης,σ'αυτές εδώ τις ηπείρους 

Έχουν πέσει σε μοιρολόγια χωρίς δάκρυα,έχουν εκπέσει 

Σε αδύναμους θρήνους κάτω από αχυρένιες στέγες που καταρρέουν. 

Το να "σκοτώσεις" σήμερα στην αγορά 

Αποδεικνύεται ίσως υπερβολικά αληθινό,όταν οι φανατικοί περπατούν αλαζονικά ως μεσάζοντες 

Στους άρχοντες της αγοράς ενός αθέατου παραδείσου

 . . Είναι καιρός για ανάταση.. 

Πέρα από χυδαίες πολιτικές,πέρα από τη μικρότητα ... 

Όποιος σκοτώνει στο όνομα της αγάπης του θεού σκοτώνει την αγάπη,σκοτώνει το θεό, Οποιος σκοτώνει στο όνομα του θεού αφήνει το θεό 

Χωρίς όνομα.

Στην αγορά,ο ωκεανός συναντά τη θάλασσα 

Και τα ποτάμια αφήνουν τα απομεινάρια τους στα ράφια της- 

Στην αγορά,η καμπύλη του ουράνιου τόξου γίνεται κύκλος 

Εκεί που ενώνονται οι σκόρπιες φυλές ενός πολυάσχολου κόσμου 

Ανάμεσα στις σιωπηλές λεπίδες από τα σπαθιά και τα δόρατα 

Ανάμεσα σε παμπάλαια μουσκέτα,δηλητηριώδεις αιχμές και αφρικανικά ρόπαλα. 

Τους φύλακες αυτής της χαμένης,θαυμαστής εκδοχής, 

Γεμάτης από τις χαμένες γνώσεις,τα χαμένα ταξίδια του μυαλού. 

Ο χώρος των ονείρων μένει απαραβίαστος,

 Ισότιμος μέσα στην αγορά 

Παρότι η βεβήλωση παραμονεύει ...

Γουόλε Σογίνκα (Wole Soyinka) βραβείο Νόμπελ 1986 Μετάφραση Ελένη Χατζή

 Ο Γουολε Σογίνκα ,Νιγηριανός συγγραφέας,πολιτικός ακτιβιστής και πανεπιστημιακός δάσκαλος είναι ζωντανός θρύλος για τη μαύρη φυλή και τη λογοτεχνική,πολιτική και ακαδημαϊκή διανόηση αν και το λογοτεχνικό του έργο δεν είναι τοσο γνωστό στο λαό του για τον οποίο με τόσο σθένος αγωνίστηκε.Κλείστηκε για δυο χρόνια στην απομόνωση από το στρατηγό Γκόουον,οταν προσπάθησε να μεσολαβήσει για να αποφευχθεί ο πόλεμος της Μπιάφρας,εξορίστηκε για τέσσερα χρόνια από τη χώρα του από το δικτατορικό καθεστώς του Αμπάτσα κι έχει περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του μέσα σε ένα αεροπλάνο,προσπαθώντας πότε να γλιτώσει από το θάνατο,πότε να οργανώσει την αντίσταση στα δικτατορικά καθεστώτα και να μάχεται την κατάχρηση εξουσίας,το προβλημα της τρομοκρατίας και τη ριζοσπαστικοποίηση των μουσουλμάνων σε όλο τον κόσμο και τη χώρα του.Η γραφή του είναι δυνατό όπλο για να αντιμετωπίσει την πολιτική και κοινωνική αυθαιρεσία και καταπίεση,την ακόρεστη δίψα για εξουσία,κατάχρηση,διαφορά και απάνθρωπη συμπεριφορά,φαινόμενα πολυ συχνά στη χώρα του όπως βέβαια και στο δικό μας κόσμο ,το δυτικό. "Και τώρα λοιπόν τι είναι η εξουσία; Όλοι ξέρουμε τί κάνει.Η εξουσία παίρνει την ελευθερία των άλλων και την υποκαθιστά με το φόβο"

ΜΑΡΙΑ ΣΥΡΟΠΟΥΛΟΥ