ΞΑΝΘΗ:ΘΡΑΚΙΩΤΙΣΣΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΕ ΔΥΟ ΗΠΕΙΡΟΥΣ - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΔΟΥΝΑ

-Παλιά πόλη-Καρναβάλι-Τοξότες-Τέμπη Νέστου-Πόρτο Λάγος-

Η αρχόντισσα της Θράκης...Αμφιθεατρικά χτισμένη στους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης,η Ξάνθη αποτελεί το στολίδι της Θράκης,του μοναδικού αυτού μέρους της Ελλάδας που συνδέει την Μαύρη Θάλασσα με το Αιγαίο και την Ευρώπη με την Ασία. 

Ο ποταμός Κόσυνθος χωρίζει την πόλη της Ξάνθης σε δύο μέρη: στο δυτικό που εμπερικλείει την Παλιά και την Νέα Πόλη και στο ανατολικό,τον λεγόμενο συνοικισμό «Σαμακώβ» που είναι πιο αραιοκατοικημένος και χαρακτηρίζεται από το όμορφο φυσικό του περιβάλλον.Και τα δύο κομμάτια διατηρούν ακόμη το παραδοσιακό άρωμά τους και γοητεύουν τον επισκέπτη με την αρχοντιά και την μεγαλοπρέπειά τους.Τα στενά σοκάκια της Παλιάς Πόλης στολίζουν καλοδιατηρημένα αρχοντικά με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική,καθώς αποτελούν ένα εκπληκτικό μείγμα διαφόρων τεχνοτροπιών:του ελληνικού νεοκλασικισμού,της τοπικής αρχιτεκτονικής και της οθωμανικής τεχνοτροπίας.Αν προσθέσει κανείς τις υπέροχες εκκλησίες και τις γραφικές πλατείες,η Παλιά Πόλη σίγουρα αποτελεί ένα ζωντανό υπαίθριο μουσείο που εξακολουθεί να διατηρεί την παλιά του αίγλη αποπνέοντας ωστόσο την ατμόσφαιρα μιας άλλης εποχής…

Ιnfo:Βικιπαίδεια,visitgreece,kpevistonidas,

Για το όνομα της πόλης υπάρχουν δύο απόψεις:Η πρώτη πως Ξάνθη ονομαζόταν μία από τις κόρες του Ωκεανού και της Τηθύας και η δεύτερη πως προέρχεται από μια αμαζόνα που είχε το όνομα Ξάνθη και βασίλευε τότε στην περιοχή...
Η πόλη Ξάνθεια, που ταυτίζεται πιθανώς με τη σημερινή Ξάνθη, μνημονεύεται τον 1ο π.Χ. αιώνα από τον Στράβωνα : «Μετά δε την ανά μέσον λίμνην (Βιστονίδα) Ξάνθεια, Μαρώνεια και Ίσμαρος...». Επειδή η πόλη δεν αναφέρεται από άλλη μεταγενέστερη αρχαία πηγή, εικάζεται ότι ίσως να μην κατάφερε να επιβιώσει στα ρωμαϊκά χρόνια και εγκαταλείφτηκε από τους κατοίκους της. Ωστόσο, φαίνεται πως ξανακατοικήθηκε τον 3ο μ.Χ. αιώνα, όταν οι συχνές βαρβαρικές επιδρομές εξανάγκασαν τους πληθυσμούς να μετακινηθούν, για μεγαλύτερη ασφάλεια, προς τα ορεινά μέρη...

 Ως Ξάνθεια μαρτυρείται και το 879 μ.Χ. όταν ο επίσκοπός της Γεώργιος αναφέρεται να συμμετέχει στην Δ΄ Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (εν Αγία Σοφία). Ωστόσο δεν υπάρχει κανένα αρχαιολογικό τεκμήριο για την ταύτιση της αρχαίας πόλης με την ομώνυμη βυζαντινή καθώς η θέση της αρχαίας Ξάνθειας δεν είναι ξεκάθαρη όμως τοποθετείται πιο ανατολικά από τη βυζαντινή και κυρίως πέρα από τη λίμνη της Βιστονίδας...

Η πόλη αποτέλεσε σταθμό της εκστρατείας του Ανδρόνικου Γ΄ του Παλαιολόγου το 1327 κατά τον εμφύλιο πόλεμο που επικρατούσε εκείνη την εποχή.

Κατά την Ελληνική Επανάσταση του 1821 οι Ξανθιώτες συμμετείχαν με κυριότερο οπλαρχηγό τον καπετάν Γεώργιο Δημητρίου...

Η άνθηση της πόλης επήλθε τον 18ο με 19ο αιώνα, οπότε και η πόλη έγινε γνωστή για τον καπνό της.Την αποκαλούσαν και μικρό Παρίσι, εξαιτίας του πλούτου που είχε εκείνη την εποχή.Την οικονομική άνθηση της πόλης σταμάτησαν η ελληνική επανάσταση, κατά την οποία πολλοί Ξάνθιοι συνελήφθησαν και φυλακίσθηκαν (μεταξύ των οποίων και ο τότε μητροπολίτης Σεραφείμ) και δυο αλλεπάλληλοι σεισμοί το 1829 (Μάρτιο και Απρίλιο) που ισοπέδωσαν την πόλη και τα χωριά της περιοχής. Η πρώτη φάση οικοδόμησης της σημερινής Παλιάς Πόλης, διατηρώντας μεγάλο μέρος του παλαιότερου πολεοδομικού ιστού, εκτιμάται ότι είναι μεταξύ 1830 - 1845 με οικοδόμους από την Δυτική Μακεδονία και την Ήπειρο. Μετά την καταστροφή της Γενισέας το 1870 ξεκινά η δεύτερη φάση οικοδόμησης της πόλης. Η πόλη έγινε διοικητικό κέντρο της περιοχής ενώ το 1891 ολοκληρώθηκε η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Κωνσταντινούπολης. Την περίοδο 1870 – 1910 στην πόλη αναπτύχθηκε έντονη οικονομική δραστηριότητα και καταγράφεται οικονομική άνθηση...

 

 

Grande Maison - οικία γέννησης Μάνου Χατζιδάκι

«Γεννήθηκα στις 23 του Οκτώβρη στην Ξάνθη, στην παραμυθένια Παλιά Πόλη, τη διατηρητέα» έτσι περιέγραφε τη γενέτειρά του ο Μάνος Χατζιδάκις στο αυτοβιογραφικό του κείμενο. Η εικόνα του οικήματος, το οποίο είναι χαρακτηρισμένο ως έργο τέχνης και ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο σήμερα, μετά από τις παρεμβάσεις, είναι μαγευτική και αποτελεί πλέον στολίδι μεγάλης αξίας για τη Ξάνθη.

Η οικία που γεννήθηκε κι έζησε τα πρώτα χρόνια του ο κορυφαίος Έλληνας μουσικοσυνθέτης με το ακηδεμόνευτο πνεύμα και την τολμηρή για την εποχή του σκέψη, με τις αναπαραστάσεις που έχουν φανεί σε όλο τους το μεγαλείο και τις εξαιρετικές τοιχογραφίες σε όλους τους χώρους, δημιουργήθηκε για να είναι ένας ζωντανός χώρος, συνεχώς επισκέψιμος και δημιουργικός, ένας πολυχώρος Τέχνης και Σκέψης ο οποίος ταυτίζεται με το «μεγάλο Μάνο», τον άνθρωπο της σκέψης και της τέχνης. Ένας χώρος όπου θα συναντιούνται πολίτες για να συνθέσουν μια «Νέα Αφήγηση», υπό την γόνιμη και αποφασιστική επίδραση του υπερκόσμιου μουσικού σύμπαντος και της συνείδησής του οικουμενικού Μάνου.

Το κτίριο χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα, την ίδια περίοδο που έγινε και η βίλα Αλλατίνη στην Θεσσαλονίκη, έχει νεοκλασικιστικά στοιχεία και λίγο μπαρόκ. Δε γνωρίζουμε τον αρχιτέκτονα, αλλά πιθανόν να είναι αυστριακός.

Το κτίριο, ήταν ιδιοκτησία του Ισαάκ Δανιέλ, ενός Εβραίου ο οποίος ήταν ανάμεσα στους πιο πλούσιους ανθρώπους εκείνης της εποχής.Το επάγγελμά του ήταν χρηματιστής και ταυτόχρονα ασχολούταν με το καπνεμπόριο και τις μεσιτείες. Αγόρασε το κτίριο και το έκτισε σε δυο φάσεις. Μετά το θάνατο του Ισαάκ, το κτίριο πέρασε στα χέρια των παιδιών του, επειδή όμως δεν ήταν σε θέση να πληρώσουν το φόρο κληρονομιάς, το υπουργείο οικονομικών πήρε το κτίριο και το μετέτρεψε στην εφορία της εποχής.Έπειτα, όταν ο εμφύλιος έλαβε τέλος παραχωρήθηκε στο στρατό και ήταν το φρουραρχείο.

"Το σπίτι της σκιάς".

Στο πνεύμα των ημερών λοιπόν και οι λεζάντες.
-Στις περσινές απόκριες,ντύθηκα καραγκιόζης.
-Καλά ξηγήθηκες...ούτε στολές ούτε τίποτα!

 Το πλέον πολυσύχναστο σημείο στην Παλιά Πόλη.

Στην αυλίτσα αυτή επικρατεί το αδιαχώρητο!Μην σας ξεγελά η φωτογραφία,λείπουν όλοι στην παρέλαση!

 ..σαν θέλει η νύφη κι ο γαμπρός,παίρνει η κάμερα εμπρός! 

Tο Λαογραφικό Μουσείο Ξάνθης ιδρύθηκε από την Φιλοπρόοδο Ένωση Ξάνθης (ΦΕΞ).Λόγω του μικρού χώρου που κατείχε και επειδή υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός εκθεμάτων επεκτάθηκε στα αρχοντικά του Κουγιουμτζόγλου και Καλούδη στις αρχές του 19ου αιώνα.

To κτήριο είναι ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά δείγματα μιας ορισμένης τυπολογίας κατοικιών που άρχισαν να κατασκευάζονται στην πόλη της Ξάνθης την τελευταία περίοδο της τουρκοκρατίας, από το 1830 και μετά.Προκαλεί αίσθηση σε κάθε επισκέπτη.

Ο εσωτερικός διάκοσμος υπογραμμίζει το αισθητικό-οικονομικό και κοινωνικό επίπεδο των κατοίκων.Οι τοιχογραφίες του Μουσείου είναι του 1880, έργα Βαυαρών και Γερμανών.

Σε καθορισμένη διάταξη βρίσκονται τα γεωργικά εργαλεία, ανάλογα με την εποχή που χρησιμοποιήθηκαν. Ένας ολόκληρος θησαυρός καλαισθητικής παράδοσης, άρρηκτα δεμένος με το ιστορικό παρελθόν της πόλης. Επιδέξια σκαλισμένες κασέλες, που έκρυβαν ιερά κειμήλια, κοσμήματα, ασημένιες πόρπες, υφαντά, τσεβρέδες, φορεσιές Θρακιωτών-Σαρακατσάνων-Ποντίων.

Κάθε κομμάτι έχει μια ιδιαίτερη σημασία, γιατί το καθένα από αυτά που χρησιμοποιήθηκε στο παρελθόν έγινε πηγή έμπνευσης και στολίδι του σήμερα...

 Σύμφωνα με την μυθολογία εδώ ήταν το ορμητήριο του θεού Άρη αλλά και του Βορέα.Με την λίμνη Βιστωνίδα συνδέεται και ο άθλος του Ηρακλή με τα άλογα του Διομήδη.Εντοπίστηκαν ευρήματα νεολιθικών οικισμών στη Λαφρούδα, Διομήδεια, Μέλισσα, Θέρμες και αλλού.
Στα αρχαία χρόνια,ήταν ένα χωριό που βρισκόταν στο πέρασμα του ποταμού Κοσσινίτη-Κοσύνθου,ακριβώς στην είσοδο της χαράδρας προς το εσωτερικό της ορεινής περιοχής.Το χωριό αυτό στα αρχαιοθρακικά ονομαζόταν Πάρα (το) και σήμαινε το πέρασμα, διάβαση δηλ. την ίδια έννοια με το νοτιοελληνικό πόρος: διάβαση.

Με την πάροδο του χρόνου το όνομα του χωριού αυτού ενώθηκε με το άρθρο το και έτσι μετονομάσθηκε σε Τόπαρα ή Τόπειρος με την ίδια πάντα σημασία.

Με τη διέλευση της Εγνατίας οδού μέσα από το χωριό αυτό (100 π.Χ.) το Τοπάρα αναπτύχθηκε σε πλούσια πόλη και ακμαία «ελεύθερη» με δικά της νομίσματα (2ος αιώνας μ.Χ.).
Την εποχή του Χαλκού η περιοχή δέχεται επιδράσεις από Τροία, Λέσβο και Λήμνο.Σύμφωνα με τον Όμηρο, οι Θράκες είναι καλοί πολεμιστές, με γυμνασμένα άλογα και αξιόλογη μεταλλουργία χρυσού και αργύρου.

Από τον 7ο αι. π.Χ., που ιδρύεται η αποικία των Αβδήρων, ως το 330 μ.Χ.,που αρχίζει η Βυζαντινή περίοδος, έχουμε τη διαμόρφωση νέας κατάστασης ακμής και λάμψης.

Σημαντικό ρόλο παίζουν τα Άβδηρα και άλλες αποικίες που διευκολύνουν τη διείσδυση του Ελληνικού πολιτισμού και τον εξελληνισμό των Θρακών.

Τον 8ο μ.Χ. η πόλη καταστράφηκε,άγνωστο αν από σεισμό ή βαραβαρικές επιδρομές, όμως ξανακτίσθηκε. Αλλά άλλαξε όνομα και μετονομάσθηκε σε (λατινικό) Ρούσιο (ίσως γιατί νόμισαν ότι η ονομασία Τόπερος προερχόταν από το Τόπυρος που σημαίνει το πύρινο). Αργότερα από Ρούσιο μετονομάσθηκε στο ελληνικότερο Ξάνθεια, όνομα με το οποίο πρωτομαρτυρείται το 879 μ.Χ., όταν ο επίσκοπος αυτής Γεώργιος αναφέρεται να συμμετέχει σε σύνοδο στην Κων/πολη.

Στο τέλος του 14ου αι. αρχίζει ο εποικισμός της περιοχής με μουσουλμάνους και ο εξισλαμισμός των ορεινών περιοχών του νομού.

Η ανάπτυξη της περιοχής αρχίζει εκ νέου με την καλλιέργεια του καπνού τον 17ο αι.,ενώ τον επόμενο αιώνα η Γενισέα και η Ξάνθη γίνονται γνωστές παγκοσμίως λόγω του καπνού. Ακολουθεί περίοδος Βουλγαρικής κατοχής και κορύφωσης του Μακεδονικού αγώνα...

Το 1920 η νοτιοδυτική Θράκη ενσωματώνεται στην Ελλάδα.Μετά το 1922 ο πληθυσμός ενισχύεται με πρόσφυγες από τον Πόντο, Ιωνία,Ανατολική και Βόρεια Θράκη. Τη δεκαετία του 1960 παρατηρείται μεγάλο μεταναστευτικό ρεύμα.

Στις αρχές της δεκαετίας του 70 η παρουσία του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης και του Δ’ Σώματος Στρατού τονώνουν την περιοχή...

Απελευθέρωση:Κατά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο, η Ξάνθη καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους στις 8 Νοεμβρίου 1912. Στις 13 Ιουλίου 1913 απελευθερώθηκε από τον ελληνικό στρατό, ωστόσο με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου, που υπεγράφη την ίδια χρονιά, όλη η Θράκη αποδόθηκε στην Βουλγαρία. Η οριστική απελευθέρωση από τους Βούλγαρους έλαβε χώρα στις 4 Οκτωβρίου του 1919 όταν, μετά την ήττα των Γερμανών και των συμμάχων τους, ο ελληνικός στρατός μπήκε στην Ξάνθη και την απελευθέρωσε. Η πλήρης ενσωμάτωση της Ξάνθης και όλης της Δυτικής Θράκης στην Ελλάδα επήλθε με τη Συνθήκη των Σεβρών, στις 28 Ιουλίου 1920...

Δείγμα ξανθιώτικης αρχιτεκτονικής:Η σαχνισιά ή το σαχνισί είναι ορολογία της αρχιτεκτονικής, η οποία αναφέρεται στις προσόψεις παραδοσιακών κτηρίων, και περιγράφει προεξοχές στηριγμένες σε ξύλινα δοκάρια οι οποίες βρίσκονται πέρα από τα όρια της τοιχοποιίας του ισογείου.Αυτή η αρχιτεκτονική παρατηρείται σε παραδοσιακά κτήρια βαλκανικής, μικρασιατικής αλλά και της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής (στην ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική έχει επικρατήσει ο όρος έρκερ, erker).Το σαχνίσι δημιουργεί πρόσθετο ωφέλιμο χώρο στον όροφο, τετραγωνισμό της κάτοψης και χρησιμοποιείται για τον έλεγχο της εισόδου και του δρόμου μπροστά στην παραδοσιακή κατοικία...

26 Ως σημαντικότερο σημείο της πόλης θεωρείται η Παλιά Πόλη.Αρχοντικά και κατοικίες εργατών διασώζονται χάρη σε νόμο που ψηφίστηκε το 1994,απαγορευτικό για οποιαδήποτε εξωτερική παρέμβαση στις κατοικίες

Στην πόλη της Ξάνθης, από το 2000 κι έπειτα, παρατηρείται έντονη πολεοδομική δραστηριότητα, αποτέλεσμα της ανάγκης στέγασης χιλιάδων φοιτητών στις πανεπιστημιακές σχολές της πόλης.Η Ξάνθη επεκτείνεται κυρίως προς την περιοχή της Χρύσας, αλλά και προς τα νότια αυτής. Η αρχή έγινε με τον συνοικισμό που οικοδομήθηκε το 1959-1960, καθώς η τότε κυβέρνηση σκόπευε στη διάθεση των κτηρίων σε κατοίκους της πόλης. Ο συνοικισμός, γνωστός σαν «Παλιές Εργατικές Κατοικίες», περικλείεται από τις οδούς Απόλλωνος, Θεοδοσίου Δούκα, Πιαλόγλου και Αλικαρνασσού...

 Οι παλιές καπναποθήκες...

Σήμερα η περιοχή των καπναποθηκών βρίσκεται στις παρυφές του κέντρου,κοντά στην πλατεία Ελευθερίας και οριοθετείται από τις οδούς Δημοκρίτου,Μιχαήλ Καραολή, Ελπίδος, Μπρωκούμη, Γεωργίου Κονδύλη, Ναυαρίνου,Έλλης και Λευκίππου.

Τα κτήρια των καπναποθηκών που διασώζονται μέχρι το 1995, αθροίζονται σε 57, από τα οποία τα 27 ήταν εγκαταλειμμένα, ενώ τα 30 λειτουργούσαν με νέες χρήσεις (ως αποθηκευτικοί χώροι 9 κτήρια, ως εργαστήρια κυρίως επίπλων και κουφωμάτων 17 κτήρια, ενώ 5 απ’ αυτά στέγαζαν πολιτιστικές δραστηριότητες και δραστηριότητες αναψυχής).

Οι πρώτες καπναποθήκες εμφανίστηκαν μετά το 1860 και ήταν μονώροφες, υλοποιήθηκαν με παραδοσιακές μεθόδους και υλικά και βασίστηκαν στη χρήση τοπικών μορφολογικών στοιχείων και ορισμένες φορές νεοκλασικών μοτίβων.Ο κτηριακός όγκος αυτών των καπναποθηκών είναι συνήθως απλός, ορθογωνικός, με επίπεδες όψεις, διάτρητες από τα εν σειρά ανοίγματα, και επικαλύπτεται με απλή τετράριχτη στέγη.

Στο τέλος του 19ου αιώνα κτίστηκαν καπναποθήκες πολύ μεγαλύτερες από τις παλιότερες, ομοίως από ξύλο και πέτρα. Κύρια χαρακτηριστικά τους αποτέλεσε η συμμετρία στην οργάνωση της όψης και της κάτοψης, η αξονική προσπέλαση, ο τονισμός της κεντρικής εισόδου και η κυριαρχία της πρόσοψης, το αυστηρό γεωμετρικό περίγραμμα και η σαφήνεια του κτηριακού όγκου, το μεγάλο ύψος, το στηθαίο που αποκρύπτει την απόληξη της δίρριχτης στέγης και σχηματίζει συχνά ημικυκλικά ή τριγωνικά αετώματα...

 Και μια ματιά σε όλα αυτά τα όμορφα,μικρά και μεγάλα ανατολίτικα souvenir με τον αργιλέ να παίζει πρωταγωνιστικό πάντα ρόλο!

Να πώς καλύπτεται όμορφα η πρόσοψη ενός-υπό αναπαλαίωση-κτίσματος!Πολυφωτογραφημένο αλληγορικό graffiti!

 

Ο θεσμός με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής στην πόλη της Ξάνθης είναι αυτός του Ξανθιώτικου Καρναβαλιού – Θρακικών Λαογραφικών Εορτών που ξεκίνησε το 1966.Έχει διαγράψει μια πορεία 50 ετών,που πέρασε ποικίλες φάσεις εξέλιξης και μετάλλαξης φθάνοντας έως τις μέρες μας.Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι είναι από τα πλέον φημισμένα στην Ελλάδα και στα Βαλκάνια.Κάθε χρόνο στην περίοδο του τριωδίου διοργανώνονται δεκάδες εκδηλώσεις για μικρούς και μεγάλους. Το Ξανθιώτικο Καρναβάλι έχει να επιδείξει μια σειρά εκδηλώσεων γύρω από τη μουσική, το χορό και το θέατρο, εκθέσεις με εικαστικό ή άλλο περιεχόμενο, διαλέξεις, παρουσιάσεις βιβλίων και προβολές ταινιών.Στη διάρκεια των δύο αυτών εβδομάδων των καρναβαλικών εκδηλώσεων στην πόλη της Ξάνθης συρρέουν σπουδαίοι καλλιτέχνες για συναυλίες.Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει γνωστό στα 

Βαλκάνια.

Μέχρι και την δεκαετία του 1950 οι αποκριάτικες εκδηλώσεις που διοργανώνονταν στην Ξάνθη είχαν κυρίως λαογραφικό χαρακτήρα, με έντονα προβεβλημένα τα παραδοσιακά θρακιώτικα στοιχεία. Συμμετείχαν κυρίως χορευτικά συγκροτήματα και όλοι οι πολιτιστικοί σύλλογοι των τριών νομών της Θράκης και κάποιοι γειτονικών περιοχών...

Οι κύριοι συντελεστές του Καρναβαλιού δεν είναι άλλοι από αυτόνομους συλλόγους που έχουν ιδρυθεί από παρέες με μεράκι για δουλειά χωρίς να έχουν κάποια επιδότηση από κάποιο δημόσιο όργανο.Το μόνο έσοδο προέρχεται από τις Γιορτές Παλιάς Πόλης(το μήνα Σεπτέμβρη)που κάθε σύλλογος έχει κάποιο στέκι με φαγητά.Οι σύλλογοι είναι 34...

Οι εκδηλώσεις ξεκινούν 3 βδομάδες πριν την Μεγάλη Τεσσαρακοστή με την Τελετή Έναρξης.Από εκείνη την ημέρα ξεκινάει μια σειρά από εκδηλώσεις λαογραφικές στην Κεντρική πλατεία και στο Δημοτικό αμφιθέατρο. Την Τσικνοπέμπτη, στο χώρο της κεντρικής πλατείας, πραγματοποιούνται εκδηλώσεις όπως η «Βραδιά Παραδοσιακών Γεύσεων» , όπου οι Λαογραφικοί Σύλλογοι της πόλης προσφέρουν εδέσματα, χορό και μουσική από διάφορες περιοχές της Ελλάδας. Οι εκδηλώσεις αυτές κορυφώνονται το τριήμερο της Καθαράς Δευτέρας όπου συρρέει πλήθος κόσμου. Το Σάββατο στην Κεντρική πλατεία γίνονται διάφορα πολιτισμικά δρώμενα με αποκορύφωμα την συναυλία, όπου τα τελευταία χρόνια συμμετέχουν διάσημοι τραγουδιστές...Το βράδυ του Σαββάτου διοργανώνεται η μικρή παρέλαση με αρχηγό τον Τζάρο.Την επόμενη μέρα ξεκινάει από την αρχή της πόλης η μεγάλη παρέλαση που καταλήγει στο Δημοτικό στάδιο Ξάνθης μετά από διαδρομή 3 χλμ.

 Ο θεσμός κλείνει με την καρναβαλική παρέλαση και το έθιμο της καύσης του ομοιώματος του Τζάρου.Το έθιμο της καύσης του Τζάρου έφεραν πρόσφυγες από το Σαμακώβ της Ανατολικής Θράκης και αναβιώνει κάθε χρόνο από τους κατοίκους του ομώνυμου συνοικισμού, ο οποίος βρίσκεται κοντά στη γέφυρα του ποταμού Κόσυνθου της Ξάνθης. Η ονομασία «Τζάρος» προέκυψε από τον ιδιόρρυθμο ήχο (τζ,τζ,τζ) που δημιουργούσε η καύση του θάμνου.

Θέμα:Κάθε χρόνο ένα διαφορετικό θέμα ψηφίζεται και βάση αυτού οι σύλλογοι δημιουργούν τα καρναβαλικά κουστούμια...

Οι Τοξότες είναι οικισμός του δήμου Τοπείρου στο νομό Ξάνθης.Βρίσκεται 13,9 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Ξάνθης.Ο πληθυσμός του ανέρχεται σε 819 κατοίκους (2011).Ο οικισμός περί το 19ο αιώνα ονομαζόταν Όξιλαρ (Okcular) και αποτελούνταν από μουσουλμανικό πληθυσμό.Οι κάτοικοι του οικισμού ήταν καπνοκαλλιεργητές. Κατά τον Β΄ Βαλκανικό Πόλεμο, ορισμένοι κάτοικοι έφυγαν από τις εστίες τους. Έπειτα από τη Συνθήκη της Λωζάνης,στα περίχωρα του Σιδηροδρομικού Σταθμού εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες από την Ανατολική Θράκη και 70 πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία μετέβησαν στον οικισμό Τούζλα.Το 1923, πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Τραπεζούντας έφτασαν στα Ίμερα. Το 1924, ο οικισμός από Όξιλαρ μετονομάστηκε σε Τοξότες. Σταδιακά οι οικισμοί Τούζλα και Ίμερα εγκαταλήφθηκαν...

 

Το κλειδί του παραδείσου:Μερικές φορές ο παράδεισος βρίσκεται τόσο κοντά μας, συγκεκριμένα 12 μόλις χλμ. από την όμορφη πόλη της Ξάνθης. Από εδώ ξεκινάει το ταξίδι για τα Στενά του Νέστου, μια υπερπαραγωγή της φύσης, ανάμεσα στο χωριό Τοξότες και τη Σταυρούπολη.Μια «εκκωφαντική σιωπή» μας υποδέχεται στα Στενά, λες και κάποια αόρατη ηχομονωτική ασπίδα έχει θωρακίσει την περιοχή.Η ηρεμία αυτή, σε πλήρη αρμονία με το απέραντο φυσικό κάλλος, πραγματικά μας καθηλώνει. 

Ο ταξιδευτής της Ροδόπης κυλά νωχελικά ζωγραφίζοντας στο διάβα του υδάτινους μαιάνδρους. Δεξιά κι αριστερά, απόκρημνες πλαγιές βυθίζονται στα νερά του∙ μια σιδηροδρομική γραμμή φανερώνεται και χάνεται στα έγκατα της γης ακολουθώντας, σαν μαγεμένη κι αυτή, τη ροή του ποταμού. Λίγο ψηλότερα από τις γραμμές ένα μονοπάτι λαξευμένο στα βράχια διασχίζει ένα από τα εντυπωσιακότερα παραποτάμια δάση της χώρας μας...

Ο ποταμός Νέστος με συνολικό μήκος 234km ξεκινά από την περιοχή του Ρίλα, μοναστήρι στην Βουλγαρία. Αφού κάνει 100km μέσα στην Βουλγαρία μπαίνει στην χώρα μας στον Νομό της Δράμας Μαιανδρισμοί Νέστουκαι συνεχίζει για να εκβάλει στο Θρακικό πέλαγος. Δύο εν ενεργεία υδροηλεκτρικά φράγματα υπάρχουν στον ποταμό στην χώρα μας, το φράγμα του Θησαυρού και το φράγμα της Πλατανόβρυσης. Η περιοχή του ποταμού μεταξύ των χωριών της Σταυρούπολης, μέχρι και τους Τοξότες, από όπου το ποτάμι γίνεται και φυσικό σύνορο για τους Νομούς της Ξάνθης και της Καβάλας, είναι κατά γενική ομολογία και η σημαντικότερη περιοχή από πλευράς φυσικού κάλλους. Έτσι από το 1979 έχει κηρυχθεί περιοχή αισθητικού δάσους σε μια έκταση περίπου 30000 στρεμμάτων και το 1992 η περιοχή αυτή τριπλασιάστηκε. Μέσα από αυτή την διαδρομή περνά εδώ και πάνω από 100 χρόνια η σιδηροδρομική γραμμή που ενώνει την Θράκη με την υπόλοιπη Ελλάδα. Υπάρχουν τριάντα γαλαρίες κατασκευασμένες απόΠοταμός Νέστος Γάλλους τεχνικούς στο τέλος του 19ου αιώνα επί οθωμανικής αυτοκρατορίας για να περνά το τρένο της γραμμής Θεσσαλονίκης- Κωνσταντινούπολης, το περίφημο ORIENT EXPRESS.

Απ΄ τη θέση Θέας,που βρίσκεται πάνω από το χωριό Τοξότες προς Ίμερα 11km ασφαλτοστρωμένου δρόμου μπορεί κανείς να θαυμάσει τους μαιάνδρους του ποταμού Νέστου που κατά τη μυθολογία δημιούργησε ο γιος του Ωκεανού και της Τηθύος ψάχνοντας το δρόμο του ανάμεσα στις άγριες πλαγιές των βουνών...

Η ευρύτερη περιοχή του Δήμου παρουσιάζει μεγάλη οικολογική και αισθητική αξία. Αυτό οφείλεται στην ύπαρξη του ποταμού Νέστου και του χείμαρρου Λασπία, στους ορεινούς όγκους στα βόρεια του Δήμου τους οποίους διασχίζει ο ποταμός Νέστος, στο Δέλτα του Νέστου, στη παράκτια ζώνη και στη παρουσία πεδινών εύφορων εκτάσεων.

Το δέλτα αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους υγρότοπους της Ελλάδας και της Ευρώπης.Τμήμα του προστατεύεται από τη συνθήκη Ramsar, ως Περιοχή Ειδικής Προστασίας και Ειδικά Προστατευόμενη Μεσογειακή Περιοχή. Επίσης, ανήκει στο Δίκτυο Φύση (NATURA) 2000, ενώ αποτελεί και τμήμα του Εθνικού Πάρκου Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, το οποίο εκτείνεται από το δέλτα του Νέστου μέχρι τις λίμνες Βιστονίδα και Ισμαρίδα...

Κατά την αρχαιότητα, στην περιοχή γύρω από την κοιλάδα και το Δέλτα του Νέστου, κατοικούσε ο λαός των Βισαλτών. Αυτή η φυλή ήταν μια από τις πολλές φυλές των Θρακών, του μεγάλου αυτού έθνους, του συγγενούς με τους Έλληνες και τους Ιλλυριούς, που απλωνόταν τότε σ’ ολόκληρη τη σημερινή Ελληνική και Τουρκική Θράκη και τη σημερινή Βουλγαρία.

Οι αρχαίοι Έλληνες χώριζαν τους θράκες σε δύο κύριες ομάδες L: αυτούς που κατοικούσαν βόρεια και δυτικά του Αίμου (Μοισία), που ήταν βάρβαροι και απολίτιστοι και αυτούς που ζούσαν στη Νότια Θράκη και είχαν αναπτύξει αξιόλογο πολιτισμό.

Πίστευαν οι Έλληνες πως αυτοί οι Θράκες, του νότου, τους είχαν διδάξει, σε πανάρχαιους καιρούς, τη λατρεία των Μουσών, την καλλιέργεια της γης, την οχυρωματική τέχνη και την τέχνη του πολέμου.

Κατά την εποχή του Μεγάλου Αλεξάνδρου η Θράκη κατακτήθηκε από τους Μακεδόνες και στα χρόνια που ακολούθησαν, τουλάχιστον τα νότια μέρη (Ελληνική και Τουρκική Θράκη και νότια Βουλγαρία), εξελληνίσθηκαν πλήρως.

Την ίδια εποχή το Δέλτα του Νέστου ήταν μια αληθινή ζούγκλα, ένα απέραντο και αδιάβατο υδρόβιο δάσος, που μέσα σ’ αυτό ζούσαν πολλά άγρια ζώα.

Ανάμεσα στα άλλα, όπως αναφέρει o Αριστοτέλης , ζούσαν εκεί ακόμη και λιοντάρια.

Στα χρόνια που ακολούθησαν τη Μακεδονική κατάκτηση η Θράκη δέχθηκε πλήθος επιδρομέων, όπως οι Ρωμαίοι, οι Ούνοι, οι Γότθοι, οι Βούλγαροι, οι Σλάβοι, οι Φράγκοι και άλλοι πολλοί. Τελικά, κατά τον 140 μ.Χ. αιώνα, η σημερινή Ελληνική Θράκη κατακτάται από τον στρατό των Τούρκων, με αρχηγό τον πρώην Χριστιανό αποστάτη Εβρενός μπέη. Από τότε παρέμεινε στην Οθωμανική Αυτοκρατορία μέχρι το 1923.

Στη περίοδο αυτή, της Τουρκοκρατίας, το παρθένο δάσος του Δέλτα του Νέστου ονομάσθηκε "Κοτζά Ορμάν", που θα πει "Μέγα Δάσος", λόγω της έκτασης και της πυκνότητάς του. Το δάσος αυτό επιβίωσε ως τη δεκαετία 1940-50, οπότε, κατά τη διάρκεια του εμφύλιου πολέμου, κάηκε μεγάλο μέρος του. Μέχρι το 1942 είχε έκταση 72.000 στρ. μάκρος 27 χλμ. και πλάτος 3-7 χλμ. Σύμφωνα με τον καθηγητή Δασολογίας Παπαιωάννου (1952) "το δάσος αυτό αποτελούσε ένα γιγάντιο, πράσινο και αδιαπέραστο τοίχος, από δένδρα με 40 και πλέον μέτρα ύψος και το πάχος των δένδρων έφθανε πολλές φορές τα 2 μέτρα. Τα δένδρα αυτά αγκαλιάζονταν ως την κορυφή τους με αναρριχώμενα φυτά και το έδαφος καλυπτόταν από πυκνότατους θάμνους και νεαρά δενδρύλλια".

Τη χαριστική βολή την έδωσαν στο Κοτζά Ορμάν μετά το τέλος του εμφυλίου, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Γεωργίας, όταν αποψίλωσαν ότι είχε απομείνει, για να καλλιεργήσουν στην περιοχή του Δέλτα υβρίδια Λεύκας και αργότερα υβρίδια καλαμποκιού.

Τα πρώτα 40.000 στρέμματα από το Δάσος εκχερσώθηκαν στην τριετία 1949-1952. Μηχανήματα, άγνωστα μέχρι τότε, μεταφέρθηκαν από την Αμερική ειδικά για τις εκχερσώσεις και κατάφεραν να ελαττώσουν στο μισό την έκταση του Δάσους.

Από τότε μέχρι σήμερα έγιναν πολλές επεμβάσεις σ’ αυτό το μοναδικό δάσος, με αποτέλεσμα να έχει συρρικνωθεί στα 1.500 μόνο στρέμματα. Μετά από πολλές προσπάθειες της Ελληνικής Εταιρίας Προστασίας της Φύσης 700 στρέμματα από αυτό το δάσος έχουν τεθεί σήμερα υπό καθεστώς προστασίας...

Η περιπέτεια αρχίζει!Η φύση μας προκαλεί να την εξερευνήσουμε με όλους τους τρόπους κι εδώ σίγουρα υπάρχουν πολλοί. Στη περιοχή πραγματοποιούνται πολλά οργανωμένα προγράμματα εναλλακτικού τουρισμού με κυριότερα την πεζοπορία, την κατάβαση του ποταμού με κανό καγιάκ, την ιππασία, την ορεινή ποδηλασία, την παρατήρηση πουλιών, την περιήγηση με οχήματα 4Χ4.

Tέμπη Νέστου ή αλλιώς Θρακικά Τέμπη.Το φυσικό σύνορο μεταξύ των νομών Ξάνθης και Καβάλας.

"Μη μου λες αντίο"

Το τραγούδι τίτλων της σειράς.(πολλά από τα γυρίσματα πραγματοποιήθηκαν στην Ξάνθη και όλη την παραποτάμια περιοχή)

Η λίμνη Βιστωνίδα ή λίμνη Μπουρού (παλαιότερη ονομασία που χρησιμοποιείται και σήμερα) ή Μπουρού Γκιόλ (ονομασία στα Τουρκικά την οποία έφερε επί οθωμανικής περιόδου) είναι λιμνοθάλασσα της Ελλάδας, στα σύνορα μεταξύ Νομού Ξάνθης και Ροδόπης και ο υγροβιότοπός της προστατεύεται από τη σύμβαση Ραμσάρ. Η ονομασία της προέρχεται από την αρχαία ονομασία της περιοχής, αλλά και πόλης της Βιστονίας, ή Βιστωνίας, που ίδρυσε ο μυθικός Βίστων, όπου διέμεναν οι Βίστονες. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας, συνολικής έκτασης 45 τ.χλμ με μέγιστο μήκος 12,5 χλμ. και μέγιστο πλάτος 7 χλμ.. Στη λίμνη αυτή εκβάλουν τρεις μικροί ποταμοί που την τροφοδοτούν με νερό. Το μέσο βάθος υπολογίζεται στα 4 μέτρα. Η λίμνη συνδέεται με την θάλασσα, τον Βιστωνικό Κόλπο, (ή Πόρτο Λάγους), μέσω στενών καναλιών και λόγω του θαλασσινού νερού που εισέρχεται στην λίμνη το νερό της παρουσιάζει μεταβολές αλατότητας. Τα αβαθή ύδατά της προσφέρονται για ιχθυοτροφικές δραστηριότητες, με την εκμετάλλευση των μετακινήσεων των ψαριών από και προς το εσωτερικό της κυρίως για πολλαπλασιασμό. Έτσι πέριξ των καναλιών σύνδεσης της λίμνης με τη θάλασσα έχουν αναπτυχθεί σπουδαίες παραλίμνιες ιχθυοτροφικές δραστηριότητες με ιστορικές καταβολές, από τους κατοίκους της περιοχής. Η λίμνη περιβάλλεται από καλαμιώνες (phragmites), έχει ζώνες αρμυρικιών (tamarix sp.), αλίπεδα, παραποτάμια δάση καθώς και λίμνες με γλυκό νερό και υγρά λιβάδια. Στη λίμνη έχουν καταγραφεί 227 είδη πουλιών μερικά από τα οποία ιδιαίτερα σπάνια όπως το κεφαλούδι, η λαγγόνα και η νανόχηνα.

Η Ελλάδα μετά την επικύρωση της συνθήκης Ραμσάρ, (ΝΔ 191/1974), περιέλαβε τον υδροβιότοπο της Βιστωνίδας στον κατάλογο δίκτυο Natura 2000, των προστατευομένων οικοτόπων και υγροβιοτόπων της χώρας μαζί με τα είδη χλωρίδας και πανίδας αυτών...

Πόρτο Λάγος- Λίμνη Βιστωνίδα.

Στη γύρω περιοχή, κυρίως κοντά στη θάλασσα, υπάρχουν μόνο λίγοι χαμηλοί λόφοι, ενώ στα βόρεια η λίμνη φτάνει μέχρι τους πρόποδες της οροσειράς της Ροδόπης .Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη λίμνη της Ελλάδας, συνολικής έκτασης 45 τ.χλμ με μέγιστο μήκος 12,5 χλμ. και μέγιστο πλάτος 7 χλμ.. Στη λίμνη αυτή εκβάλουν τρεις μικροί ποταμοί που την τροφοδοτούν με νερό. Το μέσο βάθος υπολογίζεται στα 4 μέτρα. Η λίμνη συνδέεται με την θάλασσα, τον Βιστωνικό Κόλπο, (ή Πόρτο Λάγους), μέσω στενών καναλιών και λόγω του θαλασσινού νερού που εισέρχεται στην λίμνη το νερό της παρουσιάζει μεταβολές αλατότητας. Τα αβαθή ύδατά της προσφέρονται για ιχθυοτροφικές δραστηριότητες, με την εκμετάλλευση των μετακινήσεων των ψαριών από και προς το εσωτερικό της κυρίως για πολλαπλασιασμό. Έτσι πέριξ των καναλιών σύνδεσης της λίμνης με τη θάλασσα έχουν αναπτυχθεί σπουδαίες παραλίμνιες ιχθυοτροφικές δραστηριότητες με ιστορικές καταβολές, από τους κατοίκους της περιοχής...

Η λίμνη περιβάλλεται από καλαμιώνες (phragmites),έχει ζώνες αρμυρικιών, αλίπεδα,παραποτάμια δάση καθώς και λίμνες με γλυκό νερό και υγρά λιβάδια..

.

Το ιδιοκτησιακό καθεστώς εδώ παρουσιάζεται ιδιαίτερα προβληματικό...Με το πέρασμα των αιώνων ο εν λόγω χώρος έχει υποστεί τόσες πολλές γεωμορφολογικές μεταβολές που πολλά προσδιοριστικά σημεία των παραπάνω χρυσόβουλων είναι αδύνατον σήμερα να εντοπιστούν, εκτός του γεγονότος της μεταβολής που έχει υποστεί η κυρία λεκάνη της λίμνης ένεκα των προσχώσεων των ποταμών που εκβάλουν σ΄ αυτή αναδεικνυόμενες σήμερα και ως παρόχθιες περιοχές, ή κάποιου τμήματος αυτών. Ένα επιπρόσθετο στοιχείο στην υπόθεση, είναι η προβληματικότητα που παρουσιάζουν εννοιολογικά οι διάφοροι χαρακτηρισμοί που εξετάζονται με διαφορετική νομοθεσία έκαστος π.χ. λίμνη, λιμνοθάλασσα, νησίδες, παρόχθιες περιοχές, κ.λπ. Για παράδειγμα στη λίμνη δεν παρέχεται αποκλειστικό δικαίωμα χρήσης,[ σε αντίθεση με τη λιμνοθάλασσα, ή η πρώτη έχει μόνο όχθη, ενώ η δεύτερη πιθανώς και ζώνη παραλίας, ή ακόμα που μπορεί να ταυτίζεται η ακτή, εσωτερικά ως όχθη και εξωτερικά ως τμήμα παραλίας, όπως ομοίως επί νησίδων αμφοτέρων (λιμνών, λιμνοθαλασσών)...

Πάνω σε δυο μικρά νησάκια στη λιμνοθάλασσα του Πόρτο Λάγος, στον νομό Ξάνθης, με υπέροχη θέα προς το Θρακικό πέλαγος,βρίσκεται το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου,μετόχι της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπεδίου του Αγίου Όρους.

Μια ξύλινη γέφυρα ενώνει τα δύο μικρά νησάκια, το ένα με τον Άγιο Νικόλαο και το δεύτερο με το παρεκκλήσι της Παναγίας Παντάνασσας,και μια δεύτερη τα συνδέει με τη στεριά.

Η εκκλησία του Αγίου Νικολάου (του «νοικοκύρη»).

Σύμφωνα με την παράδοση, στην περιοχή του Πόρτο Λάγος, η οποία τα χρόνια της τουρκοκρατίας ανήκε σε έναν μπέη, μόναζε κάποιος άγιος ασκητής.Όταν η κόρη του μπέη αρρώστησε, θεραπεύτηκε με τη βοήθεια του ασκητή. Ως δείγμα ευγνωμοσύνης, ο μπέης δώρισε την περιοχή στη Ιερά Μονή Βατοπαιδίου του Αγίου Όρους.

Σύμφωνα με άλλη παλαιότερη παράδοση, το μετόχι του Αγίου Νικολάου εγκαινιάστηκε από τον Πατριάρχη Νεκτάριο υπό την παρουσία του Βυζαντινού αυτοκράτορα Αρκαδίου, ο οποίος αφιέρωσε την περιοχή για να ευχαριστήσει την Παναγία που τον έσωσε όταν ναυάγησε στο πέλαγος, καθώς επέστρεφε από την Ρώμη...

Το παρεκκλήσιο της Παναγίας Παντάνασσας όπου υπάρχει και αντίγραφο της θαυματουργής της εικόνας, που βρίσκεται στη Μονή Βατοπαιδίου...