ΠΙΝΑΚΕΣ ΚΙ ΥΠΕΡΒΑΣΕΙΣ
Απόδημος του Ελληνισμού, ο Μανώλης Αλυγιζάκης, είναι μεγάλη ηθική και πνευματική αξία
για όλους μας — και ανά τον κόσμο ομογενείς. Αποτελεί ένα φωτεινό ορόσημο, ένα φάρο διδαχής της σύγχρονης γραμματείας, ένα σχολείο Ελληνισμού όπου γης!
Η ποιητική συλλογή με τίτλο «Πίνακες και Υπερβάσεις» πιστοποιεί την αδιάπτωτη λατρεία του συγγραφέα για την λογοτεχνία και κάθε μορφή τέχνης. Ας μιλήσουμε όμως για το συγκεκριμένο ποιητικό έργο του.
Κύριο θέμα η έμπνευση από τα εικαστικά δώρα του φίλου του καταξιωμένου ζωγράφου Κεν
Κίρκμπυ που στάθηκαν αφορμή να μας αποκαλύψει σε θεματικό επίπεδο, το μεγάλο εύρος του ταλέντου του, καθώς μας μεταφέρει τα στοιχεία και το μήνυμα ενός άλλου καθαρού πολιτισμού στις ψυχές μας.
Γράφει για το Μεγάλο Πνεύμα που είναι οδηγητής του ανθρώπινου νου, για την πεμπτουσία
των όντων. Προσεγγίζοντας τον ποιητή, εμβαθύνοντας το δυνατό στην πολυμορφία του νόημα κάθε στίχου, κατανοούμε το δύσκολο εγχείρημα για πολλούς, αλλά όχι για τον Μανώλη, που με γοητευτικό τρόπο ως προς τη θεματική του γραφή απογειώνει τις εικόνες, αναλύοντας τον φιλόσοφο μόχθο χιλιετιών, παραδίδει στον αναγνώστη όχι ως σύστημα αλλά ως σπουδή την ανάλυση της ψυχής των εικόνων. Αυτόματα μέσω του ποιητή γίνεται ερμηνευτής ο αναγνώστης και σίγουρα ο κάθε αναγνώστης δίνει και τις δικές του προεκτάσεις στα τοπία, τα υλικά αγαθά και το Μεγάλο Πνεύμα που παντού κυριαρχεί. Μας μεταφέρει έτσι το βιβλίο σ’ έναν ιδεατό χώρο που παραστατικοποιεί την χρονικότητα, απελευθερώνοντας την αιτιότητα του Πνεύματος.
Κάθε εικαστικό στην αριστερή σελίδα του βιβλίου γίνεται αφετηρία στον διάκοσμο του ορθού λόγου. Το Μεγάλο Πνεύμα που σχεδόν σ’ όλα τα ποιήματα πρωτοστατεί, είναι το προστατευτικό πνεύμα που μπορεί να έχει την μορφή αντικειμένου, ζώου, ακόμα κι ενός φυσικού φαινομένου. Έχε άμεση σχέση ακόμα στις τελετές μύησης στους νεαρούς της φυλής της Αμερικανικής υπαίθρου, είναι εν ολίγοις υπέρτατη θεότητα που προέρχεται από τη μυθολογία των ιθαγενών.
Όταν λέμε Μεγάλο Πνεύμα σ’ αυτό το βιβλίο εννοούμε το καλό πνεύμα, ένα ανώτατο ιδεολογικό όν, που είναι ο συνδετικός κρίκος ανάμεσα στον άνθρωπο και στον ουρανό, ανάμεσα στα ζώα και τα φυτά και ανάμεσα σε κάθε τι ορατό και αόρατο. Είναι ο σύνδεσμος οδηγός για την ανώτερη και πνευματική γνώση. Η σοφία των Ινδιάνων αναφέρει σε τρεις στίχους ενδεικτικά την αξία της κι επιγραμματικά λέει:
Ξύπνα με το φως του ήλιου να προσευχηθεί.
Να προσεύχεσαι συχνά και μόνος.
Το Μεγάλο Πνεύμα θ’ ακούσει, αρκεί να μιλήσεις
Διαβάζοντας τούτη τη συλλογή, η καταγωγή του Μανώλη παύει να έχει μονοτοπικό χαρακτήρα και ως εκ τούτου γίνεται οικουμενική η ταυτότητα του. Πλήρωμα ζωής, αποκαλυπτικός ο φωτισμός εκ των έσω του, μας βοηθά να βλέπουμε το σήμερα με τα παγκόσμια προβλήματα που είναι τα τραγικά παιδιά της αδιαφορίας, του κέρδους και της ύλης.
Θελκτικά, συγκινησιακά, υποβλητικά, πολύμορφα, συχνά φαντασμαγορικά σε διδαχή και εικόνες, τα ποιήματα, δείχνουν τι υποκρύπτει το βάθος της ψυχής του ποιητή. Μνήμη και κρίση διαπλέκονται συναποκαλύπτοντας κάθε χιλιοστό του μυστικού των εικαστικών και της ίδιας της γραφής του έτσι ώστε ο λόγος που εμπνέεται είναι επόμενος και η ποίηση φαινόμενο της ουσίας. Αυτό φαίνεται καθαρά στις αλληγορικές έννοιες της συμβολικής γραφής με την πρώτη ματιά, όπου επενδύοντας στη συνείδηση, ασκώντας τη μνήμη, γεννιέται κρίση ορθή δίνοντας πνοή σε αμφότερα, δηλαδή εικαστικά και λόγο.
Έτσι έχουμε συνεχή, άχρονη, άφθαρτη ολότητα σε κάθε ποίημα του Μανώλη που με αμεσότητα ταυτίζεται σε διδασκαλία. Υπάρχει μια αρχή του προϋπόθεση, η οποία τείνει να μας δώσει την συνέχεια και το πάντρεμα αίσθησης και αντίληψης.
Το γίγνεσθαι της αισθητής φύσης, η τοπικότητα, οι πέτρες φύλακες, αποκτούν γλώσσα που δεν είναι άλλη από τη γλώσσα του ποιητή. Πιο αναλυτικά, παίρνει τα αισθητά εικαστικά, έχοντας πηγή την αντίληψη η οποία ενεργοποιείται ως αίσθηση κι έτσι τα είδωλα των εικόνων αποκτούν σχέση με την πραγματικότητα και συμμετέχουν στις ψυχικές διεργασίες. Δείχνει λοιπόν το αυτογενές ταλέντο, χάρισμα θα έλεγα, της αυτοσύλληψης, χρησιμοποιεί ως έγχρονες υποστάσεις π.χ. τις ακίνητες πέτρες και με απόλυτη διεισδυτικότητα τις κάνει φρουρούς σκέψης
Αμεσοδιανοητική γέννεση της πρωτοπληροφορίας των ματιών και με τους στίχους του κάνει τον φυσικό κόσμο προέκταση του ιδεατού και αντίστροφα. Χωρίς γλωσσικούς όρους σχετικοποιεί και τα δύο, μεταφέροντας την ετυμολογία της λέξης αγάπη, αλά ως συγκεκριμένη διάθεση που εκφράζει το οικουμενικό της αντίκρισμα.
Η σιωπή της σκέψης, η παρατήρηση των εικόνων ομιλεί πριν το λόγο και ο ακολουθών λόγος του Μανώλη είναι άριστος λόγος της ιδέας του Αγαθού. Καταλήγουμε στο ότι, ο ίδιος με την βοήθεια του Μεγάλου Πνεύματος χρησιμοποιεί την ποίηση σαν πρίσμα που πολυδιαθλά την πραγματικότητα αυτών που απλώς κοιτούν. Οι σημερνοί άνθρωποι σαν πλειοψηφία αγνοούν το Μεγάλο Πνεύμα και το Θείο δρόμο του, έχοντας προσωπικούς θεούς τους συμφέροντος, γι’ αυτό ακριβώς το λοιδορούν, το καταδιώκουν, σε αντίθεση με τον Μανώλη που το ανακηρύσσει σε ύψιστη θεότητα.
Διαβάζοντας τον Μανώλη ποιητή, ανακαλύπτουμε την καταγωγική του αρχή που τελικά κι αν άνθισε σε ξένη γη οι ρίζες του σαν οδηγός κρυφής νοσταλγίας τον οδήγησαν να είναι απόψε μαζί μας, σ’ αυτήν την διαπολιτισμική αίθουσα.
Ας ακολουθήσουμε όλοι μας το πνεύμα της τέχνης σαν απόπειρα γάμου κοινωνίας με της αγάπης το άπειρο και πριν κλείσω θα αναφερθώ σε ορισμένους στίχους των ποιημάτων του.
Γράφει:
Καρδιά με λίθο σφυρηλατημένη
αέρηδες παιδιά ατίθασα
Εδώ με φυσιολατρική και φυσιοκρατική ματιά γεμάτη λυρισμό φτάνει τον υπερρεαλισμό στο μεγαλείο του.
Αλλού γράφει:
Τσουνάμι ιδεών να καταπιεί
δυο κυπαρίσσια ορθά
κι ένα η δυο θνητούς
και τα συμπράγκαλα τους
Όπου με απίστευτη θεατρικότητα η σκηνοθετική ματιά του Μανώλη αφήνει το παλιρροιακό
κύμα του νου του να μας παρασύρει ως τη διαρκή αναγέννηση και μεταβολή των εικόνων.
Ο Μανώλης σε τούτο το βιβλίο ζωγραφίζει με λέξεις της ψυχής του τα τοπία και δίνει ακόμα
περισσότερη αξία στα εικαστικά που τον ενέπνευσαν.
Στο ποίημα ΕΠΙΖΕΥΞΗ γράφει:
Απαλή τ’ ουρανού απόχρωση
η Ειρήνη καταφθάνει
το άγχος να εξαφανίσει απ’ την καρδιά
Εδώ ο ποιητής στέλνει ένα οικουμενικό μήνυμα επιστρατεύοντας την ευαισθησία όλων των
ποιητών και την επιθυμία για ένα καινούργιο κόσμο. Καταλήγουμε έτσι να χαρακτηρίσουμε
θαυμαστό ποιητικό τούτο το έργο, με μια νέα εκφραστική που αποτελεί ένα ακόμα θετικό στοιχείο στο ήδη αναγνωρισμένο ποιητικό έργο του Μανώλη.
Είναι λοιπόν το Μεγάλο Πνεύμα του ίδιου του ποιητή που σμίλεψαν οι δυο πατρίδες κι ο
άνεμος της δημιουργίας.
Ένα έργο βαθειά ποιητικό που πέραν των εικαστικών του φίλου του κάνει ορατή τη δική του
ενδοχώρα, απείραγη ακόμα από τον σύγχρονο δήθεν πολιτισμό των καιρών.
Εύγε Μανώλη μας για τον γραπτό δρόμο που δείχνεις σε όλους μας για την ανέλιξη του
πνεύματος, του Μεγάλου Πνεύματος.
Γιάννης Φιλιππάκης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου