Πέμπτη 16 Μαΐου 2019

ΠΕΝΤΕΛΗ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ



Το Σπήλαιο Νταβέλη ή Σπήλαιο Αμώμων ή σπήλαιο Πεντέλης βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του όρους Πεντέλη, στην Αττική και σε υψόμετρο 700 μ., βορειοανατολικά του λεκανοπεδίου Αττικής. Είναι γνωστό από τη συσχέτισή του με τον λήσταρχο του 19ου αι., Χρήστο Νταβέλη, η οποία όμως αμφισβητείται.


Σπήλαιο Νταβέλη ή Σπήλαιο Αμώμων ή σπήλαιο Πεντέλης
 
Η σπηλιά αρχικά δεν είχε κάποια δίοδο προς τον εξωτερικό χώρο του βουνού. Το εσωτερικό της σπηλιάς ανακαλύφθηκε από τους αρχαίους Έλληνες όταν λάξευσαν το βουνό για την παραγωγή του πεντελικού μαρμάρου. Στην αρχαιότητα υπήρξε ιερό του Πανός, ενώ κατά τους βυζαντινούς χρόνους αποτέλεσε ησυχαστήριο μοναχών που είχαν εγκατασταθεί σχεδόν σε όλη τη Πεντέλη, των λεγομένων "Αμώμων" απ' όπου και έλαβε το όνομά του. Στους νεότερους χρόνους κατά τη παράδοση φέρεται να αποτελούσε κρησφύγετο του λήσταρχου Νταβέλη απ' όπου και το επικρατέστερο όνομα του σπηλαίου, αν και ποτέ δεν αποδείχθηκε κάτι τέτοιο. 
 
   
 
Το σπήλαιο αυτό εξερευνήθηκε πλήρως από το ζεύγος των Ελλήνων σπηλαιολόγων Γιάννη και Άννας Πετρόχειλου. Η είσοδός του είναι αρκετά μεγαλοπρεπής. Μετά την είσοδο ακολουθεί ένας πελώριος θάλαμος κατηφορικός μήκους 112 μέτρων και μέγιστου πλάτους 40 μέτρων. Στο μέσον του θαλάμου αυτού υπήρχε κατακόρυφο βάραθρο 15 μέτρων. Επίσης στο χαμηλότερο σημείο του θαλάμου, προς το τέλος του, υφίστατο και έτερο βάραθρο με ελικοειδές επικίνδυνο πέρασμα, βάθους περίπου 10 μέτρων. Τέλος, κάπου στο αριστερό τοίχωμα της σπηλιάς, υπάρχει πέρασμα που οδηγεί σε μια μικρή λακκούβα με νερό, τη "λίμνη των νυμφών". 
 

Στη σημερινή είσοδο της σπηλιάς, στη δεξιά της πλευρά, βρίσκονται, σε κοιλώματα του βράχου, δύο μικρά συνεχόμενα ναΐδρια. Το πρώτο είναι του Αγίου Νικολάου, και το δεύτερο του Αγίου Σπυρίδωνα τα οποία έχουν αναστηλωθεί, μετά τις ζημιές που προκλήθηκαν από τις εργασίες των προηγούμενων δεκαετιών. Το εκκλησάκι του Αγ. Σπυρίδωνα είναι το παλαιότερο από τα δύο, χρονολογούμενο στο 10ο ή 11ο αι. μ.Χ. και φέρει στη νότια πλευρά του χαράγματα με μορφές αγγέλων, σταυρών και αετών.  Το εκκλησάκι του Αγ. Νικολάου είναι κάπως μεταγενέστερο. Η ύπαρξη δύο μικρών κρυπτών στο δάπεδό του και μιας ταφικής λάρνακας υποδηλώνουν πως το ναΐδριο αυτό είχε ταφικό χαρακτήρα. 
 




Γενικά, σπαράγματα τοιχογραφιών βρίσκονται και στα δύο εκκλησάκια και, σύμφωνα με επιγραφή στον τρούλο του Αγ. Νικολάου, χρονολογούνται στο 1234 ή 1235 μ.Χ. Η πολύ γνωστή τοιχογραφία με ανδρική μορφή και επιγραφή Ο ΑΘΗΝΩΝ ΜΙΧΑΗΛ, η οποία θεωρείται ότι αποδίδει τον μητροπολίτη Αθηνών Μιχαήλ Χωνιάτη βρισκόταν στον Αγ. Σπυρίδωνα. Σήμερα έχει αποτειχιστεί και μεταφερθεί στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο Αθηνών, όπως και ο τρούλος του Αγ. Νικολάου όπου απεικονίζεται ο Χριστός Παντοκράτορας καθώς και η τοιχογραφία της Αγίας Αικατερίνης, ντυμένης με βασιλική στολή, η οποία έχει αποτειχιστεί επίσης από τον Αγ. Νικόλαο.
 
 
Μέσα στην σπηλιά το εκκλησάκι.....Τρόμαξα να βρω κομμάτι χωρίς βανδαλισμό να το φωτογραφίσω!
 

Ο Άγιος Νικόλαος και ο Άγιος Σπυρίδωνας μαζί.....
 
 

 
Μέσα στην σπηλιά....Ο άγιος Νικόλαος
 

 


Ιερά Μονή Παντελεήμονος
 
 
Ιερά Μονή Παντελεήμονος................Η Ιερά Μονή του Αγίου ενδόξου μεγαλομάρτυρος και ιαματικού Παντελεήμονος βρίσκεται στα βόρεια όρια του κτήματος της παλαιφάτου και ιστορικής Ιεράς Μονής των Ασωμάτων, της ονομαζομένης Πετράκη, το οποίο τοποθετείται στην περιοχή Κοκκιναρά του Πεντελικού όρους, λίγο πιο κάτω από την κορυφή Άγιος Παντελεήμων (870μ.).
Αυτό το κτήμα (εξ 6.000 στρεμ. τότε), όπως φαίνεται και στον Μέγα Κώδικα της Κυριάρχου Ιεράς Μονής με ημερομηνία 29 Μαρτίου 1837 αγοράσθηκε (όπως και ολόκληρη η περιουσία της και όχι από δωρεές) από τους τότε ενασκουμένους σʼ αυτήν προς ωφέλεια και ανακούφισή της, αφού μετά την ένοπλο και ένδοξο Επανάσταση του Γένους κατά το 1821 η Ιερά Μονή απογυμνώθηκε των πολλών κτημάτων της, τα οποία δώρησε στο νεοσύστατο τότε Κράτος μας καθώς επίσης και σε πολλούς οργανισμούς του, ώστε να δημιουργηθούν μία σειρά από κοινωφελή έργα.
 
 Σε εκτάσεις της Μονής κτίσθηκαν τα Νοσοκομεία Αρεταίειο, Ευαγγελισμός, Ν.Ι.Μ.Τ.Σ., Παίδων κ.ά., η Ακαδημία, η Εθνική Βιβλιοθήκη, τα Αλση Συγγρού και Παγκρατίου, Δημοτικά Σχολεία και Πλατείες σε διάφορες περιοχές, το Πτωχοκομείο της Ελεήμονος Εταιρείας, η Μαράσλειος, η Γεννάδειος κ.ά. σημαντικά κτίρια της πρωτεύουσας.
Στο κτήμα λοιπόν του Κοκκιναρά υπήρχε ναΐσκος επʼ ονόματι του Αγίου μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος καθώς επίσης και κάποια κελλιά, που χρησιμοποιούνταν από τους κατά καιρούς επισκεπτομένους το Ιερό Μετόχιο πατέρες.
 


Το Αρχονταρίκι..................Το συγκεκριμένο κτήμα λοιπόν χαρακτηρίζεται στον εν λόγω κώδικα της Μονής Πετράκη ως «μαρμαροφόρος περιοχή». Όντως, ολόκληρο το Πεντελικό όρος αποτελεί ως γνωστόν ήδη από την αρχαιότητα χώρο εξόρυξης μαρμάρου, εξαιρετικής μάλιστα ποιότητας, αφού με το λευκό πεντελικό μάρμαρο κτίσθηκαν πολλά αρχαία αλλά και νεώτερα μνημεία της πόλης των Αθηνών, όπως ο Παρθενώνας, το Ερεχθείο, τα Προπύλαια, το Θησείο, ο ναός του Ολυμπείου Διός, η Ακαδημία Αθηνών, τα Ανάκτορα του Όθωνα (σημερ. Βουλή των Ελλήνων) κ.ά. Τρία ήσαν τα σημαντικότερα λατομεία που λειτουργούσαν στο Πεντελικό• «Ράικου», «Μαλτέζου» και «Κοκκιναρά».
 
 
Με νόμο όμως του Κράτους (669/77) καθορίσθηκαν οι χρήσεις γης του όρους και απαγορεύθηκε πλήρως η εξόρυξη μαρμάρου από την νοτιοδυτική πλευρά του Πεντελικού και έκτοτε σταμάτησε κάθε τέτοιου είδους δραστηριότητα. Παρά το γεγονός όμως ότι το Πεντελικό έχει ανακηρυχθεί «τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους» (Π.Δ.755/88) οι αλλεπάλληλες πυρκαγιές κατά τους νεώτερους χρόνους και η προηγούμενη ανεξέλεγκτη εξόρυξη μαρμάρου έχουν καταστρέψει πλήρως την φυσική όψη του, παρά τις προσπάθειες αποκατάστασης κυρίως δια της αποθέσεως των πλεοναζόντων υλικών εκσκαφής της Αττικής οδού.
 

Το 1965 ο αείμνηστος γέρων Αρχιμ. Σίμων Αρβανίτης, εφημέριος μέχρι τότε του Ι. Ενοριακού Ναού Αγ. Βαρβάρας Λυκοβρύσεως της Ι. Μητροπόλεως Αττικής με αίτησή του έλαβεν το Μετόχιο του Αγ. Παντελεήμονος με σκοπό να το καταστήσει εργαστήριον ψυχών. Και τούτο αφʼ ενός μέν διά της ασκήσεως των υπʼ αυτού καρέντων και εγκαταβιούντων πατέρων και αφʼ ετέρου διά της αναπαύσεως διά του ιερού Μυστηρίου της Μετανοίας των πολυπληθών προσκυνητών και πνευματικών τέκνων του. Κτίζει νέο Ναό, κελλιά, βοηθητικούς χώρους και χώρους υποδοχής των πολυπληθών προσκυνητών, οι οποίοι κατακλύζουν πλέον το Μετόχιον. 
 
 
Ο  μικρός ναός του Αγίου Παντελεήμονα μέσα στο μοναστήρι......Φωτίζεται από κεριά και από το φως των παραθύρων του τρούλου!!Δεν υπάρχει μέσα ηλεκτρική εγκατάσταση!!! —


Σήμερα στο Ι. Μετόχιο του Αγ. Παντελεήμονος εγκαταβιώνουν εννέα μοναχοί και ιερομόναχοι υπό τον Γέροντα Ονούφριο, έχοντας αναλάβει αγώνα αναμορφώσεως και καλλωπισμού του. Μεταξύ αυτών και εκτός των παλαιοτέρων πατέρων έχουν καρεί στο Μετόχι από το 2007 και εξής υπό του Πανοσιολ. Καθηγουμένου Αρχιμ. Ιακώβου Μπιζαούρτη έξι νέοι πατέρες, αγωνιζόμενοι «τόν καλόν αγώνα».
 
 
Το εσωτερικό του παρεκκλησίου του Αγίου Παντελεήμονος...
 
 
Η φωτογράφιση μέσα στο πανέμορφο και γαλήνιο παρεκκλήσι του Αγίου Παντελεήμονος απαγορεύεται...Μέσα στο μοναστήρι και στο ήρεμο και υπέροχο Αρχονταρίκι,επιτρέπεται η φωτογράφιση!!
 
 
 Καμπάνες Μοναστηριακές....Μονή Αγίου Παντελεήμονα Πεντέλης 
 
 
Το βουνό

 
Η Πεντέλη είναι δημοτική κοινότητα του Δήμου Πεντέλης ο οποίος απαρτίζεται επίσης από τη Νέα Πεντέλη και τα Μελίσσια, όπου βρίσκεται η έδρα. Ο αγρο-κτηνοτροφικός οικισμός που αναπτύσσεται στην περιοχή στα προσεχή έτη είναι γνωστός ως "Κουφός", προσελκύοντας Σαρακατσαναίους βοσκούς και Μαραθωνείς αγρότες. Στη νεότερα χρόνια, η ευρύτερη περιοχή προσελκύει λατόμους που έρχονται από όλη την Ελλάδα για να εκμεταλλευθούν το ξακουστό μάρμαρο του όρους.
 
  Τα Πεντελικά μάρμαρα...
 

Κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. το όρος της Αττικής που βρίσκεται βορειοανατολικά των Αθηνών ονομάζεται "Βριλησσός" (που σημαίνει "Ισχυρός Λίθος" από τα συνθετικά βριάω-βριώ:έχω ισχύ + λάας:πέτρα + κατάληξη σος). Με αυτή την ονομασία συναντάμε το όρος σε κείμενα του Ηρόδοτου και του Θουκυδίδη. Υπάρχει μια σύγχυση της ονομασίας του όρους αυτού με έναν ποταμό της αρχαιότητας που παρουσιάζεται σε κάποια κείμενα με την ίδια ονομασία. Ορισμένοι συγχέουν τον ποταμό αυτό με τη μεγάλη ρεματιά που πηγάζει από τη σημερινή Νέα Πεντέλη, διέρχεται από Βριλήσσια και Μελίσσια και χύνεται στο δήμο Χαλανδραίων. 
 
 
Τον 3ο αιώνα π.Χ. το όρος ονομάζεται Πεντέλη από το δήμο που εγκαθίσταται στο λόφο μπροστά από το βουνό (Αρχαίος Δήμος Πεντέλης), εκεί όπου βρίσκεται η σημερινή πλατεία Αγίας Τριάδος. 

Καταρράκτης Πεντέλης-Ντράφι.
 

Ένας μικρός αλλά όμορφος καταρράκτης της Αττικής που παρότι η φύση γύρω του έχει υποστεί τεράστια καταστροφή, εξακολουθεί να αποτελεί ιδανικό καταφύγιο για διάφορα είδη της πανίδας. Το ρέμα του Βαλανάρη είναι μια από τις τελευταίες άγριες ρεματιές που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα. Είναι επίσης γνωστό ως Λυκόρεμα, Βαθύρεμα και Μεγάλο Ρέμα. Η ονομασία Βαλανάρης αποδίδεται στο δάσος των βελανιδιών που κυριαρχούσε κάποτε στους γύρω λόφους. Το ρέμα ξεκινάει από τα υψώματα της Μαυρηνόρας στη νότια Πεντέλη, κινείται αρχικά νότια και στη συνέχεια φεύγει ανατολικά όπου δημιουργεί το ρέμα της Ραφήνας σε μια διαδρομή 16 περίπου χιλιομέτρων. Στο μέσο της διαδρομής του, στο ύψος του Ντράφι δημιουργεί έναν καταρράκτη, ύψους 6 μέτρων, από τους ελάχιστους της Αττικής.
 

Το ρέμα έχει νερό όλο τον χρόνο, ενώ ανάλογα με τις βροχές ο καταρράκτης αλλάζει μορφή. Όταν τα νερά λιγοστεύουν δημιουργούνται δύο δίδυμοι καταρράκτες, ενώ όταν βρέχει πολύ, το ρέμα μετατρέπεται σε δυνατό χείμαρρο. Από την πάνω μεριά του καταρράκτη υπάρχει μια μικρή λούτσα, ενώ αμέσως μετά ακολουθεί ένα ωραίο φαράγγι. Γεωλογικά στην περιοχή επικρατούν μεικτά στρώματα κροκαλοπαγών, ψαμμιτών, μαργών και ερυθρών πηλών. Οι συνεχείς φωτιές που ξεσπάνε σχεδόν κάθε χρόνο στην Ανατολική Αττική, έχει μετατρέψει την περιοχή από δασώδη σε θαμνώδη. Παρόλα αυτά, λόγω της μόνιμης παρουσίας του νερού, το ρέμα προσελκύει πολλά άγρια ζώα.

 
Πριν από τις μεγάλες καταστροφικές πυρκαγιές στην περιοχή υπήρχαν πλατάνια και πεύκα. Τώρα πλέον στους γύρω λόφους συναντά κανείς σκίνα, πουρνάρια, φλόμους και διάφορους μικρούς θάμνους. Στην κοίτη υπάρχουν ακόμα λίγα μικρά πλατάνια, αλλά και πικροδάφνες, λυγαριές, μικρές ιτιές και συστάδες καλαμιών. Στα κάθετα βράχια του μικρού φαραγγιού φυτρώνουν συκιές. Η χλωρίδα περιλαμβάνει είδη που συναντά κανείς και στη Πεντέλη. Τα πιο σημαντικά φυτά από αυτά είναι το Tussilago farfara, το Cerinthe major, η ίριδες Iris attica και Ι. tuberosus, η κενταύρια Centaurea attica, η Alkanna tinctoria, η Onobrychis ebenoides, η ευφόρβια Euphorbia acanthothamnos, η Globularia alypum, το Ornithogalum comosum, ο Tragopogon porrifolius και οι ορχιδέες Orchis italica, Himantoglossum robertianum, Ophrys calocaerina, Ο. Ophrys ferrum equinum και O. sicula.
 
 Πολύ σημαντικός είναι ο Βαλανάρης για την ορνιθοπανίδα. Μέσα στο φαράγγι έχει παρατηρηθεί η παρουσία του ακτίτη, ενώ στα κάθετα βράχια συχνάζουν βραχοκιρκίνεζα. Άλλα πουλιά της περιοχής είναι τα ξεφτέρια, οι κουκουβάγιες, οι πέρδικες, τα μπεκατσίνια, οι τσαλαπετεινοί, οι μαυροτσιροβάκοι, οι μαυροσκούφηδες, τα σπιτοχελίδονα, τα σταβλοχελίδονα, οι σταχτάρες, οι κορυδαλλοί, οι λευκοσουσουράδες, οι κιτρινοσουσουράδες, οι κοκκινολαίμηδες, τα σπάνια κουφαηδόνια, οι φοινίκουροι, οι μαυρολαίμηδες, οι κοκκινοκεφαλάδες, οι καρδερίνες, οι φλώροι και τα φρυγανοτσίχλονα. Κοντά στα νερά του Βαλανάρη ζούνε φρύνοι, πρασινόφρυνοι και βαλκανοβάτραχοι, ενώ συχνή είναι η παρουσία της κρασπεδοχελώνας και της μεσογειακής χελώνας. Άλλα είδη της ερπετοπανίδας είναι ο αβλέφαρος, το λιακόνι, το σιλιβούτι, η τρανόσαυρα, η δεντρογαλιά, ο λαφίτης, το σπιτόφιδο και το νερόφιδο. Από τα θηλαστικά ζούνε, ακόμα και στις μέρες μας, αλεπούδες, κουνάβια, νυφίτσες, σκατζόχοιροι και πολλές νυχτερίδες.

 
Ο καταρράκτης του Βαλανάρη αποτελεί μια υπέροχη επιλογή για αναψυχή κοντά στην Αθήνα, αλλά και έναν ιδανικό τόπο για βόλτα στη φύση με παιδιά. Το μονοπάτι που σε κατεβάζει είναι λίγο κατηφορικό, αλλά η κοίτη συνεχίζει ήρεμα και μπορεί κανείς να περπατήσει εύκολα με μικρά παιδιά για λίγα χιλιόμετρα. Οι ευκαιρίες για παρατήρηση της άγριας ζωής είναι πολλές.
Πως θα πάτε
Ο καταρράκτης βρίσκετε στην περιοχή του Ντράφι, νότια της Πεντέλης, λίγα μέτρα κάτω από την Λεωφόρο Αχαιών. Στη μέση περίπου της μεγάλης ευθείας της λεωφόρου ξεκινάει ένας μικρός, κατηφορικός χωματόδρομος που μετά από 100 μέτρα καταλήγει στον καταρράκτη. 





  

 Η παλιά βίλα της Δουκίσσης της Πλακεντίας
 
Η νεοελληνική ιστορία της Πεντέλης στιγματίζεται από μια διακεκριμένη προσωπικότητα που αγαπάει αυτόν τον τόπο και περνάει εδώ τα τελευταία χρόνια της ζωής της. Το 1785 γεννιέται στη Φιλαδέλφεια της Αμερικής η Σοφία Ντε Μαρμπουά, Δούκισσα της Πλακεντίας, κόρη Γάλλου διπλωμάτη.
 
 
Επηρεασμένη από το Φιλελληνισμό που επικρατεί εκείνη την εποχή στο Παρίσι, έρχεται στην Ελλάδα και εγκαθίσταται το 1830 στο Ναύπλιο, ενώ βοηθάει τον αγώνα των Ελλήνων για την απελευθέρωση. Στα χρόνια που ακολουθούν, η κόρη της Ελίζα καταπονείται από φυματική νόσο.

 
Έπειτα από ένα μεγάλο ταξίδι στην Ανατολή, η κόρη πεθαίνει στη Βηρυτό. Καθώς επιθυμία της Ελίζας ήταν να ταφεί στην Ελλάδα, η Δούκισσα τη βαλσαμώνει και έρχεται στην Αθήνα, όπου ζει στο παλάτι της στο κέντρο της πόλης μαζί με το άψυχο κορμί της κόρης της.
 
 
Το 1840, μαζί με το νέο της σύντροφο αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη συζητούν με τους μοναχούς της Ιεράς Μονής Πεντέλης και συμφωνούν την οικοδόμηση νέου δουκάτου, μετά από επέμβαση της κυβέρνησης. Οικοδομούνται τρία σπίτια στην Πεντέλη, το ένα επί της οδού Ελευθερίου Βενιζέλου (επέκταση της λεωφόρου Πεντέλης), ένα στην πλατεία Χαραυγής και το μεγαλοπρεπές ανάκτορο "Καστέλο της Ροδοδάφνης".

 Πολλοί υποστηρίζουν πως η δούκισσα περνάει τα τελευταία της χρόνια μιλώντας συχνά στη βαλσαμωμένη της κόρη περιτριγυρισμένη από άνθη, με παρέα τα αγαπημένα της σκυλιά, έως το 1847 που ξεσπάει πυρκαγιά στο παλάτι της στην Αθήνα και μαζί με το σπίτι καίγεται και το βαλσαμωμένο κορμί της πολυαγαπημένης της κόρης. 
 
 
Το 1854 πεθαίνει πλέον και η ίδια πικραμένη στο ανάκτορό της στην Πεντέλη.

 
 
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΚΕΙΜΕΝΑ : ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ

πηγές πληροφοριών 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου