Δευτέρα 20 Φεβρουαρίου 2017

ΑΠΟΚΡΙΕΣ ΣΤΗΝ ΚΟΖΑΝΗ 2016 - ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΑΛΜΠΟΥΜ ΤΗΣ ΝΕΛΛΑΣ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ



Η Κοζάνη είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, καθώς και της ομώνυμης περιφερειακής ενότητας. Είναι χτισμένη ανάμεσα στις οροσειρές του Βερμίου, του Μπούρινου και των Πιερίων, 15 χλμ βορειοδυτικά της λίμνης του Πολυφύτου, σε υψόμετρο 720 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας. Απέχει 120 χλμ από τη Θεσσαλονίκη και 470 χλμ από την Αθήνα. Έχει 41.066 κατοίκους, ενώ ο νέος διευρυμένος Καλλικρατικός Δήμος έχει 75.388 κατοίκους (απογραφή 2011).

Στην πόλη στεγάζονται τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας και του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος (ΤΕΙ) της ίδιας περιφέρειας. Επίσης είναι η έδρα της Αστυνομικής Διεύθυνσης, της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας και του Εφετείου της Δυτικής Μακεδονίας, του 1ου Σώματος Στρατού της Ελλάδας και της Ιεράς Μητροπόλεως Σερβίων και Κοζάνης.
 
Το 1392 άποικοι προερχόμενοι από την Πρεμετή, το Βυθικούκι και την Κόζδιανη της Ηπείρου, κατάφυγαν κυνηγημένοι από τους Τουρκαλβανούς στην περιοχή βόρεια της Σέλιτσας (που μέχρι σήμερα ονομάζεται Παλιοκόζδιανη) και στη συνέχεια μεταναστεύοντας ανατολικά συνάντησαν τον χριστιανικό οικισμό στα Καλύβια.[2] Οι κάτοικοι των Καλυβιών δεν τους αποξένωσαν, αλλά τους υποχρέωσαν να χτίσουν τις κατοικίες τους ανατολικότερα. Οι νέοι κάτοικοι ονόμασαν την περιοχή Τζαμουριά διασώζοντας το πατρωνύμιο της παλιάς τους περιοχής. Σήμερα η περιοχή ονομάζεται Τζάμπρα. Επίσης το βραχώδη λόφο επάνω από την Τζάμπρα τον ονόμασαν Σκρίκα ή Σκίρκα (Σκ’ρκα), που σημαίνει βραχώδες ύψωμα. Αν και υπάρχουν διάφορες εκδοχές για το όνομα της πόλης η επικρατέστερη είναι πως οι άποικοι αυτοί της Ηπείρου ονόμασαν το νέο οικισμό Κόσδιανη που στη συνέχεια μετατράπηκε σε Κόζιανη και οι μετέπειτα λόγιοι το μετασχημάτισαν σε Κοζάνη. Οι κάτοικοι παλιών και νέων οικισμών ενώνονται σε μια νέα ενιαία κοινότητα, χτίζουν εκκλησία, κατασκευάζουν υδραγωγεία και κρήνες. Πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά στην Κοζάνη γίνεται σε σουλτανικό φιρμάνι του 1528, σαν οικισμός με 91 σπίτια, 23 εργένηδες και 15 χήρες.






Κατά το Μακεδονικό Αγώνα οι Κοζανίτες αγωνίστηκαν για την ελευθερία με σημαντικότερους Μακεδονομάχους, τον οπλαρχηγό Κωνσταντίνο Σιδέρη (καπετάν Τσίτσο) και τους προύχοντες Παναγιώτη Λιούφη, Κωνσταντίνο Καπιτσόγλου, Αθανάσιο Μάνο και Νικόλαο Μουμούζια.
Απελευθερώθηκε από τον τουρκικό ζυγό στις 11 Οκτωβρίου 1912 όταν ο ελληνικός στρατός εισήλθε στην πόλη ύστερα από τη μάχη του Σαραντάπορου. Το 1923 κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, πλήθος προσφύγων εγκαταστάθηκαν κυρίως στα νοτιοανατολικά της Κοζάνης.



Κατά τον 20ο αιώνα η πόλη αναπτύχθηκε ραγδαία, κυρίως λόγω της εκμετάλλευσης των αποθεμάτων λιγνίτη της περιοχής από τη ΔΕΗ. Ο σεισμός των 6,6 ρίχτερ που έγινε στην περιοχή στις 13 Μαΐου 1995 προξένησε μόνο υλικές ζημιές. Σήμερα η Κοζάνη είναι το εμπορικό, συγκοινωνιακό και διοικητικό κέντρο της Δυτικής Μακεδονίας.
Η ζωή της πόλης είναι πολύ έντονη, γεγονός στο οποίο συμβάλλουν και οι χιλιάδες φοιτητές των τεχνολογικών ιδρυμάτων (ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας) και του πανεπιστημίου της πόλης (Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας). Την εβδομάδα της Απόκρεω η πόλη ζει στους ρυθμούς του καρναβαλιού. Το ξεφάντωμα γίνεται στους φανούς, σε όλες τις γειτονιές της πόλης



Οι αποκριές στην Κοζάνη έχουν μια ιδιαιτερότητα που τις κάνει να ξεχωρίζουν. Οι εκδηλώσεις ξεκινούν με χορούς και τραγούδια την "Τσικνοπέμπτη", 12 μέρες πριν από τη Μεγάλη Αποκριά. Την τελευταία εβδομάδα γίνεται ένα πραγματικό ξεφάντωμα από μεταμφιεσμένους και μη, που χορεύουν, "ρίχνονται", στο ρυθμό του τοπικού χορού "έντεκα". Τη Μεγάλη Αποκριά γίνεται παρέλαση αρμάτων. Εκεί φαίνεται το Κοζανίτικο χιούμορ, η καυστική σατυρική διάθεση και η πνευματώδης κριτική για κάθε επίκαιρο θέμα. —

Το βράδυ της Αποκριάς, μετά την απογευματινή παρέλαση αρμάτων, ανάβουν σε κάθε γειτονιά οι "φανοί". Γύρω από τη φωτιά συνεχίζεται ολονύχτιο γλέντι με Κοζανίτικα σκωπτικά και παραδοσιακά τραγούδια της Αποκριάς. Μαζί με τους μεζέδες και τα παραδοσιακά Κοζανίτικα "κιχιά" προσφέρεται και άφθονο κρασί "κοκκινέλι", τοπικής παραγωγής. —





Σύμφωνα με την επικαιρότητα το καρναβάλι...πάντα!!


Το καρναβάλι στην Κοζάνη είναι το κορυφαίο πολιτιστικό και κοινωνικό γεγονός για την πόλη (αλλά και ολόκληρη την ευρύτερη περιοχή) βασίζεται κυρίως στην αυθόρµητη συµµετοχή και την αυτενέργεια των κατοίκων της...

Το µέρος ζει σε ρυθµούς παραδοσιακού γλεντιού και πάλλεται υπό τους ήχους χάλκινων, ενώ τα τοπικά εδέσµατα κυριαρχούν και το κρασί ρέει άφθονο. Μπάντες και λαϊκοί καλλιτέχνες στους δρόµους, υπαίθρια νυχτερινά γλέντια, αθυροστοµία και σκωπτικό πνεύµα δηµιουργούν πανζουρλισµό ...παντού!

ΤΙP: Αναµφίβολα το πιο ιδιαίτερο σηµείο αναφοράς στο καρναβάλι της Κοζάνης είναι ο Φανός. Πρόκειται για µια ιδιότυπη «τελετή» που περιλαµβάνει τραγούδι, χορό και φαγοπότι. Αρχής γενοµένης από την Τσικνοπέµπτη, ανάβει κάθε βράδυ ένας φανός σε µια γειτονιά και την Κυριακή της µεγάλης Αποκριάς όλοι όσοι βρίσκονται στην πόλη (συνολικά 14). Παράλληλες εκδηλώσεις διοργανώνονται σε κάθε σηµείο µε χορευτικά συγκροτήµατα, εκδηλώσεις για νέους (sound games, πάρτι κ.λπ.), θεατρικές παραστάσεις στο τοπικό ιδίωµα, παρέλαση αρµάτων και µεταµφιεσµένων.




Ζει κάθε χρόνο μέσα από το κέφι των κατοίκων και των επισκεπτών, οι οποίοι διαβεβαιώνουν ότι το έθιμο των Φανών που κυριαρχεί στην Κοζανίτικη αποκριά δεν είναι αναβίωση, αλλά ένα ζωντανό έθιμο που επαναλαμβάνεται με συνέπεια κάθε χρόνο εδώ και πάνω από τριακόσια χρόνια!
Το "μυστικό" της επιτυχίας είναι πιθανότατα το ότι δεν υπάρχουν διαχωριστικές γραμμές. Όλοι μπαίνουν στο χορό γύρω από τη φωτιά. Κανείς δεν χρειάζεται συστάσεις. Όλοι γλεντούν μαζί με τους παρευρισκόμενους και αυτό το στοιχείο της συμμετοχής των ανθρώπων εξασφαλίζει την επιτυχία της Κοζανίτικης αποκριάς. "Άλλωστε στην παρέα της αποκριάς δεν χρειάζεται εισιτήριο, μόνο ανοιχτή καρδιά" εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο αντιδήμαρχος Πολιτισμού του Δήμου Κοζάνης, Χάρης Γελαδάρης.



Χορεύοντας με τα μέλη του Ομίλου...................Στην ερώτηση από πότε αναβιώνει το έθιμο των φανών, η απάντησή του είναι κατηγορηματική: "το έθιμο δεν αποτελεί αναβίωση. Συνεχίζεται από γενιά σε γενιά. Δεν είναι κάτι που πέθανε και το αναβιώνουμε. Είναι κάτι που εξακολουθεί να παραμένει ζωντανό από το 1700, οπότε οι ιστορικές πηγές τοποθετούν χρονικά την έναρξη του καρναβαλιού, που αποτελεί μετεξέλιξη της αγροτικής αποκριάς".
Κεντρικό στοιχείο της αποκριάς, όπως λέει, είναι οι φανοί, δηλαδή οι φωτιές που συμβολίζουν τον εξαγνισμό, τη λατρεία της φύσης που ανανεώνεται και ξαναγεννιέται σηματοδοτώντας το καλωσόρισμα της άνοιξης και την έναρξη της καρποφορίας της γης. Κυρίαρχος είναι ο ρόλος του κορυφαίου τραγουδιστή, ο οποίος τραγουδά συγκεκριμένα τραγούδια που λέγονται μόνο την Κυριακή της Μεγάλης Αποκριάς. Οι παρευρισκόμενοι σχηματίζουν έναν κύκλο γύρω από τη φωτιά και τον κορυφαίο τραγουδιστή και με ρυθμικό τρόπο επαναλαμβάνουν τα λόγια του υπό το χτύπημα των χεριών τους.


 Τα τραγούδια της Μεγάλης Αποκριάς χωρίζονται σε κατηγορίες: είναι τραγούδια ηρωικά με αναφορές σε μεγάλους ήρωες του τόπου, ερωτικά για την αγάπη, τον έρωτα και την ξενιτιά αλλά και "ξινέντροπα" όπως τα αποκαλούν στην Κοζάνη, δηλαδή ξεδιάντροπα, αθυρόστομα από πολύ έως πάρα πολύ, έως πάρα πάρα πολύ και τραγουδιούνται αργά το βράδυ, "τις ώρες δηλαδή που τα παλιά τα χρόνια οι γυναίκες με τα παιδιά επέστρεφαν στα σπίτια τους" σημειώνει ο κ. Γελαδάρης. Ο ίδιος ανασύρει τις παιδικές του αναμνήσεις όταν επέστρεφε στο σπίτι και γνώριζε ότι το γλέντι θα συνεχιστεί με αθυροστομίες.

"Η αποκριά εμπεριέχει το στοιχείο της σάτιρας, της ανατροπής σε όλα τα δεδομένα μιας κοινωνίας, σε όλους της τους θεσμούς σε κάθε επίπεδό τους και σε κάθε εκπρόσωπό τους. Σε κάθε περίπτωση, όμως, υπάρχει πάντα το έθιμο της συνάντησης της Καθαράς Δευτέρας, κατά την οποία ο ένας συγχωρεί τον άλλον για όσα έγιναν τις προηγούμενες μέρες, ώστε όλοι, απαλλαγμένοι από την ευθύνη των πράξεών τους, να μπουν ομαλά στην περίοδο της Σαρακοστής" προσθέτει.



Για τη μεταφορά του εθίμου των φανών και σε άλλες περιοχές αναφέρει ότι δεν υπάρχει κάποιος "τοίχος" που να την εμποδίζει και δεν έχει σημασία τι έχει υιοθετήσει κάθε τόπος και γύρω από ποια όρια ξαναζεί ένα έθιμο. Εκείνο που είναι το πιο σημαντικό είναι ότι οι φανοί "ζουν" κάθε χρόνο στην Κοζάνη με μεγάλη επιτυχία, όπως καταγράφουν οι ιστορικές πηγές που επιβεβαιώνουν τη διαχρονικότητά τους.

Τα δεδομένα για τη φετινή αποκριά είναι περισσότερο από θετικά καθώς τα πρώτα μηνύματα από την Τσικνοπέμπτη αλλά και από τις κρατήσεις ξενοδοχείων και ενοικιαζόμενων δωματίων έχουν ξεπεράσει κάθε πρόβλεψη.




"Γνωρίζουμε ότι το διήμερο της Μεγάλης Αποκριάς μας επισκέπτονται 70 με 80.000 άνθρωποι. Και φέτος για τις συγκεκριμένες μέρες υπάρχει απόλυτη πληρότητα σε ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια στην Κοζάνη, την ευρύτερη περιοχή αλλά επίσης και την Καστοριά, το Βελβεντό και τα Σέρβια που βρίσκονται σε μικρή απόσταση από την πόλη μας" αναφέρει ο αντιδήμαρχος.
Δεν παραλείπει, μάλιστα, να τονίσει ότι σε δύσκολους καιρούς όπως αυτοί που ζούμε σήμερα, ο κόσμος έχει περισσότερη ανάγκη από ποτέ να ξεφύγει, γεγονός που προδιαγράφεται ελπιδοφόρο και για την επιτυχία της φετινής διοργάνωσης.










Δυο από τις επτά ηλεκτροπαραγωγικές μονάδες της ΔΕΗ στην Πτολεμαΐδα και Κοζάνη.....όλη η περιοχή είναι ένα απέραντο Λιγνιτικό  ορυχείο .....οι φωτογραφίες  είναι μέσα από το πούλμαν και δεν μπόρεσα να αποτυπώσω το μαύρο σκαμμένο τοπίο!





























ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ - ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ 
ΚΕΙΜΕΝΑ -  ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ 
πηγές πληροφοριών
https://el.wikipedia.org/
http://karnavalikozanis.gr/
















Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου